Ўзбекистон республикаси қишлоқ ва сув хўжалиги вазирлиги

Tadqiqotlardan kutilayotgan natijalar. Intensiv mevali bog‘larda so‘ruvchi zararkunandalar bioekologiyasini Samarqand sharoitida o‘rganish. So‘ruvchi zararkunandalarga qarshi tajriba kimyoviy preparatlarni samaradorligi va o‘simlik mevasiga hamda foydali hashoratlarga ko‘rsatadigan ta’sirini aniqlash va amaliyotga taqbiq etish. Zararkunandalar sonini 90 - 95% ga kamaytirgan preparatgina samarali deb hisoblash.

Tajriba kimyoviy preparatlarni so‘ruvchi zararkunandalarga samaradorligi va o‘simlik mevasiga hamda foydali hashoratlarga ko‘rsatadigan ta’sirini aniqlash va amaliyotga taqbiq etish. Zararkunandalar sonini 90 - 95% ga kamaytirgan preparatgina samarali hisoblanadi. Zararkunandaning nazoratdagiga nisbatan o‘lish foizi sinalayotgan preparatning biologik samaradorligini belgilaydi va abbot formulasi yordamida hisoblanadi. To‘plangan ma’lumotlar 1-jadvaliga yoziladi.

Bog‘larda (Sinalayotgan insektisid) kimyoviy preparatning so‘ruvchi zararkunandalarga qarshi biologik samaradorligi aniqlanib amaliyotga tadbiq qilinadi.(tajriba o‘tkazilgan joy, ekin, maydon, kun, ishchi suyuqligi sarfi)
1-jadval.

Tajriba variantlari

Ishchi eritmasining, % yoki sarf meyori, ga/l,kg

Takrorlanishlar

Zararkunandalarning o‘rtacha soni, dona

Zararkunandalar sonining nazoratga nisbatan hisob kunlari bo‘yicha kamayishi, %

Bir gektardan daraxtdan olingan hosil ts yoki kg

Kimyoviy preparat sepulguncha

Kimyoviy preparat sepilgach

Preparat

Ta’sir etuvchi modda

3

7

14

21

3

7

14

21

Sinala-yotgan kimyo-viy preparat

1 2 3 o’rtacha

Andoza

1 2 3 o’rtacha

Nazorat

1 2 3 o’rtacha

NSR

Foydalanilgan adabiyotlar

1. O‘simliklarni himoya qilish. Toshkent-2018. Y.Sh.Toreniyazov, Sh.T.Xo‘jayev, E.A.Xolmurodov.

2. Xo’jayev Sh.T., Sattarov N., Yusupova M., Yuldashev F., Chamatov K.Sh. Pestisid va foydali hashoratlar// O’simliklarni zararzunandalardan himoya qilishda ilg'or tajriba (maqolalar to'plami). –Toshkent, 2008.

3. Umumiy va qishloq xo‘jaligi entomologiyasi hamda uyg‘unlashgan himoya qilish tizimining asoslari (IV nashr). Toshkent 2019. Sh.T. Xo‘jayev.

4. O‘simliklar klinikasida bog‘, tokzor va dala ekinlarining zararkunanda, kasilliklarini aniqlash hamda ularga qarshi kurashish usullari. Toshkent-2008 ”Navruz“ nashryoti I.K.Ergashev, B.E.Murodov, O.A.Sulaymonov, B.A.Sulaymonov, B.S.Boltayev, A.R.Anarboyev.

5. Bog‘ va tokzorlarni zararkunanda va kasalliklardan himoya qilish choralari. Talqin nashryoti, 2009 A.X.Yusupov, A.Marupov.

6. Bog’dorchilik Toshkent-2016. R.Yunusov, K.Umarov, B.Karimov.

7. Entomologiya, qishloq xo‘jalik ekinlarini himoya qilish va agrotaksikologiya asoslari. Sh.T. Xo‘jayev, E.A.Xolmurodov. III nashr. Toshkent-2014.

8. Entomologiya va fitopatologiya. Toshkent ”Niso poligraf“ 2017. X.H.Kimsanboyev, B.A.Sulaymonov, A.R.Anarboyev, A.A.Rustamov.

9. O’simliklarni zararkunandalardan himoya qilishda ilg’or tajribalar (maqolalar to’plami) Toshkent – ”Talqin“ 2008.

10. O’simliklarni kimyoviy himoya qilish X.H.Kimsanboyev, A.Y.Yo’ldoshev, M.Zohidov, K.X.Xalilov, I.R.Siddiqov, T.A.Qosimov. Toshkent ”O’qituvchi“ 1997.

11. Dehqonchilik ilmiy izlanish asoslari. T.Uraimov, Z.Jumaboyev, K.Komilov. Andijon-2019.

12. Dala tajriba sinov ishlari. Sh.Avazov, D.Boqiyev. Toshkent – ”Ilm ziyo“-2004.

13. Xo‘jayev Sh.T. Entomologiya, qishloq xo‘jaligi ekinlarini himoya qilish va agrotaksikologiya asoslari. – Toshkent: Fan, 2010.

14. O’simliklarni kimyoviy himoya qilish. B.A.Sulaymonov, X.H.Kimsanboyev, A.R.Anarboyev, B.S. Boltayev, U.D. Ortiqov, B.X. Xamroyev. Toshkent 2020.

15. Bog’ zararkunandalarga qarshi uyg’unlashgan kurash choralari. Kimsanboyev H.X., Boltaev B.S., Sulaymonov B.A. O’quv qo’llanma Toshkent. 1998.

16. Qishloq xo’jalik entomologiyasi karantin asoslari bilan. B. Fayzullayev, S.I. Ahmedov va A.M. Xudayqulov. Uslubiy qo‘llanma. Samarqand 2016.

17. Entomologiya H.X.Kimsanboyev, S.F. Ergashev, R.Sh.O’lmasboyeva, B.A.Salaymonov. toshkent 2006.

18. O’simliklarni himoya qilishda ilmiy tadqiqot ishlari. B.A.Sulaymonov, B.Q.Muxammadiyev, Z.G‘.Nosirova. Toshkent 2019.