• • • Har qanday motivlarning orqasida shaxsning ehtiyojlari
yotadi. Inson ehtiyojlari, maqsadi, istagi, qiziqishlari shaxsiy
holatlardir. Ehtiyoj - jonli mavjudodning hayot
kechirishning konkret shart-sharoitlariga qaramligini ifoda
etuvchi va bu shartsharoitlarga nisbatan uning faolligini
vujudga keltiruvchi holatdir. Amerikalik psixologik A.
Maslou «Inson ehtiyojlarini ierarxiya» tizimlarini
quyidagicha tavsiya etadi: Motivatsiyaning bir necha
psixologik nazariyalari mavjud: 1. Qaror qabul qilish
nazariyasida ta’kidlanishicha inson ongi tafakkurga, iroda
va xatti harakatni tanlash imkoniyatiga ega. Demak, inson
xulqi motivining asosi aql, ong va inson irodasidir. 2.
Instinktlar nazariyasida (Z. Freyd, U. Magdugall) –
biologizator nuqtai nazari mavjud bolib, unga asosan
insonga, hayvonlarga xos instinktlar biriktirilgan. XX
asrning 20 -yillarida instinktlar nazariyasi orniga inson xulq
atvorini biologik ehtiyojlar bilan bog`lovchi kontseptsiya
yuzaga keladi.
• • 3. Xulq atvor motivatsiyasi nazariyasi va oliy nerv
faoliyati nazariyasi. XX asr boshida paydo bolib, xulq atvor
«Stimul – reaktsiya» sxemada korib chiqiladi. I. P. Pavlov va
uning izdoshlari N. A. Bernshteyn va P. K. Anoxin xulq
atvor dinamikasi funktsional sistemasi modelini ishlab
chiqqanlar. 4. Motivatsiyaga kognitiv yondoshuv nazariyasi
– inson xulq atvorini tushuntirishda uning ongi va bilimi
bilan bogliq fenomenlarga alohida e’tibor beriladi. qqq 5.
Faoliyat nazariyasi (A. N. Leont’ev) ga asosan motivlarni
yuzaga keltiruvchi kuchlar ehtiyojlardir. Bundan shunday
qonuniyat yuzaga keladiki, motivlar rivojlanishi faoliyat
Dostları ilə paylaş: |
