Xalqaro Nordic Universiteti Ta’sviriy san’at fanidan

Xalqaro Nordic
Universiteti



Ta’sviriy san’at fanidan
ESSE

Mavzu: Bolalar noan’anaviy badiiy ashyolar yordamida aplikatsiyada ishlashini o’rgatish

Bajardi: 4-MMT 22

Sarimsoqova S



Mavzu: Bolalar noan’anaviy badiiy ashyolar yordamida aplikatsiyada ishlashini o’rgatish


Kalit so’zlar: estetik did, estetik tasavvur, badiiy mehnаt, badiiy ijоdkorlik, shaxsiyat, shaxsiy o'zgarishlar.
Kirish. Maktabgacha yoshdagi bolalar ijodiy faoliyati,badiiy ijodkorligi, badiiy didini rivojlantirishning asosiy yo`llaridan biri noan’anaviy rasm chizishga o‘rgatish,uning turli ko`rinishlari,bolalar qiziqishini unga yo‘naltirishda tarbiyachining roli ko'rsatilgan. Bоlаlаrni tаsviriy fаоliyatgа o‘rgаtish mаktаbgаchа tаrbiya yoshidаgi bоlаlаrning estеtik tаrbiyasi bаdiiy mеhnаt mаlаkаlаrini, estеtik tаsаvvurlаrining shаkllаnishini vа bоlаlаr bаdiiy ijоdkоrligining rivоjlаnishini ko‘zdа tutilаdi.
Bugungi kundа mаktаbgаchа tа’lim-tаrbiya sohasidа аmаlgа оshirilаyotgаn nаfоsаt tаrbiyasi mаzmuni vа mоhiyati istiqbоldа yoshlаr mаdаniyatining pirоvаrd nаtijаdа esа jаmiyatimiz erishаjаk kuch-qudrаt, fаrоvоnlik, mаdаniylik, mа’rifiylik dаrаjаsini bеlgilоvchi аsоsiy оmillаrdаn biridir. Shu bоis bоlаlаrning mа’nаviy nаfоsаtlik kаmоlоtini puхtа tа’minlаsh оmillаrini tаqdim etish Rеspublikаmiz fаnining bugungi kundаgi dоlzаrb muаmmоlаridаn biridir.
Bоlаlаrni tаsviriy fаоliyatgа o‘rgаtish mаktаbgаchа tаrbiya yoshidаgi bоlаlаrning estеtik tаrbiyasi bаdiiy mеhnаt mаlаkаlаrini, estеtik tаsаvvurlаrining shаkllаnishini vа bоlаlаr bаdiiy ijоdkоrligining rivоjlаnishini ko‘zdа tutilаdi. Tаsviriy fаоliyat jаrаyonidа bоlаlаrning bаdiiy ijоdkоrlik qоbiliyatlаrini rivоjlаntirish mеzоn, printsiplаri bilаn mаktаbgаchа tа’lim tashkilotidа rаsm chizish, lоydаn nаrsа yasаsh, qirqib еlimlаsh, qurish-yasаshgа o‘rgаtish vаzifаlаri, mаzmuni, mеtоdikаsi bilаn tаnishtirilаdi. Nega bolalar rasm chizishadi? Bu tanani yaxshilash usullaridan biridir. Hayotning boshida chizish ko'rish va ko'rish qobiliyatini rivojlantiradi. Bola "vertikal" va "gorizontal" tushunchalarini o'rganadi, shuning uchun erta bolalar rasmlarining chiziqli bo'lishi. Keyin u materiallarning shakllarini, asta -sekin atrof -muhitni tushunadi. Bu so'zlar va uyushmalar to'planishidan ko'ra tezroq sodir bo'ladi va chizish chaqaloq allaqachon o'rgangan va har doim og'zaki ifoda eta olmaydigan narsalarni majoziy shaklda ifodalashga imkon beradi. Chizma bolaga tez o'zlashtiriladigan bilimlarni, dunyo haqidagi tobora murakkab g'oyalarni tartibga solishga yordam beradi. Nima uchun, o'sib ulg'ayganimizda, bolalar chizishni to'xtatadilar, chunki bu so'z ko'proq ma'no kasb etmoqda. Tibbiy amaliyotda rasm chizish, bo'yash (izoterapiya) bilan davolash mavjud. Ayniqsa, bolalar uchun izoterapiya yaxshi samara beradi, chunki chizish bola uchun tabiiy ehtiyojdir. Uning "qobiliyatsiz kompleksi" yo'q. Tasviriy faoliyat, ehtimol, maktabgacha yoshdagi bolalar uchun eng qiziqarli mashg'ulot turi. Bu bolaga atrofdagi taassurotlarini tasvirli tasvirlarda aks ettirishga, ularga o'z munosabatini bildirishga imkon beradi. Shu bilan birga, tasviriy faoliyat bolalarning har tomonlama estetik, axloqiy, mehnat va aqliy rivojlanishi uchun beqiyos ahamiyatga ega.
