Təbiət 2009 Təbiətşünaslığın tədrisinin əhəmiyyəti
Yüklə 0,56 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Təbiət 2009
- Təb. VIII. 2. Şagird orqanizmlərin inkişaf xüsusiyyətlərini təhlil edir. Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird
- Təb. VIII. 3. Şagird eksositemdə enerjinin ötürülməsi və maddələrin dövranını təsvir edir.
- Təb. VIII. 4. Şagird orqanizmlərin müxtəlifliyini təkamül prosesi ilə əlaqələndirir.
- Təbiət 2009 Istiqamət: Fiziki hadisələr Təb. VIII. 5. Şagird cisimlərin təcilli hərəkətlərini təsvir edir.
- Təb. VIII. 6. Şagird cisimlərin hərəkəti və qarşılıqlı təsirlərini təsvir edir.
- Təb. VIII. 7. Şagird cisimlərin tarazlığını xarakterizə edir.
Təbiət 2009 edilən nəticədən irəli gələrək hüceyrənin zərurəti haqqında müzakirə aparır. Qida maddələrinin funksiyalarını sadalayır ( •
edir və özünə pəhriz tərtib edir.
Çoxalma formalarını bir-biri ilə müqayisə edir və misallar gətirir, onlar arasında fərqləri • müzakirə edir. Mitoz və meyozun sadə sxemlərini tərtib edir, törəmə hüceyrələrində xromosomların • bölünməsi qanunauğyunluğunu müqayisə edir və onun əhəmiyyətini izah edir. Orqanizmlərin həyat dövrünü müşahidə etmək üçün (məs., un küvəsinin inkişafı, toxumdan • bitkinin cücərməsi) sınaqlar planlaşdırır və həyata keçirir. Sınağın gedişat mərhələlərini və müşahidə nəticələrini yazılı şəkildə təqdim edir. Orqanizmlərin həyat dövrlərinin xüsusiyyətləri (məs., •
informasiya toplayır və onların uyğunlaşma rolu haqqında müzakirə aparır. Göstəriciləri müxtəlif təsviredici vasitələrlə təqdim edir (məs., cədvəl, diaqram).
Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: Konkret ekosistem üçün qida şəbəkəsini qrafik şəkildə təsvir edir və onun hər hansı bir • hissəsində baş verən dəyişikliklərin nəticələrini ehtimal edir. Fotosintezin başlanğıc və son mərhələlərini (su-karbon qazı-günəş enerjisi-karbohidrat, • oksigen) sxematik şəkildə göstərir və fotosintezin əhəmiyyətini təhlil edir. Fotosintez və tənəffüsü bir-biri ilə müqayisə edir və əlaqələndirir, göstəriciləri sxem və ya • cədvəl şəklində təqdim edir. Təlimata əsasən fotosintez şərtlərini təyin etmək üçün təcrübələr aparır. • Yerli ətraf mühitdə mövcud çirkləndirici maddələr haqqında informasiya toplayır və • eksositemdə həmin maddələr dövranını və toplantısını (məs., metallar, bəzi pestisidlər) təsvir edir. Enerji ötürücüsü və maddələr dövranında insanın (xüsusi) yeri haqqında fərziyyələr irəli • sürür, ehtimalını yoxlamaq üçün informasiya toplayır. Təb. VIII. 4. Şagird orqanizmlərin müxtəlifliyini təkamül prosesi ilə əlaqələndirir. Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: Təbii və süni seçməni müqayisə edir və misallar gətirir, onların arasında fərqləri müzakirə • edir. Mədəni bitkilər və ev heyvanlarının (üzüm, buğda, at) növlərinin əmələ gəlmə kökləri və • onların yayılması haqqında material əldə edir, referat hazırlayır. Müxtəlif orqanizmin çoxalma tezliyini müqayisə edir və onun adaptik əhəmiyyəti haqqında • müzakirə aparır. Heyvanın hərəkətinin müxtəlifliyi (imprintinq, dəstə ilə ovlamaq, sosial münasibətlər) və • onun uyğunlaşma rolu haqqında informasiya toplayır. Orqanizmlərin dəyişkən şərtlərə necə uyğunlaşmaqları (və ya hansı forma ilə uyğunlaşmaqları) • haqqında suallar verir, informasiya əldə edir və onu şifahi təqdim edir. Təb.E. VIII. - 2 Təbiət 2009 Istiqamət: Fiziki hadisələr Təb. VIII. 5. Şagird cisimlərin təcilli hərəkətlərini təsvir edir. Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: Cisimlərin təcilli hərəkətlərini müşahidə etmək üçün sınaqlar planlaşdırır və həyata keçirir. • Uyğun ölçüləri həyata keçirir, göstəriciləri cədvəl şəklində təqdim edir və hərəkətə xas olan kəmiyyətlər arasında miqdar əlaqələrini təsvir edir. Sürət və təcilin zamandan asılılıq qrafiklərini tərtib edir və onları analiz edir. • Müxtəlif növ hərəkəti xarakterizə etmək və praktiki məsələləri həll etmək üçün uyğun • terminologiyadan, düsturlardan lazımi şəkildə istifadə edir. Yer kürəsinin öz oxu və günəşin ətrafında hərəkəti haqqında informasiyanı əldə edir. Sadə • model hazırlayır və dövranın tezliyi və mərhələsi arasında miqdar əlaqəsini yaradır. Təb. VIII. 6. Şagird cisimlərin hərəkəti və qarşılıqlı təsirlərini təsvir edir. Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: Cismin digər hərəkətlərə qarşı hərəkətini təsvir edir, gündəlik həyatdan hərəkətin nisbilik • misallarını gətirir və konkret məsələləri həll etmək üçün sürətlərin toplanma qanunundan adekvat şəkildə istifadə edir. Nyuton qanunlarının düzgünlüyünü yoxlamaq üçün təcrübələr planlaşdırır və onları həyata • keçirir, nəticələri təhlil eidr və uyğun nəticələr çıxarır. Müxtəlif problemlərin həllində Nyuton qanunlarından istifadə edir. • Qravitasiya qüvvəsinin hərəkətini müşahidə edir və xarakterizə edir. Ümumdünya cazibə • qüvvəsini aşkar edən misalları sadalayır. Yerin cazibə qüvvəsinin azalması ilə yaranan dəyişikliklər haqqında ehtimalını söyləyir və • ehtimalını yoxlamaq üçün informasiya toplayır. Təb. VIII. 7. Şagird cisimlərin tarazlığını xarakterizə edir. Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: Eksperimentlər vasitəsilə cisimlərin tarazlıq şərtlərini təhlil edir, onları müqayisə və analiz • edir. Fikirlərini təqdim edir. Lingin sadə modelini hazırlayır, onun hərəkət prinsipi haqqında hipotez söyləyir və • eksperiment əsasında yoxlayır. Lingin canlı orqanizmlər arasında (məs., •
anatomik quruluşu) analoqunu axtarır və məlumat əldə edir, onu sxem şəklində təqdim edir.
Təb.E. VIII. - 3 Yüklə 0,56 Mb. Dostları ilə paylaş:
|