YüZÜNCÜ yil üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ
Yüklə 0,63 Mb. Pdf görüntüsü
|
85 KUR e-ba-ni KUR e-ba-ni-ú-ki-e-di a-bi-li-du-bi 13 Yazıt 5-b : Çeviri Sarduri der ki: Aynı yıl içinde üçüncü kere (?) sefere çıktım, (bu sefer ise) Eriahi Ülkesi’ne karşı. Ülkeyi ele geçirdim, şehirleri yakıp, yıktım. Ülkeyi tahrip ettim. Biainili Ülkesi’ne erkek (ve) kadınları sürgün ettim. Kaleler yaptırdım (ve) Ülke’yi benim Ülke’me kattım 14 . Yazıt 6-a (resim 26): Kil Tablet : Yukarı Anzaf Kalesi’nden Transkripsiyon Ön yüz I un ? –ka-nu-a-di 30 GIŠ.GAG.TI : 1 BAN I nu-ru-bi-e-di 30 GIŠ.GAG.TI : 1 BAN MEŠ I úruadidi 22 GIŠ.GAG.TI : 1 GIŠ.BAN I a-ri-lu-tu-qu 30 GIŠ.GAG.[T]I I hú-úš-tú-ú 20 GIŠ.GAG.TI : 1 GIŠ.BAN I ú-ru-u-e-da-a-di 20 GIŠ.GAG.TI : I ur 4 -di-i Dip kısım 20 GIŠ.GAG.TI : 1 GIŠ.BAN I nu-d[u] 20 GIŠ.GAG.TI : 1 GIŠ.BAN I e-ri-ú-qu-ú Arka yüz 13 Melikişvili 1960, yz: 155a ; Melikişvili 1971, 78 14 Melikişvili 1971, 78 ; Payne 1995, 98 86 30 GIŠ.GAG.TI 2 GIŠ.BAN I ‘ a-za-a LÚ. 10-li 20 GIŠ.GAG.TI : 1 GIŠ.BAN I ur-tú-ú LÚ.DINGIR-i-ni 30 GIŠ.GAG.TI : 1 GIŠ.BAN I iš-pi-li-ú-qu 30 GIŠ.GAG.TI : I ki-ka-MAH?? 30 GIŠ.GAG.TI : 1 GIŠ.BAN : 1 GIŠ šu-ri I šu-iš-ha-a-di 30 GI[Š.G]AG.TI : 1 GIŠ.BAN ur 4 -di-i-ni-di 30 GIŠ.GAG.TI : 1 GIŠ.BAN 15 6-b : Çeviri Unkanu’ya : 30 ok, bir yay; Nurubiye : 30 ok, 1 yay; Uruadiye : 22 ok, bir yay; Arilutuqu’ya : 30 ok; Huştu’ya : 20 ok, 1 yay; Urueda’ya : 20 ok, Urdi’ye : 20 ok, 1 yay; Nudu’ya : 20 ok, 1 yay; Eriuqu’ya : 30 ok, 2 yay; Aza’ya “onbaşı” : 20 ok, 1 yay; Uku’ya “tanrının(?) adamına” : 30 ok, 1 yay; İşpiluqu’ya : 30 ok; KikaMAH?’a : 30 ok, 1 yay, 1 mızrak; Şuişha’ya : 30 ok, 1 yay; Urdini’ye : 30 ok, 1 yay 16 . Yazıt 7-a (resim 27) : Ayanis Kalesi : II. Rusa Kapı Yazıtı Transkripsiyon d Hal-di-ni-ni al-su-i-ši-ni I Ru-sa-a-še I Ar-giš-te-hi-ni-še 15 Oktay Belli, M. Salvini, Two Clay Documents from Upper Anzaf Fortress near Van, SMEA 45/2 (2003), 149, 150 16 Oktay Belli, M. Salvini, Two Clay Documents from Upper Anzaf Fortress near Van, SMEA 45/2 (2003) 87 i-ni É.GAL ba-du-si-e ši-di-iš-tú-ni KUR e-i-du-ru-ka-i I Ru-sa-a-še a-li NA4 qar-bi ši-da-ú-ri i-e-še e-’a É.BÁRA e-‘a É.GAL ba-du-si-i-e ši-di-iš-tú-ú-bi (boşluk) GIŠ ul-di GIŠ za-a-ri šú-ú-hi te-ru-ú-bi URU šú-ú-hi iš-ti-ni ši-di-ištú-ú-bi tar-gi-ni-li ar-ni-ú-ši-ni-li iš-ti-ni za-du-bi te-ru-bi ti-ni I Ru-sa-hi-ni-li d Hal-di-ni-ni al-su-i-ši-ni I Ru-sa-a-ni I Ar-giš-te-hi LUGÁL DAN-NU LUGÁL al-su-i-ni LUGÁL KUR bi-a-i-na-ú-e a-lu-si URU tu-uš-pa-e URU I Ru-sa-a-še a-li a-lu-še ti-ni-ni tú-li-e ma-a-si ti-ni te-li-e tú-ri-ni-ni d Hal-di-še d IM-še d UTU-še 17 . Yazıt 7-b : Çeviri Haldi’nin kudreti sayesinde, Argişti oğlu Rusa, bu kaleyi Eiduru dağı önünde mükemmel bir şekilde inşa etti. Rusa söyler : Kayalara Ben bir tapınak ve bir kaleyi mükemmelce inşa ettim. Ben yeni üzüm bağları, meyve bahçeleri ve yeni bir şehir (yerleşim) burada kurdum. Burada güçlü başarılar yaptım. 