Tema: Ekonomikalıq informaciyalardı tekst redaktorları qurallarından paydalanǵan halda qayta islew programmaları

Tema: Ekonomikalıq informaciyalardı tekst redaktorları qurallarından paydalanǵan halda qayta islew programmaları.

Reje:
1. Ekonomikanı rawajlandırıwda cifrlı ekonomikanıń ro'li.
2. Zamanagóy texnikalıq qurılmalar analizi.
3. Zamanagóy operatsion sistemalar analizi.
4. Ekonomikalıq informaciyalardı tekst redaktorları qurallarından paydalanǵan halda qayta islew programmaları.

1. Ekonomikanı rawajlandırıwda cifrlı ekonomikanıń ro'li.
Sońǵı waqıtlarda " cifrlı ekonomika" túsinigi júdá kóp ret qollanılıp atır. Haqıyqattan da, kóplegen rawajlanǵan mámleketlerde cifrlı ekonomikalıq olardıń rawajlanıw faktorlarına sezilerli dárejede tásirin tiygizgen. Jámiyet turmısında cifrlı ekonomika zárúrli rol oynaydı.
Sonday eken, bul maqala cifrlı ekonomika haqqında boladı. Una " Cifrlı ekonomika ne? ", " Cifrlı ekonomika wazıypaları hám maqsetleri", " Cifrlı ekonomikanı Ózbekstanda rawajlanıw daǵı tosıqlar" sıyaqlı zárúrli sorawlarǵa juwap izlewge háreket etemiz.
Bul temanı jaqtılandıriwden aldın, kúndelik turmısımızdıńda júz beriwi múmkin bolǵan bir jaǵdaydı qaray shıqsak. Oyda sawlelendiriw etiń, juma kúni isten uyge keldińiz, shańaraq aǵzalarıńız sheńberindesiz, birdan shembi hám ekshembi dem alıw kúnleri mashinada Samarqand wálayatı hám Samarqand qalasına sayaxat qılıw pikiri payda boldı. Lekin Sizdiń jeke mashinańız joq. Sonda Siz kompyuter yamasa smartfonıńız arqalı mashinalardı kireyge usınıs etiwshi kompaniyalar saytları yamasa mobil qosımshalarına kirip, at-sharıfingiz, aydawshılıq gúwalıqńız nomerin kiritip, eki kunga 6 adamlıq shańaraqqa tiyisli mashina buyırtpa berdińiz. Endi sayaxat baǵdarı tańlaw kerek. Qayerlarga barıladı, qaysı muzey, tariyxıy esteliklerge keliledi. Sonda Siz sayaxatshılıq xızmetin kórsetetuǵın agentlikler saytları yamasa mobil qosımshalarına kirip, shańaraq aǵzalarıńız sanın kiritip, ózińizge hám shańaraq aǵzalarıngizga qızıq bolatuǵın sayaxatshılıq baǵdarın tańlaysiz. Sonda shembi kúni azanda úyińiz aldında 6 adamlıq mashina, smartfonıńızda muzey hám tariyxıy esteliklerge kirisiw shıptaları hám mıymanxanada tunab qalıw ushın aldınan buyırtpa etilgen jay boladı. Siz hesh qay jerge barmastán, hesh kimge qońıraw etpesten eki kunga shańaraqqa tiyisli, mashinada, sayaxattı quradıńız. Keyin Samarqandga jol aldıńiz. Onda eki kún aynalǵan keyin, ekshembi kúni uyge qaytıwda azǵantay charchaganingizni sezdingiz, bunnan tısqarı dúyshembi kúni jumısqa barıw kerek. Sonda Siz smartfonıńızdı alıp tezde ózińizge hám shańaraq aǵzalarıngizga Afrosiyob tezjurer poyezdlerine shıpta alıp, vokzalga barasız hám uyge jol alasız, mashina vokzalda qaldıriladi... Cifrlı ekonomika túsinik salıstırǵanda uzaq bolmaǵan waqıtta, 1995-jılı Massachusets universiteti amerikalıq alımı Nikolas Negroponte tárepinen anıqlap berilgen. Alım informacion-kommunikaciya texnologiyaların intensiv rawajlanıwı artınan eski ekonomikadan jańa ekonomikaǵa ótiwde, qanday ózgerisler júz beriwi múmkinligin aytıp ótken.
Cifrlı ekonomika - bul xojalıq iskerligin júrgiziw bolıp, bunda islep shıǵarıw hám xizmet kórsetiw degi tiykarǵı faktor nomerler ko'rinshidagi maǵlıwmatlar bolıp, úlken kólem degi informaciyalardı qayta islew hám sol qayta islew nátiyjesin analiz qılıw járdeminde hár túrlı túrdegi islep shıǵarıw, xizmet kórsetiw, texnologiyalar, qurılmalar, saqlaw, ónimlerdi jetkiziwde aldınǵı sistemadan natiyjelilew sheshimler nátiyjeni ámelde qollanıw qılıw bolıp tabıladı. Basqasha etip aytqansha, cifrlı ekonomika bul onlayn xızmetler kórsetiw, elektron tulovlar ámelge asırıw, internet sawda, kraudfanding hám basqa túrdegi tarawlardı cifrlı kompyuter texnologiyaların rawajlanıwı menen baylanısqan iskerlik bolıp tabıladı.

