1 Ramiz Dəniz
Yüklə 2,9 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- “Yeddi şəhər adası”
- “Riyaziyyatçılar Xuntası”
89 adalardan qərb tərəfə səyahətlər təşkil etmişdilər. Kral V Alfons 1462-ci ildə Voqado adlı bir kəsə, qərb istiqamə- tində yerləşən təxminən iki adaya sahib olmaq üçün böyük imtiyazlar verir. Telles adlı digər dənizçi Antiliyanı və yaxud da “Yeddi şəhər adası”nı axtarırdı. Bir çoxları onla- rın ardınca səyahətə yollanır, amma heç kim müvəffəqiyyət əldə edə bilmir. Həmin dövrdə Portuqaliyada belə bir şaiyələr gəzirdi, heç bir adanı yaxından kəşf etmək mümkün deyilsə, lakin uzaqdan həmin adaları görmək olur. Əlbəttə ki, belə bir qeyri-ciddi fikirə inanmaq olmaz. İşdir, həqiqətən də okeanda adalar qrupu görmək olsaydı, onda kral V Alfons həmin adaları tədqiq etməkdən ötrü heç olmasa bir dəfə ekspedisiya göndərərdi. Artıq heç kimdə, okeanın qərb hissəsində (yuxarıda adı çəkilən məlum adaların yaxınlığın- da) adaların yerləşməsinə dair şübhələr qalmamışdı. Bu fikri Kolumbun özü də bölüşdürürdü. Bütün bunlara baxmayaraq o, inanırdı ki, okeanın demək olar ortasında Mifik Antiliya və ya başqa adalar var. Genuyalı dənizçi Toskanellinin məktubuna əsaslanaraq belə düşünürdü. Asiya qitəsinə qərb yolu ilə üzərkən, okean keçidi zamanı həmin adalardan dayanacaq kimi istifadə etmək olar. 91 Van Olmen həm Voqadonun, həm də Tellesin səyahət- lərinin nəticələri ilə tanış idi və çox yaxşı bilirdi ki, Hindistana qərb yolu ilə üzərkən, yolda heç bir adalardan istifadə edə bilməyəcək və təşkil etdiyi ekspedisiya yolda böyük çətinliklərlə üzləşəcək. Məhz bu səbəbdən II Juan ekspedisiyanın təşkilinə icazə versə də, səyahət zamanı tam uğur qazanılmasına şübhə ilə yanaşırdı. Yoxsa, həmin ekspedisiyanı o, öz puluna təşkil edərdi. Ekspedisiya uğurlu keçəcəyi halda kral 1486-cı ildə van Olmenə bir çox imtiyazlar verir. O, həmin espedisiyanı öz hesabına hazırladığından belə bir addım atılmışdı. “Riyaziyyatçılar Xuntası”ndan krala bildirirlər ki, Kolumb öz layihəsini Paolo Toskanellinin Yer kürəsinin verdiyi hesablamalar sayəsində tərtib edibdir. Məhz buna görə də van Olmen Atlantik okeanında həmin hesablama- lara uyğun olaraq axtarışlar aparmalı idi. Çox güman ki, genuyalının layihəsi “Riyaziyyatçılar Xuntası”nda olan- da, orada həmin sənədin surəti köçürülmüş və sonradan van Olmenə ötürülür. 1487-ci ilin yaz fəsilində van Olmen iki karavella ilə səyahətə başlayır. O, Atlantik okeanını 40 gün müddətinə qət edəcəyini nəzərdə tutur. Xatırlatmaq istəyirəm ki, 1492- ci ildə Kanar adalarından Baham adalarına kimi olan məsafəni Kolumb 36 gün müddətinə qət etmişdi. Fələ- 92 məngli dənizçinin bəyanatı professor Çarlz Verlindenə məlum olanda o, heyrətini gizlətmədən bildirmişdi ki, 1486-cı ilə qədər portuqal dənizçiləri məxfi şəkildə Atlantik okeanının qərb hissəsinə ekspedisiyalar təşkil etmiş və təxmini də olsa, okeanın o tayında hansı adaların və ya naməlum qitənin harada yerləşdiyini bilirdilər. 1 Şəxsən mən Ç. Verlindenin bu fikri ilə razı deyiləm. Əgər, van Olmen təxmini də olsa bilsəydi ki, Köhnə Dünyaya məlum olmayan adalar və yaxud da ki, iri torpaq ərazisi Atlantik okeanın hər hansısa bir hissəsində yerləşir, onda çətinlik çəkmədən o, həmin coğrafi obyektləri kəşf edərdi. Həm də portuqal dənizçiləri Yeni Dünya sahilləri- nin şərq sahil zolağının konturlarına malik olsaydılar, onda Roma papası 1493-cü ildə öz bullası ilə Yer kürəsini iki krallıq arasında bölərkən, portuqal nümayəndələri təxmini də olsa öz mənafelərinə uyğun olaraq, demarkasion xəttin Atlantik okeanının hansı meridian üzrə keçməsini göstərməliydilər. Lakin bu baş vermədi. Məlum olduğu kimi portuqallar yalnız 1494-cü ildə Tordesilyasda öz istədiklərinə nail olurlar. Əgər, hər şey yuxarıda deyildiyi kimi olsaydı, onda II Juanın nümayəndələri demarkasion xəttin Yaşıl Burun adalarından qərbə tərəf 370 liq yox, 1 Чарльз Верлинден, Покорители Америки: Христофор Колумб. “Феникс”, Ростов-на-Дону. 1997 г., стр.23. Yüklə 2,9 Kb. Dostları ilə paylaş:
|