17 M.Salvini, The İnscriptions of Ayanis (Rusahinili Eiduru=kai) Cuneiform and Hieroglyphic, Ayanis I. 251, 252 88 Haldi’nin kudreti sayesinde (Ben) Argişti oğlu Rusa, kudretli kral, büyük kral, Biainili topraklarının kralı, Tuşpa Kenti’nin efendisi Rusa söyler : Her kim benim adımı silerse (ve) (kendi) ismini koyarsa, Haldi, Fırtına tanrısı (ve) güneş tanrısı onu yok etsinler 18 . 18 M.Salvini, The İnscriptions of Ayanis (Rusahinili Eiduru=kai) Cuneiform and Hieroglyphic, Ayanis I. 2001, 251, 252 89 7. SONUÇ Urartular ilk kez Assur yazılı belgelerinde Uruatri halkları olarak tanımlanmaktadırlar. Uruatri ve diğer Erken Demir Çağ Halkları, M. Ö. 13. yüzyıl başlarından itibaren Beylikler; M.Ö. 9. yüzyıl ortalarından 6. yüzyıl başlarına kadar ise Eski Yakındoğu’nun en önemli krallıklarından birini “Urartu Krallığı’nı” kuran halklar olarak karşımıza çıkmaktadırlar. Sınırlarını Başkent Tuşpa (Van)’dan; Hazar Denizine; Sevan Gölünden Elazığ Malatya’ya kadar genişleten Urartu Krallığı, mimari ve sanatta da önemli gelişmeler kaydetmişlerdir. Doğu Anadolu Bölgesine tarihinin en parlak dönemlerini yaşatan Urartuların tarihleri, kültür ve dillerinin anlaşılmasına yönelik çalışmalar yaklaşık 200 yıldır farklı birçok bilim adamı tarafından gerçekleştirilmektedir. Söz konusu çalışmalar sonucunda, Urartu Dili; bulunan yazılı belgeler sayesinde tanınmaya başlayınca, bu dilin Hurri Dili ile olan yakın ilişkisi ortaya çıkarılmıştır. Urartu ve Hurri Dilleri arasındaki en yakın benzerlik her iki dilin de ergatif yapıya sahip olmasıydı. Ergatiflik bir kasus; yani ismin hallerinden biridir. Türkçe’de karşılığı olmayan bu hal Hurri ve Urartu Dilleri ile bazı Kafkas Dilleri’nde transitif (geçişli) fillerle yapılan cümlelerin öznelerinin içinde bulunduğu haldir. Urartuca ve Hurrice genetik olarak değerlendirildiğinde bu diller arasındaki ilişkinin Teyze-Yiğen boyutunda olduğu ve her iki dilin Proto Doğu Kafkas Dil Ailesi içinde ayrı bir daldan oluştuğu fikirleri mevcuttur. Urartular, Akad orijini olan çivi yazısının Yeni Assur versiyonunu kullanmışlardır. Bu yazı sistemi hece sesleri, ideogram ve determinatiflerden oluşmaktaydı. Urartu yazıtlarının büyük bir bölümü, andezit bazalt ve kireçtaşı gibi taşlar üzerine tekdüze bir şekilde yazılmışlardır. Urartu’ya ait kısa yazıtlar, gelenikle branz eserler üzerinde krali ve tanrısal mülkiyetlerin teşhis edimesi ve birçok pithos çömlek üzerinde kapasitelerini gösteren Yüklə 0,63 Mb. Dostları ilə paylaş:
|