Tiykarlanıp cifrlı ekonomikanı rawajlanıwınıń tiykarǵı elementi retinde elektron kommerciya, internet bankiń, elektron tulovlar, internet reklama hám usınıń menen birge, internet oyınları kóriledi.

Informaciya texnologiyaların rawajlanıwı hám nátiyjeni ámelde qollanıw etiliwi ornına kúndelik turmısımızdıńda júdá kóplab qolaylıqlar payda bolıp atır. Deylik awqatlanıwchimiz, lekin onı tayarlawdı qálemeymiz, mashqala emes, internetten uyge awqat jetkiziw xızmeti arqalı qálegen taǵamdı onlayn buyırtpa etiwimiz múmkin. Yamasa dostımızǵa pul ótkeziwimiz kerek, bunda atelabga bank yamasa finans mákemelerine barıwǵa hájet joq, biz pulni mobil bank arqalı ótkeziwimiz múmkin. Sol sıyaqlı kóplegen xızmet túrlerin onlayn, smartfon yamasa kompyuter arqalı ámelge asırıwımız múmkin.
Cifrlı ekonomikanıń abzallıqları
Álbette, informacion-kommunikaciya texnologiyalarınıń rawajlanıwı, zamanagóy texnologiyalardıń turmısımızdıńǵa nátiyjeni ámelde qollanıw etiliwi hár bir insannıń ómirinde kóplegen unamlı múmkinshilikler beriwi múmkin. Cifrlı texnologiyalar rawajlanıwı artınan insan, oǵan kerekli xızmetten tezirek paydalanıwı, internet arqalı ózine kerekli ónimlerdi arzan satıp alıw menen kóplegen pul qarjların únemlewi múmkin. Mısalı qandayda bir kitaptıń elektron kóriniste satıp alıw Sizge, sol kitaptı baspadan shıǵarılǵan kórinisin satıp alıw talay arzanǵa túsiwi múmkin. Yamasa bolmasa ápiwayı qarıydar ózi de isbilermen bolıwı, úyinen shıqpaǵan halda onlayn sawda-satıq menen shuǵıllanıwı múmkin.
Dúnya mámleketleri sıyaqlı Ózbekstanda da cifrlı ekonomika rawajlanıp atır. Kúndelik turmısımızdıńǵa informaciya texnologiyalardı nátiyjeni ámelde qollanıw etiliwi artınan ápiwayı insanlar ushın kóplegen múmkinshilikler jaratılıp atır. Házirge kúnde uydan chiqmasdan kóplegen azıq-túlik ónimleri hám tamaqlarına buyırtpa beriwimiz, olardı úyimizgacha jetkiziwleri múmkin.
Lekin sonı atap ótiw kerek-ki, Ózbekstanda cifrlı ekonomika Ózbekstan potensialına salıstırǵanda bir neshe ese astelew rawajlanmoda. Yaǵnıy múmkinshilik bar, kerekli resurslar ámeldegi lekin rawajlanıw talay tómen. Buǵan sebep retinde cifrlı ekonomikanı Ózbekstanda rawajlanıwın bir qansha tosıqların kórsetip ótiw múmkin.
kóplegen tarawlar daǵı monopoliya ;
internet tezligin tómenligi jáne onı sapasızligi;
informaciya texnologiyaları salasında nızamunchilikning zamannen orqada qalǵanlıǵı ;
puqaralarda kompyuter sawatlı adamlıǵınıń oǵada tómenligi;
nızamshılıqtıń ashıq emesligi;
informaciya texnologiylari boyınsha qánigelerdiń jetiwmasligi yamasa olardı basqa mámleketlerge ketib qalıwı ;
informaciya mádeniyatı, informaciya gigiyenasi tómenligi;
informaciya texnologiyaları qawipsizligi jaqsı emesligi;
basqarıw shólkemlerinde tarawdı túsinetuǵın qánigelerdiń kamligi yamasa (geyparalarında ) olardıń ulıwma joq ekenligi;
ilim hám ásirese anıq pánlerdiń rawajlanıwı sustligi (yamasa rawajlanıwdan toqtap qalǵanlıǵı ).
Joqarıda keltirilgen mashqalalar basqısha-basqısh, sistemalı, dúnya tájiriybesinen kelip shıǵıp hal etilse, Ózbekstan da biymálel cifrlı ekonomikası rawajlanǵan mámleketlerde biri bóle aladı.