Chizma bolaning shaxsiyatini shakllantirishda katta ahamiyatga ega. Bolaga faqat rasm chizish foyda keltiradi. Chizma va bolaning tafakkuri o'rtasidagi bog'liqlik ayniqsa muhimdir. Shu bilan birga, ishga tasviriy, motorli, muskul-teginish analizatorlari kiritilgan. Bundan tashqari, chizish bolalarning intellektual qobiliyatini, xotirasini, e'tiborini, nozik motorli ko'nikmalarini rivojlantiradi, bolani o'ylashga va tahlil qilishga, o'lchash va taqqoslashga, tuzishga va tasavvur qilishga o'rgatadi.
Bolalarning aqliy rivojlanishi uchun bilimlar zaxirasini bosqichma -bosqich kengaytirish katta ahamiyatga ega. Asosiysi, chizish bolalarga faqat ijobiy his -tuyg'ularni keltiradi. Ijobiy histuyg'ular bolalarning ruhiy salomatligi va hissiy farovonligining asosidir. Chizma bolada yaxshi kayfiyat manbai bo'lgani uchun, bolaning tasviriy san'atga bo'lgan qiziqishini saqlab qolish va rivojlantirish kerak. Bolaning harakatsiz va kuchsiz qo'liga qalam yoki cho'tka qo'yib, uni qiynashga hojat yo'q. Birinchi muvaffaqiyatsizliklar umidsizlikka va hatto asabiylashishga olib keladi. Bolaning faoliyati muvaffaqiyatli bo'lishi uchun ehtiyot bo'lish kerak - bu uning o'ziga bo'lgan ishonchini kuchaytiradi. Chizishning ko'plab texnikasi va usullari mavjud, ular yordamida siz badiiy mahoratga ega bo'lmasdan ham asl asar yaratishingiz mumkin.
An'anaviy bo'lmagan texnikalar bilan chizish bolalarni ozod qiladi, ularga noto'g'ri ish qilishdan qo'rqmaslikka imkon beradi. G'ayrioddiy materiallar va o'ziga xos texnikalar bilan chizilgan rasmlar bolalarga unutilmas ijobiy his -tuyg'ularni boshdan kechirish imkonini beradi.
An'anaviy bo'lmagan tasvir texnikasidan foydalangan holda rasm chizish maktabgacha yoshdagi bolalarni charchatmaydi, ular vazifa uchun ajratilgan vaqt davomida yuqori faollik va samaradorlikni saqlaydilar. An'anaviy bo'lmagan usullar bolalarga ularning xohishi va qiziqishini hisobga olgan holda individual yondashishga imkon beradi.
Ulardan foydalanish quyidagilarga yordam beradi:
-bolaning intellektual rivojlanishi;
- maktabgacha yoshdagi bolalarning aqliy jarayonlari va shaxsiy sohasini tuzatish;
- o'ziga bo'lgan ishonchni rivojlantiradi;
- fazoviy fikrlashni rivojlantiradi;
- bolalarni o'z fikrlarini erkin ifoda etishga o'rgatadi;
- qo'llarning nozik motorli ko'nikmalarini rivojlantiradi;
- materiallar va texnikada tanlash erkinligi.
An'anaviy bo'lmagan usullarni ishlab chiqishda maktabgacha yoshdagi bolalar uchun turli xil materiallar taqdim etiladi:
- har xil tuzilish, shakli va o'lchamdagi qog'oz;
- govush va akvarel bo'yoqlari;
- 2,3,5 -sonli cho'tkalar; tukli cho'tkalar;
- mum va rangli qalamlar;
- oddiy va rangli qalamlar;
- qo'rg'oshin qalam, sham;
- plastilin, tuzli xamir;
Shuningdek, qo'shimcha asboblar: qog'oz peçeteler, modellashtirish taxtalari, modellashtirish qoliplari, palitrasi, ko'pikli kauchuk, tish cho'tkasi, suv idishlari, kokteyl naychasi, quritilgan gullar va daraxt barglari, konuslar, o'simlik urug'lari, don, tuz, iplar va boshqalar.
