Trasport vositalari tizm detallar bo'yicha ishonchlilik ko'rsatkichlarini aniqlash,sinash va axborotlarga ishlov berish tadbrlarini ishlab chiqarish. Reja

Trasport vositalari tizm detallar bo'yicha ishonchlilik ko'rsatkichlarini aniqlash,sinash va axborotlarga ishlov berish tadbrlarini ishlab chiqarish.
Reja:

1. 
   Harakat xavfsizligini ta’minlovchi uzel va tizimlarii nazorat qilish me’yoriy negazi
   
2. 
   Kuzov tashki asboblari, oldingi oyna, oyna tozalagich, oyna yuvgichlar texnik holatini diagnostikalash
   

1. 
   Harakat xavfsizligini ta’minlovchi uzel va tizimlarii nazorat qilish me’yoriy negazi
   

Ekspluatatsiyadagi transport vositalari texnik holatiga harakat xavfsizligi bo’yicha qo’yiladigan me’yoriy talablar GOST 25478-91 da keltirilgan. Bundan takqari, YeEK OON (BMTning Yevropa iqgisodiy komissiyasi) koidasi, «Evro» koidasi, ISO standartlari kabi xalqaro miqyosdagi me’yorlar ham mavjud.

Tormoz tizimini diagnostikalash
Statistik ma’lumotlarga karaganda, texnik sabablarga ko’ra sodir bo’ladigan falokatlarning 40...45 foizi transport vosi-talari tormoz tizimining nosozliklari natijasida kelib chi~ kar ekan. Tormoz tizimi bo’yicha vujudga keladigan nosozliklar asosan diagnostikalash orqali aniqlanadi. Tormoz tizimini di-agnostikalash jarayoni ekspluatatsiya sharoitlari va xarakterli nosozliklar ro’yxati asosida amalga oshiriladi, unta tegishli ra-vishda diagnostik parametrlar tanlanadi, me’yoriy ko’rsatkichlar aniqlanadi, diagnostikalash texnologiyasi ishlab chiqiladi.
Diagnostik parametrlar tormoz tizimining nosozliklari ro’yxati asosida tuzilgan tuzilmaviy-sababiy shakllarni taxdil qilish bilan aniqlanadi. Diagnostik-me’yoriy ko’rsatkichlar esa, eksplua­tatsiya sharoitlaridan katьi nazar, tormoz tizimining buzilmasdan ishlashi, berilgan tormozlanish yo’li va transport vositasi sekin-lashishini ta’minlashi kerak.
Transport vositalarining tormoz tizimiga quyidagi asosiy ekspluatatsion talablar qo’yiladi:

• 
  berilgan tezlikdagi eng kiska tormozlanish yo’li;
  
• 
  tormozning hamma giddiraklarda bir vaqtda ishlashi;
  
• 
  tormoz tizimi yuritmasining kiska vaqtda ishga tushishi;
  
• 
  chap va ung g’ildiraklardagi tormoz kuchlarining tengligi. Nosozliklarning kelib chiqishi va tuzilmaviy parametr ko’rsat-
  

kichlariga asoslangan xolda tormoz tizimining diagnostik para-metrlarini ikki turga bo’lish mumkin: umumiy va elementar diag­nostik parametrlar.
Umumiy diagnostik parametrlarga transport vositasiching tor­mozlanish yo’li va sekinlashishi, tormoz kuchlari va ularning shl-diraklardagi qiymatlari farki kiradi.
Elementar diagnostik parametrlarga tepkini bosish kuchi, tormoz kuchining oshishi yoki kamayishi, tormoz mexanizmining ishga tushish vaqti, tormoz kamera shtogining yo’li, tepkining erkin yo’li, kompressorning ish unumdorligi va boshqalar ki­radi.
Tormoz tizimining diagnostik parametrlari quyidagi xollar-da o’lchanadi:
— transport vositasining harakati jarayonida;

• 
  transport vositasiga doimiy o’rnatilgan diagnostik vosita-lar yordamida;
  
• 
  kuzgalmas sharoitda tormoz stendlari yordamida.
  

Transport vositasi ekspluatatsion hususiyatlarining tormoz ti­zimi bo’yicha asosiy diagnostik parametrlari quyidagilar: $_t — tor­mozlanish yo’li, m; R_t— tormoz kuchlari, N; S_c — sekinlashish yo’li, m ; t_c — sekinlashish vaqti, sek; j_c — sekinlashish miqdori, m/sek².
Transport vositasi texnik holatini baholashda uning harakat xavfsizligiga bevosita yoki bilvosita ta’sir etuvchi agregat va mexanizmlar texnik x.olatini aniqdash asosiy tadbirlardan hisob-lanadi. Transport vositasi tormoz tizimining texnik holati va uning ishlash samaradorligi GOST 25478-91 bo’yicha harakatda si-nash va stendda sinash usullari bilan aniqdanadi.
Harakatda sinash. Transport vositasini harakatda sinash aso­san tormoz tizimi sifatini umumiy baxrlash uchun qo’llaniladi. Tormoz tizimini diagnostikalash tekis, kuruk., gorizontal va transport x.arakatidan xoli bo’lgan yo’lda o’tkaziladi.
Ilashish koeffitsienti 0,6 dan kam bo’lmagan kuruk. asfalt yo’lda transport vositasi tezligi 40 km/soatga yetkazilib, so’ng tormoz-lanadi va tormozlanish yo’li hamda sekinlashishni aniqdash bilan o’tkaziladi. Sekinlashish deselerometr asbobi yordamida aniqlana­di. Bu oddiy usul bo’lib, asosan dastlabki axborot uchun kulay.
Tormozlanish yo’li quyidagicha aniqlanadi:

bu yerda: S_T— tormozlanish yo’li, m; K_z— ekspluatatsion sharoitni e’tiborga oluvchi koeffitsient (engil avtomobillar uchun — 1,4; yuk avtomobillari va avtobuslar uchun — 2...2.44); G — transport vosi­tasi tezligi, km/soat; φ — shinaning yo’l bilan ilashish koeffi­tsienti; g — erkin tushish tezlanishi, m/sek².
Sekinlashishsh! esa quyidagi ifoda bilan aniqdash mumkin:

Transport vositasining tezligi V=30 km/soat bo’lganda yengil avtomobillarning tormozlanish yo’li 7,2 m, yuk avtomobillari va avtobuslar uchun esa 9,5... 11,0 metrni tashkil etadi.
Engil transport vositalari uchun sekinlashish J=5,8 m/sek², yuk transport vositalari uchun 5,0 m/sek² dan va avtobuslar uchun 4,2 m/sek² dan kam bo’lmasligi kerak.
Doimiy kuzgalmas sharoitda tormoz tizimini diagnostikalash or-kali uning texnik holati to’g’risida to’lik, axborot olinadi (43-rasm).