1
İXTİSARLARIN SİYAHISI
AÇF
Angiotenzin
çevirici ferment
ACKV
Ağciyərdən kənar vərəm
ADA
Adenozindezaminaza
Am
Amikasin
Аmx/Clv
Amoksisillin/Klavulan turşusu
APA
Amerika Pediatriya Akademiyası
AQSXX
Ağciyərlərin qeyri-spesifik xroniki xəstəlikləri
ART
Antiretrovirus terapiya
ASNVH1
1 saniyə ərzində sürətləndirilmiş
nəfəs vermənin həcmi
BAL
Bronxoalveolyar lavaj
BÇİ
Bədən çəkisi indeksi
BL
Bakterioloji laboratoriya
BMoT
Birbaşa nəzarət altında müalicə
BP
Bioloji preparatlar: şişlərin nekrozu faktoru (TNF-alfa) –
Etanersept, İnfliksimab, Adalimumab
BTŞ
Bioloji təhlükəsizlik şkafı
CDC
Xəstəliklərlə mübarizə və profilaktikası mərkəzi (ABŞ)
ÇDD
Çox sayda Dərmanlara Davamlılıq
ÇDD VEMR
Çoxsaylı dərmanlara davamlı vərəmin empirik müalicə rejimi
ÇDD VMB
Vərəm mikobakteriyalarının çox saylı dərmanlara davamlılığı (ən
azı izoniazid və rifampisinə davamlılıq)
CFZ
Klofazimin
CLR
Klaritromisin
Cm
Kapreomisin
CPX
Siprofloksasin
CrCl
Kreatinin klirensi
Cs
Sikloserin
ÇYT
Çox yüksək
tezlik
d/a
Dərialtı
d/b
Düz bağırsaq
DB
Dünya Bankı
DD
Dərmanlara davamlılıq
DDV
Dərmanlara davamlı vərəm
DH
Dərman həssaslığı
DHT
Dərmanlara həssaslıq testi
DHT
Dərmanlara qarşı Həssaslıq Testi
DHY
Dərmana həssaslığının yoxlanılması (ingl. DST - Drug-
Susceptibility Testing)
DOT
Birbaşa Müşahidə olunan Terapiya - ingl. Directly Observed
Treatment
DOTS
ÜST tövsiyyə etdiyi vərəmə nəzarət strategiyası – ingl. Directly
Observed Treatment,
short-course
2
DQR
Döş
qəfəsinin rentgenoqrafiyası
E
Etambutol
ə/d
Əzələdaxili
EÇS
Eritrositlərin çökmə sürəti
EKQ
Elektrokardioqramma
Eto
Etionamid
ƏTQNİ
Əkstranskriptazanın qeyri nukleozid inhibitorları (retrovirus
əleyhinə preparatlar)
FDA
(Food and Drug Administration) Qida məhsulları və dərman
vasitələrinin keyfiyyətinə nəzarət idarəsi;
FQ
Ftorxinolonlar
G6PD
Qlükoza-6-fosfatdehidrogenaza
GDD – vərəm
Geniş Dərmanlara Davamlı olan vərəm
GDD VEMR
Genişlənmiş dərman çeşidinə davamlı vərəmin empirik müalicə
rejimi
GEM
Gigiyena və Epidemiologiya Mərkəzi
H
İzoniazid
Hb
Hemoqlobin
HbAlC
HemoqlobinА1С (qlikolizləşdirilmş Hb)
HCT
Hematokrit
HEPA-filtr
High Efficiency Particulate air – yüksək
effektivli incə təmizləmə
filtri
İBİ
İmmunitetin bərpasının iltihab sindromu
İFN-γ
İnterferon-qamma
İİV
İnsanın immunçatışmazlığı virusu
İN
İnfeksion nəzarət
İYŞ
İİV-lə yaşayan şəxslər
KİV
Kütləvi İnformasiya Vasitələri
KJB
Kalmett-Jeren basilləri
Km
Kanamisin
KP
Kimyəvi profilaktika
KSS
Kommunikasiya,
sosial səfərbərlik
KT
Kompüter tomoqrafiyası
KСl
Kalium xlorid
L – VƏRƏM
Latent vərəm
Lfx
Levofloksasin
LNT
Lokal nəzarət təchizatı
MAC
Micobacterium avium kompleksi
MB
Mədə-bağırsaq
MBS
Mədə-bağırsaq sistemi
mBV
Milli Beynəlxalq Vahid
Mekv
Milliekvivalent
Mfx
Moksifloksasin
MgSO4
Maqnezium sulfat
2
mkq
Mikroqram
Mono-(S)
Streptomisinə qarşı monodavamlılıq
M-PD VMB
Mono və poli-davamlı vərəm mikobakteriyaları
MPM
Müalicə-profilaktika müəssisəsi
mq
Milliqram
MRL
Milli Referens Laboratoriyası
MRT
Maqnit rezonans tomoqrafiyası
MRV
Multirezistent vərəm
MSS
Mərkəzi Sinir Sistemi
MTB
Vərəm mikobakteriyası
MVP
Vərəmlə mübarizə üzrə Milli Proqramı
NaCl
Natrium xlorid
NİAB
Nazik iynəli aspirasion biopsiya
NRTI
Əks traskriptazaların
qeyri-nukleozid inhibitoru
NVP
Nevirapin
OBM
Onurğa beyni mayesi
Ofx
Ofloksasin
PAST
Para aminosalisil turşusu
PET
Pozitron emission tomoqrafiyası
Pİ
Proteaza ingihitorları (retrovirus əleyhinə preparatlar)
Pto
Protionamid
PZR
Polimeraza zəncirvari reaksiya
QF
QİÇS, vərəm və malyariya ilə mübarizə üçün Qlobal Fond
QHT
Qeyri Hökumət Təşkilatı
QİÇS
Qazanılmış immunçatışmazlığı sindromu
QSİDV
İltihab əleyhinə qeyri-steroid
dərman vasitəsi
R
Rifampisin
RFB
Rifabutin
RNT
Ribonuklein turşusu
S
Streptomisin
SN
Səhiyyə Nazirliyi
ŞNF-α
Şiş nekrozu faktorunun inhibitorları-alfa (infliksimab, etanersept,
adalmumab və başqaları )
Spx
Sparfloksasin
ST
Səhiyyə təşkilatlatları
Stop TB
“Vərəmi dayandırmaq” Tərəfdaşlığı (Stop TB Partnership)
TDM
Turşuya davamlı mikobakteriyalar
THA
Tiamidlər (Etionamid və Protionamid)
TMP/SMX
Trimetoprim/sulfametoksazol
Trd
Terizidon
TSH
Tireostimullaşdırıcı hormon
TTQ
T
ireotrop hormon
UB
Ultrabənövşəyi şüa
UBBŞ
Ultrabənövşəyi bakterisid şüalanma
ÜMŞ
Ümumi müalicə şəbəkəsi