Zaza anCabaZe evropuli saqarTvelo

6

Monastery  in  Bulgaria,  and  monasteries  in  Georgia:  Bagrati  Cathedral,  Gelati  and 

Ikalto  Monastery  complex  and  Academy,  Svetitskhoveli  Cathedral,  monastic  complex 

at  Davidgareja,  Sameba  Church  in  Tbilisi.

kldovani arqiteqturis udidesi istoriuli mniSvnelobis Zeglia 

varZia  Vardzia. mRvimeSi mdebare miZinebis taZari TariRdeba meTormete 

saukuniT, kerZod, 1180 wliT, Tamar mefisa da poet SoTa rusTavelis 

oqros xaniT. aq gvxvdeba mniSvnelovani freskebis mTeli seriebi. 

aseve sainteresoa ufliscixe Uplistsikhe, uZvelesi, kldeSi gamokveTili 

qalaqi gorTan, romelsac arqeologebi miiCneven erT­erT uZveles 

preistoriul urbanul dasaxlebad saqarTveloSi.

wminda antonis maswavlebeli, romelmac daaarsa kiev­peCoras 

lavra  Kiev­Pechora  Lavra, iyo qarTveli, wm. giorgi mTawmindeli St. 

George  Mtatsmindeli. petriwonis lavra Petritsoni  Lavra daaarsa grigol 

bakurianisZem  Grigol  Bacurianisidze, romelmac didi roli iTamaSa 

bulgareTisa da serbeTis gaqristianebaSi. biblia ruminul enaze 

Targmna vlaxeTis mitropolitma anTimoz iverielma Vlach  Metropolit 

Anton  Iverieli, warmoSobiT qarTvelma. 

---

7

qarTveli mefeebi

bagrationebis qarTuli feodaluri 

ojaxi modis saqarTvelos istoriuli 

provinciidan speridan Speri. isfiri 

Ispiri axla TurqeTis teritoriazea. am 

ojaxis pirveli warmomadgeneli iyo 

guaram  I kurapalati, qarTlis pirveli 

erismTavari didi Tavadi Cv. w. 575­590 

wlebSi. samefo dinastiis damaarsebelia 

aSot  I kurapalati, tao­klarjeTis mefe 

Ashot  I  Kurapalate,  a  King  of  Tao­Klarjeti  809­826 

wlebSi. bagrationebis samefo dinastia mefobda aTaswleulze metxans 

(809­1810 ww.). maTi dasabami modis iudevelTa mefe daviTis (King  David) 

Stodan. 

dedofali Tamaris (Queen  Tamar) sikvdilis Semdeg (1213 w.) am uZ­

ve 

les dinastiaSi mamrobiTi sqesi faqtobrivad gadaSenda. Tamars 

STamomavlebi, romlebic oseTis ufliswulisgan, daviT soslanisgan 

(Ossetian prince David Soslan) hyavda, kvlav bagrationis gvarze rCebodnen. es 

sagvareulo xazi dRemde momdinareobs. meTxuTmete saukuneSi dinastia 

gaiyo sam mamrobiT xazad, romlebic mefobdnen qarTlSi, kaxeTsa da 

imereTSi. ukanaskneli bagrationi monarqi iyo qarTl­kaxeTis mefe 

erekle  II (1744­1798 ww.) da imereTis mefe solomon II (1789­1810 ww.).

Tanamedrove bagrationebi warmodgenilia sam ZiriTad Stod: 

qarTlis bagration­muxranelis (Prince  Mukhrani), konstantine II­is 

STamomavlebi, da kaxeTis bagration­gruzinskis (Prince Gruzinsky), erekle 

II­s STamomavlebi, gaerTiandnen da 2011 wlidan saqarTvelos hyavs 

kanonieri ufliswuli giorgi bagration bagrationi, daviT bagration­

muxranelisa da ana bagration­gruzinskis vaJi. imereTis Sto – 

bagration­imeretinskebi (Prince  Imeretinsky), solomon II­is STamomavlebi 

– ver agrZelebs dinastias. muxranelebis Stos, irakli bagrationis 

da, leonida bagrationi (Leonida  Bagrationi), aris vladimir kiriloviCis 

(Vladimir  Kirillovich), rusi romanovebis imperiis ojaxis ufrosis, meuRle. 

Sesabamisad, ruseTis princs, giorgi romanovs (George Romanov) qarTveli 

bagration­muxraneli bebia hyavs. 

