110
1
2
3
4
0
B. Dərs prosesinin planlaşdırılması və tədrisi
B2 Təlim və tədris strategiyaları: 17 bənd
“Təlim və tədris strategiyaları” ibarətdir:
fəallıqların planlaşdırılması üçün təlimatların
istifadəsindən, metakoqnitik bacarıqları inkişaf
etdirən müxtəlif strategiyaların istifadəsindən,
düşüncə proseslərinin daha yaxşı anlaşılması
və diskussiyanın müxtəlif texnikasının isti-
fadəsindən
Müxtəlif səviyyəli təfəkkür bacarıqlarını
inkişaf etdirən strategiyaların istifadəsi
B2.1 Şagirdlərə informasiyanın analizində, sintezində
və qiymətləndirmə bacarıqlarının inkişafında
köməklik edən strategiyalardan istifadə edirəm
B2.2 Dərs fəallıqları üçün dərsin xüsusiyyətini
nəzərə almaqla şagirdlərə aydın təlimatları və
prosedurları təklif edirəm
B2.3 Şagirdlərin ehtiyacları və özünəməxsusluqlarını
nəzərə almaqla tədrisin fərqli yanaşmasından
istifadə edirəm
B2.4 Şagirdlərə mütəmadi olaraq sinif və ev
tapşırıqlarını verirəm, bu tapşırıqlar onlara
məğzi və qeyri-məğzi məlumatı fərqləndirmək-
də, anlayışlar və ideyalar arasında mühüm
əlaqələri görməkdə və məlumatın sintezində
köməklik edir
B2.5 Şagirdlərə işin planlaşdırılmasını öyrədirəm,
monitorinq və özünüqiymətləndirmə
bacarıqlarını inkişaf etdirirəm
B2.6 Şagirdlərə təlimin müxtəlif üsullarını öyrədirəm,
onların istifadəsi onlara fərdi ehtiyacların
nəzərə alınması ilə materialın anlaşılması və
mənimsənilməsində köməklik edəcəkdir
B2.7 Strategiyalardan istifadə edirəm, onlar şagir-
dlərin məntiqi müzakirəsi və tənqidi təfəkkür
bacarıqlarını inkişaf etdirir
B2.8 Şagirdlərə təsviri və yaradıcılıq təfəkkürünü
inkişaf etdirmək imkanını verən strategiyalar-
dan istifadə edirəm
B2.9 Şagirdlərə öyrənilənin başqa dərs və ya
həyati vəziyyətlərdə istifadə etmək (transfer)
bacarığının inkişafında köməklik edən strategi-
yalardan istifadə edirəm
B2.10 Materialın şagirdlər üçün çətin olduğunda
işarəverici suallardan istifadə edirəm
B2.11 Dərs məqsədindən irəli gələrək, müxtəlif
səviyyədə təfəkkür bacarıqlarının inkişafına
uyğunlaşdırılmış suallar verirəm
TƏSVIR
Şərh
I. DƏRS PROSESININ IDARƏETMƏSI
111
1
2
3
4
0
Şagirdlərin davranışı
B2s_1 Şagirdlər bir-birinə suallar verir, müxtəlif
məsələni irəli sürürlər; onlar bir-birinə düşün-
məkdə və müzakirə aparmaqda təkan verirlər
B2s_2 Suallar məsələnin başa düşülməsinə xidmət
göstərir
B2s_3 Şagird sual verir: “cavabın alınması üçün daha
neçə yol/ hansı yollar vardır?
