Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti moliya va buxgalteriya fakulteti

Investitsiya paylari pay fondini tashkil etish to‘g‘risida qaror qabul qilingan paytdan e’tiboran bir hafta ichida hisobga qo‘yilishi kerak.

Investitsiya paylarini hisobga qo‘yish chog‘ida investorlarga Qimmatli qog‘ozlar markaziy depozitariysida depo hisobvaraqlari ochiladi, bu hisobvaraqlarda investorlarga tegishli investitsiya paylariga bo‘lgan huquqlarning hisobi yuritiladi.

Pay fondining faoliyatidagi cheklovlar

• Fond investitsiya aktivlarining 10 foizidan ortiq miqdorda bir emitentning qimmatli qog‘ozlariga yoki mas’uliyati cheklangan jamiyatning ulushlariga investitsiya qilinishi;
• Tashkiliy-huquqiy shakli o‘z ishtirokchilarining qo‘shimcha javobgarligini nazarda tutadigan xo‘jalik jamiyatlarining qimmatli qog‘ozlariga va ulushlariga investitsiya qilinishi;
• Ishonchli boshqaruvchi, auditorlik tashkilotlari tomonidan chiqarilgan qimmatli qog‘ozlarga, shuningdek ularning ustav kapitalidagi ulushlarini olishga investitsiya qilinishi;
• Investitsiya faoliyati bilan bog‘liq bo‘lmagan yo‘nalishlar bo‘yicha foydalanilishi;
• Fond investitsiya aktivlari umumiy summasining 10 foizidan ortiq miqdorda investitsiya qilinishi (bundan qimmatli qog‘ozlarga qo‘yish mustasno) mumkin emas.

Pay fondlari

Dunyo amaliyotida pay fondlari yuridik shaxs hisoblanmaydi. Bugungi kunda dunyoda pay fondlarini 3 ta turi mavjud.

• Ochiq pay fondi – bu payga ega bo`lgan investorlar xohlagan kuni pay ko`rinishidagi aksiyalarini ishonchli boshqaruvchi komaniyalar tomonidan to`lash, so`ndirish va qaytarishni talab qilish huquqiga ega.
• Interval pay fondi – bu pay egalari qimmatli qog`ozlar ko`rinishidagi aksiyalarni boshqaruv kompaniyalari tomonidan to`lash va so`ndirishni talab qilish huquqiga ega. Biroq, ishonchli boshqaruvchi kompaniyalar tomonidan shartnomani muddati tugagandan keyin, bir qismi to`lanishi va so`ndirishni nazarda tutgan bo`ladi.
• Yopiq pay fondi – pay egalariqimmatli qog`ozlar ko`rinishidagi aksiyalarni boshqaruv kompaniyalari tomonidan to`lash va so`ndirishni talab qilsih huquqi, faqatgina pay egalari bilan boshqaruvchi kompaniyalar tomonidan tuzilgan shartnoma muddati tugagandan keyin talab qilinishi mumkin.