Tbilisi 2015
zaza anCabaZe
evropuli saqarTvelo
evropuli cnobebi saqarTvelos istoriis Sesaxeb
wignSi moyvanilia cnobebi saqarTvelos, rogorc evropis Semadge
neli nawilis, istoriis Sesaxeb im saxiT, rogorc isini gamoqveynebulia
evropul wyaroebSi.
avtoris da wignis feisbukis gverdze ixileT damatebiTi masala.
wigni gankuTvnilia farTo mkiTxveli sazogadoebisaTvis.
© zaza anCabaZe, 2015
ISBN 978-9941-0-7879-8
3
qarTvelebi
dasavluri cnobarebis mixedviT, qarTvelebi msoflioSi daax
lo e biT 5 milionia. 3 milionamde qarTveli cxovrobs saqarTveloSi
(mosaxleobis 80%), 800 aTasi ruseTSi, 500 aTasi SeerTebul Statebsa da
evropis qveynebSi. 1 milionamde qarTuli warmoSobis xalxi TurqeTis
teritoriaze cxovrobs; 50 aTasi iranis teritoriazea (fereidanis
raioni Fereydoon Shahr), 16 aTasi azerbaijanSi (saingilo, belaqani da
zaqaTalis raioni Ingilo, Belokani and Zakatala).
qarTvelebis eTnografiuli jgufebi saqarTveloSi arian: imerlebi,
megrelebi, qarTlelebi, kaxelebi, gurulebi, svanebi, lazebi, aWarlebi,
mesxebi, leCxumelebi, raWvelebi, xevsurebi, TuSebi, fSavlebi da
afxazebi. osebi iranuli warmoSobis xalxia. Imeretians, Megrels, Kartlis,
jon (malxaz) SalikaSvili, aSSis
samxedro Stabis ufrosi 19937 ww.
primabalerina nino ananiaSvili
qarTuli tradiciuli samosi
ilia II, sruliad saqarTvelos
kaTalikospatriarqi
4
Kakhetians, Guruls, Svans, Lazs, Ajarians, Meskhs, Lechkhums, Rachvels, Khevsurs,
Tushs, Pshavs, Abkhaz, Ossetians.
saqarTveloSi ramdenime enaa: qarTul enaze mosaxleobis 90%
saubrobs; megrulad – samegrelos mosaxleobis 300 000 mosaubre;
lazurad (an Wanurad) Lazuri or Chanuri – aWaraSi 30 000 da TurqeTSi
– 90 000 molaparake; svanurad (luSnu) Svan (Lushnu) – svaneTis 40 000
mosaxle.
qarTvelebi amayoben TavianTi kulturiT, eniT, istoriiTa da
tradiciebiT. maT gansakuTrebuli warmatebebi aqvT musikis, Teatris,
kinematografiis, saxviTi xelovnebis, literaturis, sportis,
mecnierebisa, samxedro da sxva dargebSi. saqarTvelos hyavs 24
olimpiuri Cempioni da 300 msoflio Cempioni.
qarTuli ena da damwerloba
amJamad msoflioSi 3 aTasi enaa,
magram aqedan mxolod 14 maTgans aqvs
damwerloba da mxolod qarTvelebma
SeZles SeeqmnaT saukuneebis manZilze
sami anbani sxvadasxva stiliTa da
formiT: asomTavruli, nusxuri da
mxedruli. qarTuli damwerloba aris
unikaluri, rodesac bgera erT asos
gamoxatavs. ar aris grZeli bgerebi an
ubgero asoebi, difTongebi an raime
niSani. qarTuli ena erTerTia im 75
enidan, romliTac romis papi vatikanSi
yovel wels ulocavs damswreebs Sobas.
qarTuli damwerlobis nimuSebi
meoTxe saukunidan aris Semor
Cenili.
pirveli warwerebi wmin
da jvris
monasterSi Mo nas tery of the Holy
Cross), palestinaSi, beTlemSi,
aseve Tbilisis samxreTiT,
bolnisis sionSi gvxvdeba.
qarTuli warwera bolnisSi, 478 w.
5
biblia iTargmna mexuTe saukuneSi. amave saukuneSia dawerili
iakob curtavelis `wm. SuSanikis wameba~. mecnierebi varaudoben, rom
qarTuli damwerloba qristianobis epoqamde arsebobda, radgan mexuTe
saukuneSi ukve iyo Seqmnili maRali donis literaturuli teqstebi.
pirveli wigni, romelic qarTuli asoebiT daibeWda evropaSi, iyo
qarTulitaliuri leqsikoni, romelic stefane paolinim Paolini gamosca
romSi 1629 wels.
msoflioSi sul ramodenime enaze iqmneboda opera da maT Soris
iyo zaqria faliaSvilis “abesam da eTeri” (101319).
qarTuli marTlmadidebluri eklesia
qarTul wyaroebze dayrdnobiT, and
ria pirvelwodebulma Apostle Andrew iqa
daga svimon kananelTan Simon Canaan er
Tad, romelic dakrZalulia afxazeTis
teritoriaze.
Cveni welTaRricxviT 303 wels wminda
nino kabadokielma Saint Nino of Cappadocia
qristes moZRvreba iqadaga saqarTvelos
samefo iberiaSi, sadac 317 wels qristianoba
saxelmwifo religiad gamoacxades iberiis
mefe mirian IIm King of Iberia Mirian da
dedofalma nanam. wminda giorgi qarTvelTa
mfarvel wmindanad iTvleba.
mexuTe saukuneSi antoqiis patriarqma
saqarTvelos marTlmadideblur eklesias mianiWa avtokefaliis sta
tusi. samociqulo eklesias marTavs saqarT velos patriarqi. 1811 wels
avtokefaliis statusi gaauqma ruseTis xeli suflebam, aRdga 1989 wels.
msoflios kulturis Zeglebs Soris moixsenieba qarTuli taZrebi:
jvris monasteri (ierusalimSi knesetis Senobis siaxloves), iveriis
monasteri aTonis mTaze saberZneTSi (cnobili `saswaulmoqmedi iveriis
RvTismSoblis xati~ dabrZanebulia am monasterSi), qarTuli eklesiebi
taoklarjeTis istoriul provinciaSi (TurqeTis nawilia me16
saukunidan), petriwonis qarTuli monasteri bulgareTSi da monastrebi
saqarTveloSi: bagratis taZari, gelaTis da iyalTos samonastro
kompleqsi da akademia, sveticxovlis taZari da samonastro kompleqsi
daviT garejSi. yvelaze didi taZari, sameba, TbilisSi axlaxan aSenda
Monastery of the Cross near Knesset in Jerusalem, the Iveron monastery on Mount
Athos in Greece, Georgian churches in TaoKlarjeti in Turkey, the Georgian Petritsoni
Dostları ilə paylaş: |