B2s_4 Keyfiyyətli diskussiyanı şagirdlərin özləri
yaradırlar. Onlar dəlillərlə müzakirələr aparır,
diskussiyanın məqsədinə çatır – yekunlaşdırır-
lar, nəticələr çıxarırlar
B2s_5 Şagirdlər diskussiyanı yayımlayır, bir-birindən
əsaslı cavablar tələb edir, bir-birinə məsələni
dərk etmək üçün təkan verirlər
B2s_6 Şagird lövhənin yanında durur və sinif
yoldaşlarının köməkliyi ilə diskussiya
nəticələrini yekunlaşdırır
B2s_7 Şagird sinif yoldaşından öz fikrini əsaslandır-
mağı xahiş edir
Şərh
I. DƏRS PROSESININ IDARƏETMƏSI
B2.12 q Diskussiyanın planlaşdırılması; diskussiyanın
müxtəlif texnikasının istifadəsi
B2.13 Şagirdlərə öz ideyaları və fikirlərini əsaslandır-
maq üçün şərait yaradıram
B2.14 Şagirdlərə nə mənim və nə də ki, tanınmış /
stereotip fikirləri dolamıram
B2.15 Şagirdlərə özlərinin və başqalarının fikirlərinin
tənqidi qiymətləndirilməsinə təkan verirəm
B2.16 Şagirdlərə problemli suallar verirəm və bu da
onların mübahisəyə və aktiv diskussiyaya cəlb
olunmalarına dəstək verir
B2t_1
Özü-
nürefleksiya-1 Şagirdlərdən xahiş edirəm ki,
müxtəlif mənbələrdən alınan biliyi bir-biri ilə
əlaqələndirsinlər, müxtəlif elementlərdən yeni
struktur qursunlar
B2t_2
Özü-
nürefleksiya-2 Şagirdlərdən xahiş edirəm ki, öz
sübutlarına əsaslanaraq nəticə çıxarsınlar
112
1
2
3
4
0
B. Dərs prosesinin planlaşdırılması və tədris
B3 Motivasiya və aktiv iştirak: 13 bənd
„Motivasiya və aktiv iştirak” şagirdlərin daxili
və xarici motivasiyasının artırılmasından, onların
cəlb olunmasından, dərs fəallıqlarında şagirdlərin
(o cümlədən xüsusi təhsilə ehtiyacı olan şa-
girlərin) iştirak səviyyəsindən və dərsdə müxtəlif
fəallıqların istifadəsindən ibarətdir.
Həvəsli və dinamik dərsin keçirilməsi
B3.1 Motivasiyanın yüksəldilməsinin müxtəlif state-
giyalarından istifadə edirəm, hansılar şagirdlərə
dərs məqsədlərini və onların əldə etmək planını
adlandırmaqda stimul verir
B3.2 Şagirdləri onların maraqlarına səbəb olan və
eləcə də real vəziyyətlərlə əlaqələnən müxtəlif
növ tədqiqi fəallıqlara cəlb edirəm
B3.3 Şagirdlərə öz maraqları və meyllərini
gerçəkləşdirmək, eləcə də seçim etmək və öz
münasibətlərini bildirmək imkanını verirəm.
B3.4 Şagirdlərə stimul verirəm ki, düşündükləri ilə
paylaşsınlar və öz fikirlərini müdafiə etsinlər
B3.5 Sinif dərs ərzində aktivdir və sonuna qədər
entuziazmını saxlayır
Şagirdlərin motivasiyası və cəlbolunması
B3.6 Şagirdlərin fəallığını, zəhmətkeşliyini, səylərini yax-
şı nəticə əldə etmədiklərində də həvəsləndirirəm
B3.7 Hər bir şagirdin cəlb olunmasına və fərdi
tərəqqisinə diqqət verirəm və bunun əsasında
da motivasiyanın yüksəldilməsinə uyğun strategi-
yalar seçirəm
B3.8 Şagirdlər arasında əməkdaşlıq, diskussiya və in-
teraksiya tələb olunan sinif fəallıqlarını keçirirəm
B3.9 Məqsədi nəzərə almaqla fərdi, cütlük və qrup
işinin müxtəlif metodlarından istifadə edirəm
B3.10 Şagirdləri praktiki işə cəlb edirəm ki, onlara
təcrübə ilə təlim imkanı verilsin
B3.11 Şagirdlərə öyrənilən anlayışların və nəzəri-
yyələrin təcrübədə istifadə imkanını verirəm
B3.12 Şagirdlərin maraqlandırılması məqsədilə onları
müxtəlif sinifdənxaric fəallıqlara cəlb edirəm
(fənn məşğələlərinə /klublara, idman, incəsənət
tədbirlərinə və s.)
B3.13 Tərəfimdən keçirilən dərs tempi optimaldır – nə
yavaş və nə də ki, çox cəld
B3t_1
Özü-
nürefleksiya1 Buna nail olmaq üçün təcrübənizdən
nümunələr/sübutlar gətirin
B3t_2
Özü-
nürefleksiya-2 Bu istiqamətdə təcrübənizin
yaxşılaşdırılmasının necə mümkün olduğunu
formalaşdırın
TƏSVIR
Şərh
I. DƏRS PROSESININ IDARƏETMƏSI
113
Şagirdlərin davranışı
B3s_1 Tapşırıqlar çətin olanda da şagirdlərin fəallığı
yüksəkdir
B3s_2 Şagirdlər entuziazm, maraq göstərirlər, prob-
lemləri həll etməyə çalışırlar
B3s_3 Şagirdlər çətin tapşırıqlarla xüsusi həvəslə
mübarizə aparırlar. Yerinə yetirmə səviyyəsi
də yüksəkdir. Dərs əvvəlindən sonuna kimi
dinamik şəkildə davam edir.
