4. G E N D E R V Ə [VIƏDƏNİYYƏT
• Patriarxal nıədəniyyətin yaranması.
• Yeni zamanda gender baxışları.
Fem inist q a d ın la n n müşahidələrinə görə həyatm
bütün sahələri və mədəniyyətin əsasmı təşkil edən sosial
institutlar, q a y d a la r ilə əhatə olunmuşdm'. B M T -nin məlu-
m a tla rm a görə (onlar feminist təşkilatlar tərfmdən tez-tez
gətiriİir və görünür ki, artıq köhnəlib) q a d m la r ümumi
d ü n y a əmtəəsinin 2/3 -ni yaratdıqları halda, ü m u m d ü n y a
gəlirinin 10%-ni ain’ və d ü n y a mülkiyyətinin yalmz 1%-nə
sahibdirlər. Kişilərin "güclülüyü" yalmz q a d m m "zəifliyi’'
vasitəsilə təsbit olunur. ("sahib - qul" münasibətləri). B una
görə də cəm iyyət özünün bütün sosial i n s t i t u t l a n n m
vasitəsiiə kişi və qadm üçün fərqli
mənəvi n o rm alar, sərvət
idealı yaradn*.
Kişi üçün təşviq o lu n an n o rm a la r müstəqillik, fərdi-
lik, fəalhq, qətiyyət və i.a. olduğu halda, q a d m la r üçün
fədakarlık, özünü q u rb a n etmək, em osionalhq, yum uşaq-
hq, qayğıkeşlik, ailəyə bağhhq, sədaqət məsləhət görülür.
Cəmiyyətdə belə sosio-mədəni təsisat həyatm bütün sahələ-
rində Öz əksini tap m ah d ır, ta p ır və o n la ra "hakimiyyət- ta-
beçilik" münasibətlərinin üstünlüyünü diktə edir. Məsələn,
tarix k işib rin gözü ilə, kişilər üçün yazıhr və b u n a görə də
inqilablar, m üharibələr digər sarsm tılar o n u n əsas mün-
dəricatmı elə təşkil edir ki, sanki bəşəriyyət tarixində
zorakılıq inkişafm əsas hərəkətetdirici qüvvəsidir. T əbabət-
də də, ümumiyyətlə elmdə də (əgər o n la r ancaq Qərbin
mövqelərindən çıxış edirlərsə) təd q iq atlar və əməli hərəkət-
lərdə güc, zorakıhq m e to d la rm a üstünlük verilir, onları da-
h a faydah hesab edirlər.
I996-C1
ildə M o s k v a d a nəşr o lu n m u ş "Fəlsəfə"
dərsliyində oxuyuruq ki, o rta əsrlərdə bu bölünmə artıq
M üqəddəs K ita b la n n n ü fu zu n a a rx a la n m a ğ a başlayır.
--------------------------------------- 3 9 ---------------------------------------