1 – Tajriba ishi Mavzu: Sanoat korxonalari va muassasalarda mikroiqlim sharoitlarini aniqlash Mashg`ulotning maqsadi

Havo- mexaniq ko’pikni 
olinishini ko’rsatish va uning karraligini aniqlash (rasm) qurilmada 
amalga oshiriladi. Ko’pik hosil qiluvchi aralashma uchun Hajmi 5 l bo’lgan idish 5, ko’pik hosil 
qiluvchi modda sarfini ko’rsatuvchi o’lchov lineykali ko’rish oynagi 6, elektrodvigatel 9 bilan NSh 
turdagi nasos 8, shlang 10, ko’pik Hosil qiluvchi moslama (nasadka) 1 va 500 l Hajmli ko’pik uchun 
idish 2, orgsteklo (orgshisha) dan tayyorlanadi. Bu ishga OXVP-10 (KXKO’-10) o’t o’chirgichdan 
moslama (nasadka) qo’llaniladi. Yong`in o’chog`ida amaliy o’chirishni ko’rsatish, o’t o’chirgich OU-25 
(UKO’-25) yordamida o’tkaziladi, uning zaryadi bir necha tajribaga (eksperimentga) yetadi, tajriba 
(eksperiment) po’lat listlardan payvandlangan 700x 700x200 mm o’lchamdagi maHsus yong`in 
kamerasida olib boriladi. 
Kamerada buraluvchi,q mustahkam yotuvchi qopqoq mavjud bo’lib, o’t o’chirgich ishlamay 
qolgan hollarda yong`inni tezda (ekstren) bartaraf (o’chirish) etish uchun mo’ljallangan. Ishning bu 
qismi tajriba xonasidan tashqarida, binodan yetarlicha uzoqlikda belgilangan masofadagi ochiq 
maydonchada o’tkaziladi. 
 
O’t o’chirgichlarni ayrim xillari tuzilishini o’rganish.
Kimyoviy ko’pikli o’t o’chirgich OXP-10 (KKO’-10) va kimyoviy Havo-ko’pikli o’t o’chirgich 
OXVP- 10 (KXKO’-Yu)ning tuzilishi va ishlash jarayoni bilan tanishamiz. 

---

Turli xildagi materiallar, jumladan yengil alangalanuvchi 
suyuqliklar yonganda o’chirish uchun qo’llaniladigan OXP- 10 
(KKO’- 10) kimyoviy ko’pikli o’t o’chirgichni ishlashi, zaryaddagi 
ishqor 
va kislotaning o’zaro aralashishi natijasida ko’pikni Hosil bo’lishiga 
asoslangan. Havo yetarli bo’lmagan Hollarda yonadigan moddalarni 
o’chirishda bunday o’t o’chirgichlardan foydalanish samarasizdir. 
Ularni 
kuchlanish ostidagi elektr qurilmalaridan chiqkan yong`inni 
o’chirishda, shuningdek ishqorli metallarni o’chirishda Ham 
qo’llash mumkin emas. O’t o’chirish samaradorligi, yonuvchi moddalarni Himoyalash (izolyatsiyalash) 
va ko’pik pufakchalarini buzilishidan (yorilishidan) ajralib chiqadigan uglerod ikki oksidi SO
2
ning 
yordamida yonish zonasidagi kislorod konsentratsiyasini kamaytirish orqali erishiladi. 
OXP 
– 10 (KKO’-10) o’t o’chirgichni konstruksiyasi po’lat qobig` 1dan tashkil topgan bo’lib, 
unga zaryadni ishqorli qismi (8,5l) joylashgan. U (400g) gidrokarbonat natriyni NaNSO
3
suvli 
aralashmasi va (50g) soladkali ekstraktdan iborat bo’ladi. Ko’pikni turg`unligini oshirish uchun ishqorli 
qismiga ozroq miqdorda ko’pirtirgich qo’shiladi (RAS pastasi yoki karboksimetilsellyuloza). Zaryadni 
kislotali qismi (450g) polietilenli stakanga joylashtirilgan bo’lib, sulfat kislota (N
2
SO
4
), temir sulfati 
(Fe
2
SO
4
)
3
va alyuminiy sulfati (Al
2
SO
4
)
3
aralashmasidan iborat bo’ladi.