B3s_4 Şagirdlər tapşırığı çox yaxşı yerinə yetirməyə
çalışırlar.
B3s_5 Şagirdlər maksimal şəkildə çalışırlar ki, öz
səyləri ilə tapşırığı yerinə yetirsinlər.
B3s_6 Şagirdlər yerinə yetirmək üçün çətin tapşırıqlar
seçirlər
B3s_7 Şagirdlər müəllimdən xahiş edirlər ki, öz
yardımını təklif edənə qədər onlara tapşırığı
yerinə yetirməyə bir dəfə də cəhd göstərmək
imkanını versin
B3s_8 Şagirdlərin özləri dərsə yeni fəallığın gətir-
ilməsinin təşəbbüskarlarıdırlar
B3s_9 Şagird yardım üçün nəinki müəllimə, eləcə də
sinif yoldaşlarına müraciət edir
B3s_10 Şagirdlər təqdimatları təqdim edirlər, sinif
təqdimatın təhlilinə və diskussiyaya cəlb
olunmuşdur
B3s_11 Şagird sinif yoldaşlarından soruşur: “bu
problemin necə həll ediləcəyinə kiminsə başqa
ideyası vardırmı?”
114
1
2
3
4
0
C
Dərs prosesinin qiymətləndirilməsi
C1 Tədris zamanı qiymətləndirmədən istifadə: 12
bənd
“Tədris zamanı qiymətləndirmədən istifadə”
müəllim tərəfindən müxtəlif metodların istifadəsi
ilə şagirdlərin nailiyyətlərinin yoxlanılmasından
ibarətdir. Bunlardır: sorğu, təqdimat, sualların
verilməsi və s. Eləcə də mütəmadi olaraq
monitorinq əsasında yoxlanılma, qarşılıqlı
təsirin mütəmadi çatdırılmasıvə qiymətləndirmə
rubrikalarının işlənilib-hazırlanması
Qiymətləndirmə kriteriləri/rubrikaları ilə
tanışlıq
C1.1 Şagirdləri qiymətləndirmə meyarlarının (rubrika-
ların) işlənib-hazırlanma prosesinə cəlb edirəm.
C1.2 Şagirdlərə keyfiyyətli işin nəyi bildirdiyi haqqın-
da məlumat verirəm (qiymətləndirmə rubrikaları,
keyfiyyətli işin nümunəsi və s.)
C1.3 Hər bir maraqlı şəxsi (valideynləri, həmkarları
və s.) qiymətləndirmə rubrikaları, metodlar,
eləcə də, yekunlaşdırıcı işin müddətləri və tipləri
haqqında məlumatla tanış edirəm
C1.4 Dərs prosesində mühüm mərhələləri ayırıram,
hər bir mərhələdə əldə ediləsi nəticələri
müəyyənləşdirirəm və müxtəlif növ inkişafet-
dirici qiymətləndirmədən istifadə edirəm ki,
şagirdlərə hər bir mərhələdə öz tərəqqilərini
qiymətləndirməkdə köməklik edim.
C1.5 Şagirdlərə planlaşdırma, təfəkkür və öz-özünüqi-
ymətləndirmə bacarıqlarının inkişafında kömək-
lik edirəm ki, onlar verilən tapşırığın tələbini
analiz edə və yerinə yetirə bilsinlər
Şagirdlərin nailiyyətlərinin yoxlanılması
müxtəlif müntəzəm metodun istifadəsi ilə
yoxlanılması: sorğu, təqdimat, suallar və s.
