Zamonaviy jamiyat hayotida jismoniy tarbiya va sport

AHOLIDAN olingan SO‘Rovnoma natijalari

So’rovnomada qatnashgan o’rta yoshdagi odamlar, javob “Ha” – 23 yosh.
So’rovnomada qatnashgan o’rta yoshdagi odamlar, javob “Yo’q” – 57 yosh.
So’rovnomada qatnashgan o’rta yoshdagi odamlar, javob “Ba’zan” – 34 yosh.
Mazkur so‘rovdan aholi jismoniy tarbiya va sport bilan past darajada shug‘ullanayotganini taxmin qilish mumkin. Shunga ko'ra, hayotda harakatsizlik ustunlik qiladi. Asosan, turli sport seksiyalariga qatnaydigan yoshlar tizimli ravishda jismoniy tarbiya va sport bilan shug‘ullanadi. So’rovnoma natijalarini tahlil qilinganda ko’p insonlar jismoniy tarbiya bilan shug'ullanmasliklari, bunga esa ularning turli boshqa ishlar va tashvishlar bilan bandliklari sabab ekanligi ro’kaj qilishlari, shuningdek katta yoshdagi odamlar ular uchun maxsus jismoniy mashqlar, sog’lomlashtiruvchi dasturlar borligidan behabarliklari aniqlandi. Ularning ko'pchiligi qariganligi sababli endi jismoniy mashqlar qila olmaydi, degan stereotiplar bilan yashaydilar. Shuningdek, ular o'z yoshiga qarab mashg'ulotlar va mashqlar borligini bilishmaydi. Ammo katta yoshdagi aholi o'rtasida bu stereotiplarni yo'q qilish uchun jismoniy tarbiya va sportni hozirgidan ko'ra ko'proq targ'ib qilish kerak. Lekin bu targ‘ibot har bir insonning yoshidan qat’i nazar, jismoniy tarbiya bilan shug‘ullanishini ta’minlashga qaratilgan bo‘lishi kerak. Shuningdek, u mamlakatning har bir fuqarosi uchun mavjud bo'lishi kerak. Jismoniy tarbiya va sportni rivojlantirishga qaratilgan g‘amxo‘rlik davlat ijtimoiy siyosatining eng muhim tarkibiy qismi bo‘lib, insonparvarlik g‘oyalari, qadriyatlari va me’yorlari amalga oshirilishini ta’minlaydi, odamlarning qobiliyatlarini aniqlash, ularning manfaatlari va ehtiyojlarini qondirish uchun keng imkoniyatlar yaratadi. Shu bois O‘zbekiston iqtisodiyotini bozor iqtisodiyotiga o‘tkazish, umuminsoniy qadriyatlar va g‘oyalarni mamlakatimizda o‘zlashtirish davrida jismoniy tarbiya va sport tizimiga yangi talablar qo‘yilmoqda.
Ushbu tizim yangi sharoitlarda inson taraqqiyoti muammolarini hal qilish uchun mo'ljallangan va nafaqat butun aholining umumiy muammolariga, balki har bir shaxsga individual yondashishga qaratilgan. Davlatimiz tomonidan katta e’tibor qaratilib, aholini sportga yanada kengroq jalb etishga harakat qilinmoqda. Buning uchun sport seksiyalari, turli tashkilotlar uchun qulayliklarga imtiyozli tashriflar amalga oshirilmoqda.
Maktab o‘quvchilarining turli seksiyalarda qatnashishi uchun bolalar va o‘smirlar sport maktablari barpo etilmoqda, pensionerlarning turli sport inshootlariga tashrif buyurishi uchun imtiyozlar berilmoqda. Shundan kelib chiqib, davlatimiz tomonidan jismoniy tarbiya va sportga munosib e’tibor qaratilib, har bir yosh toifasiga katta mas’uliyat bilan yondashiladi, degan xulosaga kelish mumkin. Ammo bu butun aholining jismoniy faolligini oshirish uchun yetarli emas, bu yerda muhim bo'lgan narsa, odamlarning o'z hoxishlari bilan shug'ullanishlari va imkon qadar ko’proq harakat qilishlari lozimligidir.
Hozirgi kunda zamonaviy jamiyat, divanda yotganicha sportni hech qanday harakat qilmasdan kuzatishni afzal ko'radi. Shaxs, shubhasiz, sport ko'rsatuvlarini tomosha qilayotganda, u o'z kumiri yoki jamoasi haqida qayg'urgani uchun hissiy jihatdan dam oladi. 21-asrda jismoniy tarbiya va sport zamonaviy jamiyat katta miqdorda mablag' sarflaydigan biznesga aylandi.
Jismoniy tarbiya va sportni iqtisodiy nuqtai nazardan ko‘rib chiqsak, zamonaviy jamiyatning sportga yo‘naltirilgan moddiy sarmoyalari o‘n barobar o‘z samarasini berayotganini ko‘rishimiz mumkin. Bu, birinchi navbatda, salomatlikning yaxshilanishi va umr ko'rish davomiyligining oshishi bilan bog'liq, va shundan keyingina biznes va shon-sharaf bilan. Shuningdek, sport faoliyatida jamoalar, tashkilotchilar, sport hakamlari va boshqalar o'rtasida sportdan tashqariga chiqadigan ijtimoiy munosabatlar tizimiga kiritilgan turli xil o'ziga xos raqobat va individual sportchilar hamjihatligi munosabatlari paydo bo'ladi.
Xulosa o‘rnida aytish mumkinki, butun dunyoda jismoniy tarbiya va sport izchil rivojlanib bormoqda va har kuni sport tadbirlariga qo‘shilib, ularda qatnashishga intilayotganlar soni ortib bormoqda. Ayni paytda mamlakatimizda sog‘lom turmush tarziga faol qiziqish shakllantirilmoqda. Darhaqiqat, O‘zbekistonda fuqarolarning moddiy farovonlik asosi sifatida sog‘lig‘ini saqlashdan o‘tkir iqtisodiy manfaatdorligida ifodalangan yangi ijtimoiy hodisa yuzaga kelmoqda, deyishimiz mumkin.
Mahalliy jismoniy tarbiya va sport harakatining eng yaxshi anʼanalarini saqlab qolish va tiklash, aholining barcha qatlamlarini faol jismoniy tarbiya va sportga maksimal darajada jalb etishga qaratilgan yangi yuqori samarali jismoniy tarbiya, sogʻlomlashtirish va sport texnologiyalarini izlashni davom ettirish zarur.