An'anaviy bo'lmagan texnikadan foydalangan holda rasm chizishni yoshligidan boshlash mumkin va kerak - "oddiydan murakkabgacha" tamoyili bo'yicha.
Bu yoshda qo'llaniladigan asosiy texnikalar:
-barmoqlar, kaftlar bilan chizish
-ko'pikli kauchuk qoziqlar, paxta chig'anoqlari bilan chizish
-barglar, kartoshka, sabzi bilan chop etish;
-Sham, ko'mir bilan chizish O'rta va katta maktabgacha yoshda - noan'anaviy texnikalar:
- sham, ko'mir bilan rasm chizish;
- somon bilan blotografiya;
- monotip;
- buzadigan amallar;
- mumli qalamlar + akvarellar;
- burmalangan qog'oz taassuroti;
- ko'pikli kauchuk bilan rasm chizish;
- o'yma (skretch taxtasi);
- mantar, ko'pikli kauchuk, polistirol bilan bosma;
- bo'rttirma;
- qattiq (tukli) yarim quruq cho'tka bilan jab;
- xom ashyoni chizish;
- ip bilan blotografiya;
- Matoga rasm chizish;
- tuz bilan rasm chizish;
- taroqli bo'yoq;
Rasm chizish paytida tasavvurni kuchaytirish, badiiy niyatni rivojlantirish va badiiy qobiliyatni rivojlantirish uchun siz bolalar adabiyoti, musiqiy hamrohlik, folklor va o'yin materiallaridan foydalanishingiz mumkin. Bu rasmni tushunarli, mazmunli va ma'lumotli qiladi.
Xulosa sifatida shuni qayd etish lozimki maktabgacha yoshdagi bolani ijodiy ifoda etish erkinligi nafaqat tasviriy tasvirlar va ularni rasmda etkazish istagi, balki uning tasvir vositalariga qanday egalik qilishi bilan ham belgilanadi.
O'quv jarayonida bolalarning tasvirlar, texnikaning turli xil variantlarini o'zlashtirishi ularning ijodiy rivojlanishiga yordam beradi. An'anaviy bo'lmagan uslub namunani nusxalashga imkon bermaydi, bu tasavvur, ijodkorlik, mustaqillik, tashabbuskorlik va individuallikni namoyon etishga yanada katta turtki beradi. Bola atrofdagi olam haqidagi taassurotlarini aks ettirish, turli xil materiallar yordamida ularni real shakllarga o'tkazish orqali tasavvur tasavvurlarini etkazish imkoniyatiga ega bo'ladi.
Tasviriy faoliyat darsida noan'anaviy tasvir texnikasi kamdan-kam qo'llaniladi, ularning tuzatuvchi ahamiyati e'tiborga olinmaydi, shu bilan birga noan'anaviytexnikalardan foydalanish bolalarning ob'ektlar haqidagi tasavvurlari va tasavvurlarini boyitishga va ulardan foydalanishiga yordam beradi; materiallar, ularning xossalari, ular bilan ishlash usullari.
Bizning fikrimizcha, ijodiy qobiliyatlarni rivojlantirish uchun o'qitishning asosiy vazifasi bolalarga atrofdagi voqelikni o'rganish, kuzatish ko'nikmalarini rivojlantirish, go'zallik tuyg'usini tarbiyalash va tasvir texnikasini o'rgatish, bolalar rasmlarida ifodali tasvirlarni yaratishda bolalarning ijodiy qobiliyatlarini shakllantirishdir. turli xil tasviriy vositalar yordamida. Samarali maqsadga erishish uchun quyidagi vazifalarni amalga oshirish kerak:
1. Maktabgacha yoshdagi bolalarning ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirish muammosi bo'yicha pedagogik va uslubiy adabiyotlarni tahlil qilish.
2. Pedagogik jarayonda tasviriy faoliyatning noan'anaviy usullaridan foydalanishning nazariy jihatlarini o'rganish.
3. Maktabgacha yoshdagi bolalarga tasviriy faoliyatning noan'anaviy usullarini o'rgatish va ijodiy qobiliyatlarni rivojlantirish bo'yicha uslubiy jihatdan yaxshi tashkil etilgan ishlar o'rtasidagi munosabatni o'rnatish.