Təbii ehtiyat potensialı, ətraf mühitin mühafizəsi. Naxçıvan və Abşeronda bəslənən müvafiq qoyun cinsləri: a balbas, Qala b

Mövzu 2.

Əhali və məskunlaşma sənayesi

1.Uyğunluğu seçin:

I. Dağlıq ərazidə yerləşən inzibati rayonlar:

II.Düzən ərazidə yerləşən inzibati rayonlar:

1-Şahbuz

2-Quba

3-Yevlax

4-Səlyan

5-Hacıqabul

6-İmişli

7-Kürdəmir

8-Neftçala

9-Lerik

10-Şuşa

A) I-1,9,10,II-6,7,8

B) I-1,2,3,II-5,6,8

C) I-4,5,7,II-1,3,10

D) I-2,6,8,II-3,5,7

E) I-1,4,5,II-8,9,10

2. Respublikada əmək qabiliyyətlilərə …. yaşlı kişilər və …. yaşlı qadınlar daxildir.

A) 16 - 63 və 16 - 60

B) 18 - 60 və 18 - 55

C) 20 - 70 və 20 - 65

D) 17 - 65 və 17 - 60

E) 19 - 62 və 19 - 57

3. XX əsrin sonlarında Azərbaycanda əhalinin miqrasiyasının əsas səbələri hansılardır.

1 - təbii fəlakətlər

2 - milli münaqişələr

3 - SSRİ - nin süqutu

4 - işsizlik

5 - təbii artımın sürətlənməsi

6 - torpaq islahatları

A) 2, 3, 4

B) 1, 2, 5

C) 3, 4, 6

D) 1, 3, 5

E) 2, 4, 6

4. Azərbaycan əhalisinin sayı 2000 - ci ildə 8 milyon, 2009 - cu ildə 8, 68 milyon nəfər olduğunu nəzərə alaraq, orta illik təbii artımı hesablayın.

A) 0, 9%

B) 1, 3%

C) 8, 9%

D) 1, 1%

E) 11, 3%

5. Respublika əhalisi üçün səciyyəvi olmayan əlamət

A) Əksər hissəsi Hind - Avropa dil ailəsinə aiddir.

B) Yüksək dağ rayonlarında məskunlaşma zəifdir.

C) Çoxmillətlidir.

D) Şəhər əhalisinin xüsusi çəkisi kənd əhalisinə nisbətən çoxdur.

E) Qadınların xüsusi çəkisi kişilərə nisbətən çoxdur.

6. Azərbaycan əhalisinin sayı 2000 - ci ildə 8016 min nəfər, hər 1000 nəfərə düşən təbii artım 8, 9 nəfər olmuşdur. İllik təbii artımı tapin.

A) 71 min nəfər

B) 89 min nəfər

C) 90 min nəfər

D) 80 min nəfər

E) 111 min nəfər

7. Ardıcıllığı seçin :

I.Azərbaycanda əhalinin daha sıx məskunlaşdığı ərazilər:

II. Azərbaycanda əhalinin seyrək məskunlaşdığı ərazilər:

1 - Muğan

2 - Gəncə - Qazax

3 - Lənkəran

4 - Şirvan

5 - Ceyrançöl

6 - Abşeron

7- Vulkanik yaylası

8- Qobustan

9- Ceyrançöl-Acınohur

10- Naxçıvan

11- Qarabağ düzü

12- Kür-Araz

A) I-2,3,6,II-7,8,9

B) I-10,11,12,II-1,4,5

C) I-2,7,9,II-5,6,8

D) I-1,4,5,II-3,11,12

E) I-1,5,12,II-4,6,10

8. Əhalinin seyrək məskunlaşdığı ərazilər:

A) Vulkan yaylası, Qobustan, Ceyrançöl - Acınohur

B) Qarabağ düzü, Gəncə - Qazax, Naxçıvan

C) Abşeron yarımadası, Quba - Xaçmaz, Lənkəran

D) Kür - Araz ovalığı, Qobustan, Abşeron yarımadası

E) Dağlıq Şirvan, Lənkəran, Qarabağ düzü

9. Sumqayıt və Gəncə şəhərləri üçün ümumi əlamətlər:

1 - Respublika tabeliyində olan şəhərlərdir.

2 - Əlvan metallurgiya müəssisələri fəaliyyət göstərir.

3 - Respublikamızın ən böyük elektroenergetika sənayesi mərkəzləridir.

4 - Quru subtropik iqlimə malikdirlər.

5 - Dağ - mədən sənayesi inkişaf etmişdir.

6 - Eyni təbii vilayətdə yerləşirlər.

