AMALIY MASHG’ULOT №5
Mavzu: Elektron teodolitlarni o'rganish
VEGA TEO5 elektron teodoliti
Oxirgi yilarda burchakli o‘lchashlarni bajarishda elektron yoki raqami teodolitlardan keng
foydalanilmoqda. VEGA TEO5 (4-rasm) elektron teodoliti burchak o'lchovlari uchun burchakni
hisoblashning ortib borishi tizimidan foydalanadi va o'rnatilgan mikrodastur
tufayli avtomatik
o'lchovlar, hisoblar, natijalarni ko'rsatish va ularni qurilma xotirasida saqlash imkoniyati
amalga oshiriladi. Gorizontal va vertikal burchaklarni o'lchash natijalari bir vaqtning o'zida
ko'rsatilishi mumkin.
Bundan tashqari, vertikal burchak gradus yoki nishab foizi sifatida
ko'rsatilishi mumkin.
1-rasm. Elektron teodolit VEGA TEO5.
VEGA TEO5 elektron teodoliti temir yo'llarda, avtomobil yo'llarida, ko'priklar, tabiatni
muhofaza
qilish suv havzalarida, kar`er, shaxtalarda va hokazolarda tayanch nuqtalarni
yaratishda III-IV sinf triangulyatsiya tarmoqlarini zichlashtirish uchun ishlatilishi mumkin.
Shuningdek injenerlik geodeziyasi, yirik ob'ektlarni
qurilishi va montaj ishlarida, kadastr va
topografik plan olishlar va boshqa muhandislik plan olishlarida ham qo'llaniladi. VEGA TEO5
elektron teodoliti bir qabulda gorizontal burchaklarni
5''
o'rta kvadratik xatolik bilan o'lchash
aniqligini ta'minlaydi.
2-rasm.VEGA TEO 5 teodolitining tuzilishi:
1 - ko’tarish vint; 2 - doiraviy adilak; 3 - taglikning mahkamlash vinti; 4 - funktsional
tugmalar; 5 - displey; 6 - gorizontal doiraning yo`naltiruvchi vinti; 7 - gorizontal doiraning
mahkamlash vinti; 8 - ko`rish trubasining dioptrli okulyar halqasi; 9 - kremalera; 10 - asbob
balandligi belgisi; 11 - asos; 12 - taglik; 13 - RS-232S seriyali port; 14 - teodolit tutqichi; 15 -
teodolit tutqichini mahkamlovchi vint; 16 - kollimatorli nishon; 17 - ko`rish trubasi ob`ektivi;
18 - batareya o`rnatish joyi; 19 - ko`rish trubasi va vertikal doiraning mahkamlash vinti; 20 -
ko`rish trubasi va vertikal doiraning yo`naltiruvchi vinti; 21 - silindrik adilakni tuzatish vinti;
22 - silindrik adilak.
VEGA TEO5
elektron teodolitlarni tekshirish quyidagi ketma-ketlikda
amalga oshirilishi
kerak:
1.
Doiraviy adilakni tekshirish.
2.
Silindrik adilakni tekshirish.
3.
Optik vizirni tekshirish.
4.
Lazerli shovunni tekshirish.
5.
Ko’rish trubasi iplar to’rini tekshirish.
6. Ko‘rish trubasining vizir o'qi teodolitning gorizontal o'qiga perpendikulyar bo'lishi kerak.
7. Teodolitining vertikal doirasining nol o’rniini (NO’)
aniqlash.
8.Kompensatorni tekshirish.
1.Doiraviy adilakni tekshirish. Doiraviy adilakni o'qi teodolitning aylanish o'qiga parallel
bo'lishi kerak.
Ikki ko’tarish A va B vintni bir yo'nalishda yoki bir-biriga qarama-qarshi yo'nalishga
burab, doiraviy adilak pufakchasi shunday holatga keltiriladiki, bunda pufakcha adilakni chap
va o’ng tomonlarga nisbatan o’rtaga kelsin. (3
a
-rasm). So’ngra
uchinchi
C
ko’tarish vintidan
foydalanib buralib, adilakdagi pufakcha nol punktga keltiriladi(3
b
-rasm). Keyin teodolit
dastlabki holatga qaytarilib
adilakni holati teshiriladi, agar adilak pufakchasi o’rtada qolsa,
shart bajarilgan hisoblanadi, aks holda tuzatish ishlari bajariladi.
Dostları ilə paylaş: