1-2- laboratoriya jumis: Su`t o`nimi ha`m oni esabqa aliw usillari

1-2- Laboratoriya jumis:
Su`t o`nimi ha`m oni esabqa aliw usillari.
Sabaqtin` maqseti; Siyirlarda laktatsiyanin` o`tiw nizamlari ha`m olardin` su`t o`nimdarlig`in esapqa aliwidin` tiykarg`i usillari menen tanisiw.
Metodikaliq ko`rsetpeler
Siyirlardin` tuwg`nnan keyingi su`t beriw da`wirine laktatsiya da`wiri delinedi. Laktatsiya da`wirin ortasha 305 ku`n dep qabil qiling`an.
Sabaq dawaminda u`yreniletug`in sawallar ha`m tapsirmalardi orinlaw ushin Sharwa mallarin ko`beytiw a`meliy shinig`iw kitabinin` 77-86 betlerinen paydalaniladi.
Siyirlardi su`t o`nimdarlig`in esapqa aliwda to`mendegi usillar bar.
1. Ku`nlik
2. 10 ku`nlik (ha`r dekadada)
3. Ayliq (30 ku`nlik)
4. En` ko`p su`t bergen ku`ndegisine qarap
5. Laktatsiyaninin` ma`lim bir da`wirdegi bergen su`tine qarap. (3 oyliq yamasa 90 ku`nlik).
6. Laktatsiya iyrek sizig`i arqali.
Su`t o`nimdarlig`in ku`nlik esapqa aliw usili en` aniq usil bolip bunda azang`i ha`m keshki waqit bergen su`t qosilip ku`nlik su`t aniqlanadi. Aydin` aqirinda ha`mmesi qosiladi ha`m ayliq su`t mug`dari aniqlanadi. Usi ta`rtipte barliq laktatsiya dawamindag`i su`t aniqlanadi.
Ha`r 10 ku`nde su`t o`nimdarlig`in esapqa aliwda aydin` ma`lim bir sa`neleri tan`lap alinadi ma`selen 10, -20, -30- sa`nelerinde qadag`alaw sawin o`tkerilgen ku`ndegi su`t mug`dari 10g`a ko`beytiriledi ha`m aqirinda u`sh dekadadag`i su`t qosilip ayliq su`t mug`dari aniqlanadi.
Su`t o`nimdarlig`in ha`r ayda esapqa aliwda, baqlaw sawin o`tkizilgen ku`nlik su`t mug`dari 30 g`a ko`beytiriledi.
En` ko`p su`t bergen ku`ndegi su`t mug`darin 200 koeffitsentine ko`beytip aniqlanadi. Sebebi en joqari ku`nlik sawin laktatsiya dawaminda beriwi mu`mkin bolg`an su`ttin` 200/ 1 bo`limne tuwri keledi. Ma`selen, baqlaw sawin o`tkizilgen ku`ndegi en` joqari sawin 20 kg bolsa, 20 x 200 = 4000 kg barliq laktatsiya dawaminda 4000 kg su`t beriwi mumkin.
Birinshi tuwg`an siyirlarinin` lakatsiyasi dawaminda beriwi mu`mkin bolg`an su`t o`nimdarlig`in olardin` 90 ku`nlik su`tin koeffitsentlerge ko`beytiriw arqali aniqlanadi. Ma`selen, laktatsiyanin` 3 ayinda siyir 1600 kg su`t bergen.
O`tken jili padanin` ortasha su`t o`nimdarlig`i 4000 kg. Sog`an qarap koeffitsentsent 4000:1600=2,5ge ten` boladi. Usi ko`rsetkishke iye bolg`an siyir laktatsiya waqtinda 1600x2,5=4000 kg su`t beriwi mu`mkin.
Laktatsiya da`wrinin` o`tiwin grafikaliq jag`dayda ta`riplewge laktatsiya iyrek sizig`i delinedi.
Laktatsiya iyrek sizig`in siziw ushin abtsissa ha`m ordinata orayinan paydalaniladi.Laktatsiya iyrek sizig`i ko`rinsi haywannin` o`zine ta`n jeke qa`siyetleri, yag`niy su`tliligi, laktatsiya dawaminda ku`nlik sawimnin` joqari da`rejede saqlaniwina baylanisli. Laktatsiya iyrek sizig`in du`ziwde abtsissa orayinda laktatsiya oylari, ordinatada bolsa ha`r aydag`i ortasha ku`nlik sawim mug`dari belgilenedi.
Tapsirma №1. A`meliy shinig`iw kitabinin` 81-bet 26- kestedegi Sirena laqapli qizil sho`l porodasina tiyisli siyirdin` ku`nlik sawim ko`rsetkishlerinen paydalang`an jag`dayda variantlardin` ha`r qiyli boliwin saqlaw ushin 26-kestedegi su`t o`nimdarlig`in jazip aliwda 1- variantdan 26-variantqa shekem 13-kestede ko`rseilgen mag`liwmatlardi sutkaliq su`t o`nimdarlig`ina kilogrammlarda qosip jazin`. Usi mag`liwmatlar tiykarinda ku`nlik, 10- ku`nlik, ayliq, en` joqari su`t bergen ku`ndegi su`t mug`darina tiykarlanip ha`m laktatsiyanin` 90 ku`nlik su`tine tiykarlap, su`t o`nimdarlig`in esaplap tabin` ha`m na`tiyjelerin 20, 21, 22, 23, 24, 25-kestelerge jazin`.

Keste №13

Vriantlardin` sutkaliq su`t mug`darina qosimsha

Variantlar	Su`t mug`dari, kg	Variantlar	Su`t mug`dari, kg
1	0,5	14	7,0
2	1,0	15	7,5
3	1,5	16	8,0
4	2,0	17	8,5
5	5,5	18	9,0
6	3,0	19	9,5
7	3,5	20	10,0
8	4.0	21	10,5
9	4,5	22	11,5
10	5,0	23	11,5
11	5,5	24	12,0
12	6,0	25	12,5
13	6,5	26	13,0