2
Bu lüğətin nəşr edilməsi BMT-nin Səhralaşmaya Qarşı Mübarİzə
Konvensiyanın Katibliyi tərəfindən tövsiyyə edilmişdir. BMT-nin İnkişaf
Proqramı və Azərbaycan Respublikası Ekologiya və Təbii
Sərvətlər Nazirliyi
birgə “Torpaq resurslarının birgə və davamlı idarəolunması üzrə potensialın
yaradılması” Proqramı çərçivəsində bir sıra işlər yerinə yetirilmişdir ki,
bunlardan da biri “Lüğət”in azərbaycan dilinə tərcümə edilməsidir.
Bu lüğət
nazirliklərin, idarə və müəssisələrin, elmi, qeyri-hökumət və təhsil
müəssisələrinin işçilərinə onların işində yardımçı olacaqdır.
Lüğətdə elmi
terminlər, səhralaşmanın coğrafi və antropogen amilləri haqqında anlayışlar
təqdim olunur.
Бу лцьят БМТ-нин Инкишаф Програмыnın «Торпагларын бирэя вя давамлы
идаря едилмяси цчцн имканларын йарадылмасы» лайищяси чярчивясиндя Норвеч
щюкцмятинин малиййя дястяйи иля няшр едилмишдир.
ÁÌÒ-íèí Èíêèøàô Ïðîãðàìû (ÁÌÒÈÏ) äÿéèøèêëèêëÿðè
äÿñòÿêëÿéÿí âÿ èíñàíëàðûí äàùà éàõøû ùÿéàò òÿðçè ãóðóìëàðûíà
éàðäûì åòìÿê ìÿãñÿäèëÿ þëêÿëÿð ö÷öí ìöâàôèã áèëèê, òÿúðöáÿ
âÿ âÿñàèòëÿðäÿí èñòèôàäÿ èìêàíû éàðàäàí ÁÌÒ-íèí ãëîáàë
èíêèøàô øÿáÿêÿñèäèð. Áèç äöíéàíûí 166 þëêÿñèíäÿ ÷àëûøàðàã,
ãëîáàë âÿ ìèëëè ñÿâèééÿëÿðäÿ ìþâúóä îëàí èíêèøàô
ïðîáëåìëÿðèíè áó þëêÿëÿðèí þç ÷åøìÿëÿðèíÿ óéüóí îëàðàã
íèçàìà ñàëûðûã.
5
A
ADEKVAT TEXNOLOGİYA
(Adequate technology) – inkişaf etməkdə olan ölkələr üçün
xarakterik olan, iş yerlərinin sayını azaltmadan əl əməyinin
məhsuldarlılığını və faydalı iş əmsalını artırmağa
və mövcud
sosial-iqtisadi sistemi dağıtmadan insanların rifahını yaxşılaş-
dırmağa imkan verən texnologiya.
AFRİKANIN SƏHRALARI VƏ ARİD TORPAQLARI
KOMİTƏSİ (ASATK) (Arid
and Desert Lands Committee,
ADALCO) – 1985-ci ildə Qahirədə təşkil olunmuş ətraf mühit
məsələləri üzrə nazirliklərin Birinci Afrika Konferensiyası
Proqramı (AMCEN) çərçivəsində yaradılmış dörd “ekosistem”
komitələrindən biri. ASATK-ın təcili fəaliyyət planı 2 əsas
komponentdən ibarətdir: Afrikanın 50
ölkəsindən hər birində üç
model-kəndin və yem bitkilərinin istehsalı üçün kiçik suvarma
obyektlərinin köməyi ilə quraqlıq mövsümdə heyvanların yemlən-
məsinin təmin olunacağı 30 pilot heyvandarlıq zonasının yara-
dılması.
ASATK-ın digər prioritetlərinə Şimali Afrikada Yaşıl
kəmərin (bax) yaradılması layihəsinin
gücləndirilməsi və Şimali
Afrikanın su sərvətlərinin istifadəsinin artırılması; Бюйцк сящра-
нын cənubu və Qərbi Afrikada саьлам ekoloji zonaların bərpası;
Mərkəzi Afrikada savannalaşmaya qarşı mübarizə üzrə əmək-
daşlığın təşkili.
AQROMEŞƏÇİLİK (Agroforestry) – çoxillik əkililərin
(ağaclar, kollar, palmalar, гарьы və başqaları)
birillik kənd
təsərrüfatı bitkiləriнин və mal-qara otарылмасы ilə uyğunluqda
becərildiyi torpaqdan istifadəyə kompleks yanaşma. Müəyyən
edilmiş məkan təşkilatlı və ya torpaqlardan istifadənin zaman
ardıcıllıqlı vahid kompleksi yaranır.
Aqromeşəciliyin məqsədi
torpaqların məhsuldarlığının müəyyən olunmuş səviyyədə