A) 1, 2, 4

B) 1, 3, 5

C) 2, 5, 6

D) 2, 3, 6

E) 1, 3, 4

10. Bərdə, Ağcabədi və İmişli rayonları üçün ümumi olmayan xüsusiyyət:

A) Sahəsinə görə ən böyük inzibati raonlardır.

B) Kür çayının sağ sahilində yerləşirlər

C) Eyni iqtisadi - coğrafi rayonun tərkibindədirlər.

D) Düzənlik rekyef üstünlük təşkil edir

E) Yarımsəhra və quru çöl iqlim tipi hakimdir

11. Respublika tabeliyində olan şəhərlər:

1 - Şirvan

2 - Quba

3 - Şəki

4 - Göyçay

5 - Salyan

6 - Lənkəran

7 - Naftalan

A) 1, 3, 6, 7

B) 1, 5, 6, 7

C) 2, 3, 4, 6

D) 2, 4, 6, 7

E) 1, 2, 3, 4

12.Ardıcıllığı seçin:

I.Azərbaycanın yüngül sənayesi xammalını hansı sahələrdən alır:

II. Azərbaycanın ağır sənayesi xammalını hansı sahələrdən alır:

1 - pambıqçılıq

2 - baramaçılıq

3 - kimya

4 - maşınqayırma

5 - taxılçılıq

6 - metallurgiya

7- elektroenergetika

8- dağ-mədən

9- meyvəçilik

A) I-1,2,3,II-4,7,8

B) I-4,5,6,II-2,7,9

C) I-5,8,9,II-2,3,4

D) I-6,7,9,II-1,2,6

E) I-1, 3, 5,II-2,4,8

13. Zəylik, Şaxtaxtı, Şorbulaq yataqlarında çıxarılan müvafiq faydalı qazıntılar:

A) alünit, travertin, civə

B) alünit, civə, gips

C) travertin, qızıl, civə

D) alünit, molibden, civə

E) dəmir, molibden, civə

14. İnzibati mərkəzi şəhər tipli qəsəbə olan rayonları müəyyən edin:

1 - Şamaxı

2 - Sədərək

3 - Gədəbəy

4 - Samux

5 - Oğuz

6 - Şabran

7 - Xızı

8 - Babək

A) 2, 4, 8

B) 1, 5, 9

C) 3, 5, 9

D) 4, 5, 7

E) 3, 7, 8

15. Respublika tabeli şəhərlər olmayan sıranı göstərin:

A) Sabirabad, Qazax, Qəbələ

B) Ağcabədi, Naftalan, Xaçmaz

C) Balakən, Ordubad, Şəki

D) Şabran, Lənkəran, Göyçay

E) Mingəçevir, Şirvan, Gəncə

16. Aşağıdakı şəhərləri funksialarına görə - çox funksiyalı, sənaye mərkəzi, nəqliyyat qovşağı, kurort və inzibati mərkəz rolu oynamasına görə ardıcıl qeyd edin:

1 - Astara

2 - Mingəçevir

3 - Naxçıvan

4 - Şuşa

5 - Şamaxı

6 - Sumqayıt

7 - Naftalan

8 - Yevlax

9 - Balakən

10 - Bakı

11 - Şabran

12 - İmişli

A) 10, 6, 8, 7, 1

B) 3, 11, 4, 10, 6

C) 2, 9, 12, 5, 10

D) 10, 2, 7, 1, 3

E) 1, 7, 8, 6, 10

17Uygunlugu seçin:

I. Respublikamızın düzən ərazilər üçün xarakterik olan faydalı qazıntıları qeyd edin: II. Respublikamızın dağlıq ərazilər üçün xarakterik olan faydalı qazıntıları qeyd edin:

1 - civə

2 daş kömür

3 - təbii qaz

4 - kobalt

5 - mərgümüş

6-dəmir filizi

7-manqan

8 - neft

A)I- 3, 8,II-4,6

B)I- 2, 6,II-3,5

C)I-1,5,II-7,8

D)I- 3, 5, II-4,6

E) I-4, 6, II-3,7

18. Respublikamızda ən iri civə yataqları hansı iqtisadi - coğrafi rayonda yerləşir:

A) Kəlbəcər - Laçın

B) Şəki - Zaqatala

C) Lənkəran - Astara

D) Quba - Xaçmaz

E) Gəncə - Qazax

19.Ardcıllığı seçin:

I. Azərbaycanın Rusiya ilə həmsərhəd iqtisadi rayonları:

II.Azərbaycanın İranla ilə həmsərhəd iqtisadi rayonları:

III.Azərbaycanın Ermənistanla ilə həmsərhəd iqtisadi rayonları:

1- Şəki – Zaqatala

2-Quba – Xaçmaz

3- Gəncə - Qazax

4- Naxçıvan

5- Lənkəran-Astara

6. Kəlbəcər – Laçın

7.Ağdam-Fizuli

8. Abşeron

9.Dağlıq Şirvan

A) I-1,2,II-4,5,III-6,7

B) I-3,8,II-4,7,III-6,9

C) I-6,7,II-1,2,II-4,5

D) I-4,5,II-6,7,,III-8,9

E) I-3,4,II-5,6,III-2,9

20. Sintetik kauçuk istehsalının Abşeronda yerləşdirilməsinə təsir edən amil:

A) Zəngin xammal bazası

B) Ucuz hidroenerji mənbələrinin olması

C) Şirin su mənbələrinə yaxınlıq

D) Dənizə yaxınlığı

E) Hazır məhsulun dəniz nəqliyyatı vasitəsilə daşınma imkanı

21. Azərbaycanda olan SES - lərin gücünə görə azalan sırası:

A) Mingəçevir, Şəmkir, Bəhramtəpə

B) Arpaçay, Araz, Mingəçevir

C) Araz, Tərtər, Yenikənd

D) Şəmkir, Mingəçevir, Sərsəng

E) Varvara, Şəmkir, Yenikənd

22. Respublikamızın əhalisi 2010 - cu ilin yanvar ayında 9 mln. nəfər olmuşdur. Bir ildə təbii artım 126000 nəfərdir. Təbii artım neçə faizdir.

A) 1, 4%

B) 2, 8%

C) 3%

D) 3, 5%

E) 4, 5%

23. Respublikamızın əhalisi 9 mln nəfərdir. Bir ildə artım 126000 nəfər olmuşdur. Əhalinin artımı 1000 nəfərə nə qədər olmuşdur.

A) 14 nəfər

B) 9 nəfər

C) 7, 5 nəfər

D) 10, 5 nəfər

E) 16 nəfər

24. Bakı beynəlxalq hava limanı hansı beynəlxalq xətlərdə uçan təyyarələr üçün tranzit aeroportu ola bilməz.

1 - Moskva - Tokiyo

2 - Tokiyo - Madrid

3 - Madrid - Dakar

4 - Paris - Cakarta

5 - Ankara - Pekin

6 - Mexiko - Qahirə

A) 1, 3, 6

B) 1, 2, 5

C) 2, 3, 6

D) 3, 4, 5

E) 2, 5, 6

25. Kürün sol sahilində yerləşən inzibati rayonlar.

1 - Ağdaş

2 - Zərdab

3 - İmişli

4 - Ağcabədi

5 - Kürdəmir

6 - Bərdə

7 - Qazax

A) 1, 2, 5

B) 2, 3, 6

C) 3, 4, 7

D) 5, 6, 7

E) 2, 4, 6

26. Hansı inzibati rayonların mərkəzi şəhər tipli qəsəbə hesab olunur.

A) Xızı, Samux, Qobustan

B) Şamaxı, Qobustan, Kürdəmir

C) Qəbələ, Kəlbəcər, Xaçmaz

D) Dəvəçi, Siyəzən, Göy - göl

E) Oğuz, Ağsu, Balakən

27. Ölkəmizin əhalisi 9 mln nəfərdir. Təbii artım 8 nəfərdirsə, il ərzində ümumi artım (mütləq artım) sayını tapın.

A) 72 min nəfər

B) 116 min nıfır

C) 124 min nəfər

D) 68 min nəfər

E) 254 min nəfər

28. Ölkəmizin əhalisinin ümumi sayı 9 mln nəfərdir. Hər il əhalinin sayının 72 min nəfər artdığını nəzərə alaraq təbii artımı təyin edin.

A) 8 nəfər

B) 9, 5 nəfər

C) 11 nəfər

D) 14 nəfər

E) 7, 5 nəfər

29. Azərbaycan əhalisinin sayı 2005 - ci ildə 8, 7 mln nəfər olmuşdur. 2010 - cu ildə isə (yanvar) 9 mln nəfər olmuşdur. Bu dövrdə orta illik artım neçə % olmuçdur.