---

8

qarTuli droSa

saqarTvelos saxelmwifo droSa aris Sua saukuneebis samxedro 

droSa, romliTac qarTveli mxedroba Sedioda muslimur ierusalimSi, 

sadac qristianul adgilebs saqarTvelos mefe uwevda patronaJs. 

qarTuli kultura

qarTveli poeti SoTa rusTaveli bokaCos, petrarkasa da dantes 

(Bocaccio,  Petrarka  and  Dante) win iyo, XII saukuneSi, Tavis epikur poemaSi 

is wers siyvarulsa da RmerTze. evropaSi samganzomilebiani xatwera 

me­13 saukuneSi iRebs saTaves jotos (Jotto) SemoqmedebaSi. me­15 

saukuneSi mas ganaviTareben mazaCo da filipo bruneleski (Masaccio 

and  Filippo  Brunelleschi). rac Seexeba qarTul samganzomilebian xatweras, 

X­XIII saukuniT TariRdeba. XII saukunemde (goTikur arqiteqturamde) 

qandakebebi evropaSi akrZaluli iyo, magram saqarTveloSi ukve VII­X 

saukuneebSi agebdnen qandakebebs. frangi mwerali baja (Baja) werda, rom 

leonardo da vinCi (Leonardo  Da  Vinci) egvipteSi cxovrobda qarTvel 

mamluqebTan, sadac man mxatvrobis uZvelesi saidumloebebi Seiswavla. 

robert blaixStaineris Robert Bleichsteiner azriT, evropaSi raindobis 

tradicia saqarTvelodan modioda. qalis, mSoblebis, moxucebis 

pativiscemis kulti, ojaxisa da bavSvebis dacva, gansakuTrebiT, pativi 

omis tradiciebisadmi da sxva, uZvelesi droidan dRemde uwyvetad 

arsebobs kavkasiaSi. es tradiciebi adgilobriv Camoyalibda. gvarebs 

pativs scemdnen ara marto didebulebi, aramed mTeli mosaxleoba. 

TiToeuli mamakaci valdebuli iyo daecva Rirseba, mSoblebi, meuRle 

da Svilebi. 

qarTuli simRerebi unikaluria Tavisi mravalxmianobiT. mkveTri 

TaviseburebiT gamoirCeva qarTuli erovnuli qoreografia. xalxuri 

---

9

simRera `Cakrulo~ 1977 wels kosmosSi gagzavna aSS­is kosmosurma 

xomaldma `Voyager~­ma. stviri popularuli iyo ara marto SotlandiaSi, 

aramed saqarTveloSic. 

qarTuli mecxvaris ZaRli (Georgian 

Shepherd), igive `nagazi~ (Nagazi), aris uZve­

lesi aborigenuli jiSis ZaRli kavkasiis 

qar 

Tuli mTebidan. uzarmazari (75­85 

sm simaRlis da 65­85 kg wonis) qarTuli 

`mecxvare~ aris erT­erTi udidesi ZaRli 

planetaze. fizikurad ZlierkunTiani, 

aTleturi, mamaci da fxizelia. sabWoTa 

periodSi es jiSi gadaSenebis piras iyo, 

magram axla „mecxvare“ yvela `Cempionats~ 

igebs.

saqarTvelos uZvelesi evropuli wyaroebi da rukebi

qarTvelebi evropis uZvelesi eria ebraelebTan, berZnebTan, 

somxebTan erTad. cxovroben qristianuli da muslimuri samyaros 

sazRvrebTan. 

qarTvelebi warmoSobiT kavkasiidan arian, ese igi, avToqTonuri 

mosaxleobaa, rac evropasa da aziaSi sakmaod iSviaTia. 

mecxramete saukunis evropeli istorikosebi, anTropologebi, ar­

qeo 

logebi da lingvistebi, magaliTad, humboldti, kreCmeri, blu­

menbaxi (Humboldt,  Krettschmer,  Blumenbach), iseve, rogorc qarTveli 

mecnierebi, Tvlidnen rom protoqarTvelebi eTnikurad, lingvisturad 

da kulturulad ukavSirdebian evropel aborigenebs – pre­indo­

evropelebs, pre­arielebs, pre­keltebs (pre­Indo­European,  pre­Aryan,  pre­

Celtic), maT Soris, etruskebs, pelasgebsa da proto­baskebs (Etruscans, 

Pelasgians  and  Proto­Basques). Zveli berZnebi da romaelebi am upirveles 

evropis mcxovreblebs eZaxdnen iberielebs (Iberians). cnobilma 

eTnologma niko marma (N.  Marr), warmoSobiT qarTvel­Sotlandielma, 

gamoTqva mosazreba, rom qarTuli tomi iyo noes vaJis, iafetis (Japheth) 

STamomavali da warmoadgens evropaSi iberiis indigenur mosaxleobas, 

romelic mogvianebiT SeuerTda keltebs. amis Sedegad kelt­iberielebi 

gaxdnen da mogvianebiT gaerTiandnen goTebTan, germanul tomebTan. 

straboni (Strabo) Tavis `geografiaSi~ (Geography) aRniSnavs, rom Savi 

zRvis berZnul portSi, dioskuriaSi (afxazeTi), `70 tomi gaerTianda 

---