Microsoft Word B\335R\335K\335mler 24. 01. 2010
Yüklə 281,19 Kb. Pdf görüntüsü
|
Genç Hukukçular Hukuk Okumaları
76 Eğer yasama organının kanunlarda ifadesi- ni bulan iradesi ile halkın anayasada beliren iradesi arasında bir aykırılık olursa, yargıçlar bu iradelerden ikincisine, yani kurucu istek ve onamına uyacaklardır. Yargı üstünlüğüne ve yargı denetimine Yargı üstünlüğüne ve yargı denetimine Yargı üstünlüğüne ve yargı denetimine Yargı üstünlüğüne ve yargı denetimine karşı çıkanların ileri sürdükleri gö karşı çıkanların ileri sürdükleri gö karşı çıkanların ileri sürdükleri gö karşı çıkanların ileri sürdükleri görüşlere göre rüşlere göre rüşlere göre rüşlere göre , mahkemelere böyle bir otorite ve yetki veril- diği takdirde, bunlar öteki devlet organlarının yetkilerini de gasp edebilirler. Nitekim yargı organlarına kanunları anayasanın sözüne ve özüne uyarak yorumlama, inşa etme ve uygu- lama yetkileri tanınırsa, yargının gücü yasa- manın gücünü aşar. 16
endişe eden bir temsilci şöyle demiştir: “Yasama organının iktidarını kötüye kullan- masından hiç korkmuyorum, çünkü bu organ iki yılda bir halk tarafından seçilmekte ve hal- ka karşı sorumlu bulunmakta. Bunun gibi yü- rütme organının iktidarını kötüye kullanması da beni ürkütmüyor. Çünkü o da dört yıllık sı- nırlı bir dönem için iş görmekte. Ama beni gerçekten korkutan şey, öteki organları kont- rol imkânına sahip olan yargı organının bütün iktidarı ele geçirmesidir.” 17
Bunun sebebi, Yüksek Mahkeme, Birleşik Devletler Baş Yargıcı ve sekiz yardımcı olmak üzere dokuz üyeden oluşmaktadır. Ameri- kan Başkanı tarafından aday gösterilen Yük- sek Mahkeme üyeleri, Senato’nun onayı ile atanmaktadırlar. Meğerki hüküm giysinler ya da istifa etsinler yargıçlar ölünceye kadar kürsülerini korurlar. Diğer bir deyişle, bir kez seçilmeye görsünler, yürütmenin eylemci yargıçlardan ‘kurtulması’ imkânsız gibidir. 18
Mahkeme hâkimi Frankfurter’in şu düşüncele- ri, yargının kendi kendini sınırlandırması le- hinde sık sık örnek gösterilmektedir: “Bu kanun, Anayasa ile kendisine yasama yetkisi verilen Kongrenin bu yetkiyi kullanma- sının ve Başkanın teklifi onaylamak ve böyle- ce onu ‘bir kanun’ haline getirmek yönündeki anayasal yetkisini kullanmasının sonucudur. Onu onaylamak, hükümetimizin halk iradesi- ne karşı doğrudan doğruya sorumlu olan ve
16 Karamustafaoğlu, a.g.m., s. 92. 17 Karamustafaoğlu, a.g.m., s. 92. 18 Alatlı, a.g.m. Anayasa gereğince kanunun isabetliliğini tayin yetkisine sahip bulunan iki dalının işlemine saygı göstermek demektir. Bu mahkemenin, böyle bir kanunu geçersiz kılma konusundaki müthiş [awesome] yetkisi, azamî ihtiyatla kullanılmalıdır; çünkü pratikte Mahkeme, kendi anayasal fonksiyonunun sınırlarını belir- lemede, sadece kendi basiretimizle bağlı- dır.” 19
Hâkim Frankfurter, başka bir vesile ile de, yargı organını halk siyasetine karıştırmanın “demokratik bir sisteme düşman” olacağını belirtmiş ve “mahkemeler bu siyasal çalılığa girmemelidir” diye eklemiştir. 20
Gerçekten uzun bir dönem Amerikan Yük- sek Mahkemesi siyasal nitelikteki konulara bakmaktan çekinmiştir. Savaş durumunun devamını, anayasada değişikliği öngörülen bir teklifin usulü dairesinde onaylanıp onaylan- madığını, dış politika sorunlarını ve bunun benzeri sorunları siyasal nitelikte sayarak hükümet tasarrufuna bırakmıştır. Ancak ilerleyen zamanda Yargıç Frankfurter ve onun görüşünü izleyen yargıçlar Yüksek Mahkemenin yargı sınırları içinde kalmasına taraftar olurken [judical restraint], yukarıda bahsettiğimiz diğer görüş Yargıç Blackm’ın öncülüğünde yargısal atılganlık veya etkinlik anlayışını yani yargısal aktivizmi benimseye- rek Mahkemenin daha etkin ve müdahaleci bir rol oynaması gerektiğini savunmuşlardır. Müdahaleci kararları ile mahkemenin za- man zaman isabetli kararları da olmuştur. Bunlardan biri Alabama’da çıkarılan bir kanu- nun mahkeme tarafından iptal edilmesi ile ilgili olan örnektir. Alabama’da çıkarılan bir kanunla Tuskegee şehrinin sınırları yeniden düzenlenmiştir. Đlkin kare şeklinde olan şehir krokisi belediye seçimlerinde zencileri şehir dışına çıkarmak için 28 köşeli acayip bir biçi- me sokulmuş ve oy kullanmaları engellenmek istenmiştir. Anayasa mahkemesine intikal eden bu davada mahkeme olayı incelemiş ve bunların anayasaya aykırı olduğuna karar
19 Ergun Özbudun, “Türk Anayasa Mahkemesinin Yarg “Türk Anayasa Mahkemesinin Yarg “Türk Anayasa Mahkemesinin Yarg “Türk Anayasa Mahkemesinin Yargı- ı- ı- ı- sal Aktivizmi ve Siy sal Aktivizmi ve Siy sal Aktivizmi ve Siy sal Aktivizmi ve Siyasal Elitlerin Tepkisi” asal Elitlerin Tepkisi” asal Elitlerin Tepkisi” asal Elitlerin Tepkisi”, Ankara Üni- versitesi, SBF Dergisi SBF Dergisi SBF Dergisi SBF Dergisi, s. 258. 20 Hasan Celal Güzel, “Anayasa Mahkemesi “Anayasa Mahkemesi “Anayasa Mahkemesi “Anayasa Mahkemesi''''nin Yargısal nin Yargısal nin Yargısal nin Yargısal Aktivizmi ve Demokratik Tepkiler” Aktivizmi ve Demokratik Tepkiler” Aktivizmi ve Demokratik Tepkiler” Aktivizmi ve Demokratik Tepkiler”, http://www.- radikal.com.tr/haber.php?haberno=250758.
Yüklə 281,19 Kb. Dostları ilə paylaş:
|