1-2- laboratoriya jumis: Su`t o`nimi ha`m oni esabqa aliw usillari

7-8- Laboratoriya jumis:
Qoylardin` ju`n o`nimdarlig`in hám sapasıń bahalaw.
Sabaqtin` maqseti: Qoylardin` ju`n o`nimdarlig`in belgiliwshi tiykarg`i ko`rsetkishler menen tanisiw. Ju`n o`nimin esapqa aliw ha`m bahalaw usillarin u`yreniw.
Metodikaliq ko`rsetpeler.
Sabaq dawaminda o`tiletug`in sorawlar ha`m tapsirmalardi orinlaw ushin a`meliy sabaq kitabinin` 122-127 betlerinen paydalanadi.
Qoylardin` ju`n o`nimdalig`i boyinsha bahalawda ju`n qirqiw, mug`dari ha`m onin` sipatin belgiliwshi tiykarg`i sipat ko`rsekishleri~ ju`n talasinin` jin`ishkeliligi, uzinlig`i, bekkemligi, ren`i, taza ju`n shig`imi siyaqli ko`rsetkishleri boyinsha juwmaq shig`ariladi.
Qoylardan alinatug`in ju`n xarakterine qarap jumsaq, yarim jumsaq, dag`al ha`m yarim dag`al ju`n tu`rlerine bo`linedi. Jumsaq ha`m yarim jumsaq ju`n beriwshi qoylardan bir tu`rli (tibit).
Dag`al ha`m yarim dag`al ju`n beriwshi qoylardan aralas (tibit,araliq,qiltiq talshiqlar) qirqip alinadi.
Ha`r bir qoy qirqilg`annan keyin olardan aling`an ju`n mug`dari aniqlanadi. Bul ju`n juwilg`annan (sabin eritpesinde) keyin taza ju`n mug`dari aniqlanadi. Taza ju`n mug`darinin`, patas ju`n mug`darina salistirmasi taza ju`n shig`imi delinedi.

A= Juwilg`an ju`n, kg · 100
Patas ju`n, kg

Taza ju`n shig`im dag`al ju`n beriwshi qoylarda 80 %, jumsaq ju`nli qoylarda 30-50% ge shekem boladi. Bunin` sebebi jumsaq ju`nde ter-mayinin` ko`p boliwi ha`m ju`n talasinin` ju`da` tig`iz jaylasqanlig`i ushin boladi.

Ju`n sapasin bahalawda tiykarinan, to`mendegi ko`rsetkishlerge itibar beriledi.
Ju`n talasinin` jin`ishkeligi, tig`izlig`i, ju`n qaplaminin` sirtqi ko`rinisi, jumsaq ju`n beriwshi qoylarda eksterer ko`rsetkishleri, uliwma rawajlaniwi boyinsha uliwma baha beriledi.
Dag`al ha`m yarim dag`al ju`n beriwshi qoylarinin` o`nimdarlig`inan basqa olardan alinatug`in teri o`nimi boyinsha bahalanadi.
Dag`al ju`nli qoylardan –postinbap, moynabap ha`m charm terileri alinadi.
Yarim dag`al ju`nli qoylardan qarako`l qoylarinan qarakulcha, qarako`l, barra teri ha`m postin bolatug`in teriler alinadi.


Tapsirma №1. To`mendegi keltirilgen 37-keste mag`liwmatlarinan paydalanip ha`r tu`rli suruwlerdeg`i qoylardin` taza ju`n shig`imin aniqlan`.
Keste №37

Su`riwler	Qoylar bas sani	Bir bastin` ortasha ju`n qirqimi, kg		Taza ju`n shig`imi, %
		Patas ju`n	Taza ju`n
Birinshi	793	3,6	1,7
Ekinshi	1099	4,6	2,0
U`shinshi	1016	4,8	2,3

Tapsirma №2. A`meliy shinig`iw kitabinin` (1993) jil 71- keste mag`liwmatlardan paydalanip ha`r tu`rli bag`darg`a ha`m porodag`a tiyisli qoylardin` ju`n o`nimdarliq ko`rsetkishlerinen paydalanip olarg`a ju`n o`nimdarlig`i boyinsha baha berin` ha`m juwmaqlarin`izdi jumis da`pterin`izge jazin`.
Kerekli materiallar. Jumis alip bariwshi da`pter, jumsaq, yaiim jumsaq, dag`al ha`m yaiim dag`al ju`nli qoylardin`, patas ha`m taza ju`n ko`rsetkishleri, ha`r tu`rli gu`lli barra teriler, mikroskopta ko`riw ushin ju`n talshiqlari. a`debiyatlar: 2,3,5,6,8.