C1.6 Şagirdlərə elə bir tapşırıqlar verirəm ki, öz
biliklərini və bacarıqlarını müşahidə edə və qi-
ymətləndirə bilsinlər, onları sonradan dərinləşdirə
bilsinlər
C1.7 Şagirdlərə əldə edilən nəticələrin yoxlanılması və
tədris prosesinin yaxşılaşdırılması məqsədilə ev
tapşırıqlarını verirəm
C1.8 Yekunlaşdırıcı işin məzmunu və mövzusu dərs
məqsədləri və gözlənilən nəticələrə uyğundur
Monitorinqin əsasında şagirdlər üçün mütə-
madi qarşılıqlı əlaqənin çatdırılması
C1.9 İnkişafetdirici qiymətləndirmənin müxtəlif
strategiyalarından istifadə edirəm
C1.10 Şagirdlərə aydın və təsviri qarşılıqlı əlaqəni çat-
dırıram ki, öz bilik və bacarıqlarını yaxşılaşdıra
və dərinləşdirə bilsinlər
C1.11 Şagirdlərə onlardan gözlənilən nəticələrin başa
düşülməsində kömək edirəm, onlara səmərəli və
konstruktiv qarşılıqlı təsiri təklif edirəm
Şərh
I. DƏRS PROSESININ IDARƏETMƏSI
TƏSVIR
115
Şagirdlərin davranışı
C1s_1 Şagirdlər qiymətləndirmə kriterilərini
tanıyırlar; kriterilərin işlənilməsində şagirdlər
də iştirak edirlər
C1s_2 Şagirdlər müxtəlif nöq qarşılıqlı əlaqəni alırlar,
həm müəllimdən, eləcə də sinif yoldaşlarından.
Alınan qarşılıqlı dəqiq, konkretdir və tədrisin
yaxşılaşdırılmasına xidmət edir.
C1s_3 Şagird sxemin əsasında qiymətləndirmədə
dəqiqsizliyi tapır və iddiasını bildirir və ya
sxemin əsasında şəxsi qiymətləndirməsini
dəqiqləşdirir. Aydın şəkildə görünür ki, şagirdlər
qiymətləndirmə meyarlarını işlənib-hazırlan-
masında iştirak edirlər.
C1s_4 Sinif yoldaşlarına konkret yaxşılaşdırmaya
yönəlmiş, yüksək səviyyəli qarşılıqlı təsir alırlar.
C1s_5 Şagirdlər sinif yoldaşlarından öz işlərinə
qarşılıqlı təsiri alırlar.
C1s_6 Şagirdlər sonralar yaxşılaşdırmaq məqsədilə
yerinə yetirilən işi analiz edirlər.
C1s_7 Şagirdlər qiymətləndirmə rubrikalarından
istifadə edirlər
C1s_8 Şagirdlər öz işləri ilə əlaqədar izahatlar verirlər
C1s_9 Şagirdlər müəllimin qarşılıqlı təsirini nəzərə
alırlar
1
2
3
4
0
Şərh
I. DƏRS PROSESININ IDARƏETMƏSI
C1.12 Yekunlaşdırıcı işin nəticələrini analiz edirəm və
zəif tərəflərin yaxşılaşdırılması üçün müvafiq
fəallıqları planlaşdırıram
C1t_1
Özü-
nürefleksiya-1 Buna nail olmaq üçün təcrübənizdən
nümunələr/sübutlar gətirin
C1t_2
Özü-
nürefleksiya-2 Bu istiqamətdə təcrübənizin
yaxşılaşdırılmasının necə mümkün olduğunu
formalaşdırın
116
ŞƏRH
II. PEŞƏKAR MƏSULIYYƏTLƏR
BƏLI/XEYR
TƏSVIR
D
Peşəkar davranış: 7 bənd
D1 „Peşəkar davranış” müəllimin məktəb
məkanında intizam davranışını və etika nor-
malarına əməl etməsini, müəllimin peşəkarlıq
standartının və müəllimin etika məcəlləsinin
yaxşı biliyini və təcrübədə istifadəsini
„Peşəkar davranış” müəllimin məktəb
məkanında intizam davranışını və etika nor-
malarına əməl etməsini, müəllimin peşəkarlıq
standartının və müəllimin etika məcəlləsinin
yaxşı biliyini və təcrübədə istifadəsini əhatə
edir
D1.1 Dərsə vaxtında gəlirəm
D1.2 Şagirdlərlə və həmkarlarla münasibət zamanı
konstruktiv, nəzakətliyəm və etika normalarına
əməl edirəm
D1.3 Lazımi sənədləri vaxtında və keyfiyyətlə yerinə
yetirirəm
D1.4 Məktəbdə tütün və spirtli içkilərdən istifadə
etmirəm
D1.5 Mənim geyimim məktəb məkanında müəllimin
etika məcəlləsi ilə təyin edilən tələblərə uyğundur
D1.6 Şagirdlərə yalnız etibarlı, elmi nəzəriyyələr və
faktlara əsaslanan məlumatı çatdırıram
D1.7 Şagirdlərin dini inamına, etnik mənsubiyyətinə,
onların mədəni və ya sosial dəyərlərinə hörmət
edirəm
117
ŞƏRH
II. PEŞƏKAR MƏSULIYYƏTLƏR
BƏLI/XEYR
TƏSVIR
D2 Peşəkar inkişafa qayğının göstərilməsi: 14
bənd
„Peşəkar inkişafa qayğının göstərilməsi “
müəllim tərəfindən öz peşəkar inkişafına
müntəzəm qayğının göstərilməsindən ibarətdir,
məs., peşəkar ədəbiyyatla tanışlıq, həmkarlarla
əməkdaşlıq, konfranslarda, seminarlarda və
başqa növ tədbirlərdə iştirak.
