34
Haliloğlu ve arkadaşlarının yabancı cisim aspirasyon şüphesi bulunan çocuklarda
yaptıkları çalışmalarda akciğer grafisinin duyarlılığının %85, seçiciliğinin %68 olduğunu
rapor ederken, Koşucu ve arkadaşları bu duyarlılığı %60, seçiciliği ise %32 olarak
bildirmişlerdir (7, 9). Bu ve benzeri çalışmalarda görüldüğü gibi akciğer grafisi yabancı cisim
aspirasyon tanısında yeterli duyarlılık ve seçiciliğe sahip değildir. Tanı değerini arttırmak
için klasik postero-anterior akciğer grafisine ilave olarak, inspiratuar-ekspiratuar, lateral
dekübitus grafi ve floroskopik incelemeler de yapılmaktadır. Black ve ark. trakeobronşial
yabancı cisim aspirasyonu olan 440 çocuk ile yaptıkları çalışmada inspiryum ve ekspiryumda
göğüs radyografilerinin hastaların % 83‟ünde tanısal olduğunu bildirdiler (5). Çalışmamızda
olguların % 63.8‟i 3 yaş altındaydı. Bu yaş grubunda yeterli kooperasyon sağlanamadığından
inspiratuar-ekspiratuar grafi elde edilemedi ve klasik postero-anterior ve lateral akciğer
grafisini kullanıldı. Ancak literatürde de belirtildiği gibi özellikle ekspiryum grafilerinin
tanıya katkısı yadsınamaz.
Burton, trakeobronşiyal yabancı cisim aspirasyonu olan hastaların %7‟ sinde
pnömomediastinum olduğunu rapor etti (46). Bizim çalışmamızda 2 vakada pnömotoraks, 1
vakada pnömomediastinum saptandı.
Yabancı cisim aspirasyonu tanısında kullanılan diğer bir inceleme yöntemi bilgisayarlı
tomografidir. Konvansiyonel aksiyal görüntülerde, havayollarındaki düzensizlik ve kesintiler,
hava ve komşu yumuşak dokular arasındaki kontrasttan faydalanılarak değerlendirilebilir (47,
48). Çeşitli çalışmalarda aksiyal BT‟nin fiberoptik bronkoskopi ile aynı doğrulukta olduğu
gösterilmiştir (49, 50). Fiberoptik bronkoskopinin aksine BT ile hem intralüminal hem
ekstralüminal patolojiler gösterilebilir. Yabancı cisim aspirasyonunda BT ile bronşiyal
ağaçtaki yabancı cisim gösterilebildiği gibi akciğer parankimindeki değişiklikler de ortaya
konabilir. Ayrıca proksimalde tıkanıklık veya darlık olan olgularda distal hava yollarına
fiberoptik bronkoskopi ile geçilememesine rağmen BT ile distal havayolları görüntülenebilir
(20, 23).
Yabancı cisim aspirasyonunda en güvenilir BT bulgusu, trakeobronşiyal ağaçta
yabancı cismin gösterilmesidir. Sekonder bulgular; obstrüktif amfizem, konsolidasyon,
atelektazi, bronşiektazi, hiler lenfadenomegali, komşu bronş duvarlarında kalınlaşmalardır.
Sanal bronkoskopide yabancı cismin olduğu noktada bronşta daralma ve ani sonlanma
en sık görülen bulgulardır. Ancak yabancı cismin kendisi de görüntülenebilir.
35
Çalışmamızda yabancı cisim aspirasyonu şüphesi olan 47 olgudan 37 tanesinde
kesitsel görüntüleme ile trakeobronşiyal sistem içerisinde yabancı cisim gösterildi. Yine bu
37 olguda sanal bronkoskopi ve koronal planda elde edilen VRT görüntüleri ile yabancı cisim
olduğu tespit edildi. Bronkoskopik olarak yabancı cisim aspirasyonu varlığı tespit edilen
olgulardan 1‟inde BT ile yabancı cisim gösterilemedi (yanlış negatif olgu). Bu olguda
yabancı cismin lokalize olduğu bronşun havalandırdığı akciğer parankiminde atelektazi
izlenmiş olup, atelektazi alanı komşuluğunda yabancı cisim dansitesinin bronş içerisinde ayrı
bir yapı olarak seçilemediğini düşünmekteyiz.
Kesitsel görüntüleme ile trakeobronşial sistemde ve akciğer parankiminde sekonder
bulgularda tanıya yardımcı olabilmektedir. Çalışmamızda yabancı cisim aspirasyonu bulunan
hastalarda eşlik eden parankimal bulgular; hiperaerasyon, mediastende şift, atelektazi,
infiltratif değişiklikler, pnömotoraks ve pnömomediastinum idi
Fitöz ve arkadaşları sanal bronkoskopi ve akciğer parankim değerlendirmesi normal
olan olgularda rijit bronkoskopide patoloji saptanmadığını tespit ettiler ve sensitivite ve
negatif kestirim değerini %100 olarak rapor ettiler (28). Çalışmamızda yabancı cisim
aspirasyonu tanısında çok kesitli BT‟nin (kesitsel görüntülerde yabancı cisim dansitesi, sanal
bronkoskopi, VRT görüntüleme) sensitivitesi % 88.1, spesifitesi % 80, pozitif kestirim değeri
% 95, negatif kestirim değeri % 61 olarak hesaplandı.
Sanal bronkoskopinin çocuklarda kullanımını sınırlayan iki faktör vardır; bunlar,
havayolları boyutlarının daha küçük olması ve çekim esnasında nefes tutamamalarıdır.
Solunum hareketlerine bağlı, üç boyutlu görüntüler ve sanal bronkoskopi görüntülerinde
zikzak şeklinde artefaktlar ortaya çıkabilir (23). Ancak çok kesitli BT‟nin kullanımı ile
inceleme süresi kısalmıştır. Pediatrik olgulardaki hareket artefaktları en aza indirilmiştir.
İnceleme süresinin belirgin derecede kısalması sayesinde anestezi ve sedasyona ihtiyaç
duyulmaması çocuk yaş grubunda noninvazif bir tetkik olan ÇKBT ve sanal bronkoskopi
kullanımını hızla yaygınlaştırmaktadır.
ÇKBT-sanal bronkoskopinin önemli dezavantajlarında biri trakeobronşial sistemdeki
diğer obstrüktif patolojileri yabancı cisimden her zaman ayıramamasıdır (51). Bronş
lümenindeki tıkanmayı göstermede hassas olan çok kesitli bilgisayarlı tomografi ve sanal
bronkoskopi yabancı cisim, sekresyon, granülasyon ve yumuşak doku kitlesi gibi tıkayıcı
patolojileri ayırmada yetersiz kalması, mukozanın yapısını, rengini, dolaşımını ve 2-3
mm‟den küçük lezyonları gösterememesi bu yöntemin zayıf noktaları olarak görülmektedir