A) 0, 75%

B) 3, 75 %

C) 0, 55%

D) 2, 35%

E) 1, 75%

30. Respublika tabeliyində olmayan şəhərləri müəyyən edin.

1 - Zaqatala

2 - Şuşa

3 - Naxçıvan

4 - Lənkəran

5 - Şirvan

6 - Daşkəsən

A) 1, 3, 6

B) 1, 2, 3

C) 2, 4, 5

D) 2, 5, 6

E) 3, 5, 6

31. Xəritədə verilmiş şəhərlərə aid olan ümumi əlamətləri müəyyən edin



1 - Respublika tabeli şəhərlərdir

2 - Dağ - mədən sənayesi inkişaf etmişdir

3 - Xarici dövlətlərlə həmsərhəddirlər

4 - Ərazilərində hava limanları var

A) 1, 4

B) 2, 3

C) 1, 5

D) 1, 3

E) 1, 2

32. 1988 - 1993 - cü illərdə Azərbaycanda daxili miqrasiyanın güclənməsinin səbəbləri:

1 - Böyük Qafqazda rayonların işğal olunması

2 - Kiçik Qafqazda rayonların işğal olunması

3 - respublikamızda iri sənaye müəssisələrinin tikilməsi

4 - sənaye məhsulları istehsalının əhəmiyyətli artımı

5 - kənd rayonlarında iqtisadi böhranın daha kəskin olması

A) 2, 5

B) 4, 5

C) 1, 3

D) 2, 4

E) 1, 4

33. Şəhərləri əhalisinin sayının artmasına görə sıralayın.

A) Lənkəran, Naxçıvan, Mingəçevir, Gəncə

B) Bakı, Gəncə, Yevlax, Şəki

C) Şirvan, Sumqayıt, Xankəndi, Gəncə

D) Şuşa, Şəki, Sumqayıt, Xaçmaz

E) Mingəçevir, Gəncə, Yevlax, Sumqayıt

34. Əhalinin sayı 50000 nəfərdən çox olan şəhərlərimizdəndir.

A) Yevlax

B) Naftalan

C) Quba

D) Astara

E) İsmayıllı

35. Azərbaycanda əhalinin zəif məskunlaşdığı ərazilər.

A) Qobustan, Acınohur

B) Samur - Dəvəçi ovalığı, Şirvan düzü

C) Abşeron yarımadası, Arazboyu düzənlik

D) Mil düzü, Kiçik Qafqazın ətəkləri

E) Ceyrançöl, Gəncə - Qazax düzü

36. Muxtar Respublika tabeli şəhərləri müəyyən edin.

1 - Naftalan

2 - Şərur

3 - Naxçıvan

4 - Culfa

5 - Ordubad

6 - Şahbuz

A) 2, 4, 6

B) 1, 2, 3

C) 1, 3, 5

D) 4, 5, 6

E) 3, 4, 5

37. Respublikamızda kənd əhalisinin əsas artım mənbəyi.

A) Təbii artım

B) Mexaniki artım

C) Emiqrasiya

D) Suburbanizasiya

E) Miqrasiya

38. Respublikamızda dağlıq rayonlarının zəif urbanizasiyalaşmasının səbəbi.

A) Sənayenin inkişafı

B) Kənd təsərrüfatının ekstensiv inkişafı

C) Heyvandarlığın intensiv inkişafı

D) Qeyri - istehsal sahələrinin güclü inkişafı

E) Dəmyə əkinçiliyinin güclü inkişafı

39. Uyğun variantları seçin.

1 - Assimilyasiya I - etnik qrupların hər hansı səbəb olmadan bir - birinə rəğbəti

2 - Komplementarlıq II - xalqların öz dilini, mədəniyyətini itirərək başqa xalqlara qarışması.

3 - Konsolidasiya III - qohum etnosların qaynayıb, qarışması.

A) 1 - II, 2 - I, 3 - III

B) 1 - I, 2 - II, 3 - III

C) 1 - III, 2 - II, 3 - I

D) 1 - II, 2 - III, 3 - I

E) 1 - I, 2 - III, 3 - II

40. Əhalinin ən sıx və seyrək məskunlaşmış iqlim qurşaqlarını seçin.

I - Ən seyrək

II - Ən sıx

1 - Mülayim

2 - Tropik

3 - Subtropik

4 - Arktik

A) I - 2, 4; II - 1, 3

B) I - 1, 2; II - 3, 4

C) I - 1, 4; II - 2, 3

D) I - 1, 3; II - 2, 4

E) I - 2, 3; II - 1, 4

41. Uyğun variantları seçin.

1 - şovinizm I - irqi ayrı - seçkilik

2 - rasizm II - milli üstünlük və millətçilik təzahürlərinin ifrat forması

3 - superetnos III - müxtəlif etnoslara mənsub, vahid dövlətdə yaşayan xalqlar

A) 1 - II, 2 - I, 3 - III

B) 1 - I, 2 - II, 3 - III

C) 1 - III, 2 - I, 3 - II

D) 1 - I, 2 - III, 3 - II

E) 1 - II, 2 - III, 3 - I