D2.1 Peşəkar inkişaf üçün faydalı çap, elektron və
multimediya resurslarını axtarıb tapıram və
onlarla tanış oluram
D2.2 Səmərəli dərs prosesinin həyata keçirilməsi üçün
lazımi informasiya-kommunikasiya texnologi-
yalarına malikəm
D2.3 Xüsusi təhsilə ehtiyacı olan şagirdlərin tədris
metodikasını və şagirdlərin fərqli ehtiyaclarına
uyğunlaşdırılmış tədrisin differensial yanaşma-
ların
D2.4 Qeyri-gürcüdilli məktəb müəllimləri üçün:
dövlət dilini bilirəm və gürcü mədəniyyəti ilə
tanışam
D2.5 Etnik azlıqların sıx yaşadıqları regionların
müəllimləri üçün: etnik qrupun dilini bilirəm və
onun adət-ənənələri ilə tanışam
D2.6 Peşəkar inkişaf məqsədilə aktiv şəkildə həmkar-
larla həm məktəbin daxilində, eləcə ondan kənar-
da – konfranslarda, seminarlarda, vorkşoplarda,
müxtəlif təşkilatlar tərəfindən planlaşdırılmış
proqramlarda və birgə tədbirlərdə iştirak edirəm
D2.7 Əldə edilən bilik və təcrübədən aktiv şəkildə
təcrübəmdə istifadə edirəm və özünüqi-
ymətləndirmənin, həmkarların qiymətləndirməsi-
nin və şagirdlərin nəticələri ilə qarşılıqlı təsir
almağa çalışıram.
D2.8 Şəxsi təcrübəmin yaxşılaşdırılması və məktəbin
inkişafı məqsədilə təlim-tədrisdə yeni yanaşma-
ları tətbiq etməyə, eləcə də, müxtəlif növ və
formatda dərs resurslarını yaratmağa çalışıram
və onları həmkarlarımla paylaşıram.
D2.9 Peşəkar qovluq yaradıram, onda təcrübəmi əks
etdirən materialı bir yerə toplayıram və bu da
mənim və eləcə də həmkarlarım üçün peşəkar
işimizdə yararlı olacaqdır.
D2.10 Peşəkar inkişaf prosesində müşahidə və
təcrübənin analizi əsasında öz ehtiyaclarımı tərtib
edirəm və təcrübəmin yaxşılaşdırılması üçün
müvafiq fəallıqları planlaşdırıram.
D2.11 Şagirdlərin qiymətləndirmə nəticələrini analiz
edirəm, bunu dərs prosesinin yaxşılaşdırılması və
peşəkar yüksəlişim üçün nəzərə alıram.
118
ŞƏRH
II. PEŞƏKAR MƏSULIYYƏTLƏR
BƏLI/XEYR
D2.12 Təşəbbüsü üzərimə götürürəm və məktəbdə
müxtəlif növ işləri həyata keçirirəm (fasilita-
toram, mentoram, kuratoram, kafedra rəhbəri-
yəm, layihənin müəllifiyəm və s.)
D2.13 Müəllimlərin peşəkar ittifaqlarındayam və
müəllimin peşəkar populyarizasiyasına dəstək
verirəm.
D2.14 Pedaqoji iş zamanı baş qaldıran problemləri
eyniləşdirirəm, müvafoq məlumatı toplayıram,
toplanılan məlumatı analiz edirəm, məsələnin
həlli yollarını müəyyənləşdirirəm, interven-
siyaları həyata keçirirəm və onların səmərəli
olub-olmadığını qiymətləndirirəm.
WWW.TPDC.GE
Dostları ilə paylaş: |