Tasdiqla yman

X-O'tilganlarni takrorlash:
1. Quyosh atrofida nechta sayyora mavjud? Ularning nomlarini 
yoddan ayting.
2
.
Yulduzlar sayyoralardan nimasi bilan farq qiladi?
3. Oriyentirlash deb nimaga aytiladi?
XI-Yangi mavzu bayoni:
Y er Quyosh atrofini 
365 
sutka va 
6 
soatda bir marta to cliq ayla- 
nib chiqadi. Hisobga to cg‘ri bo‘lsin deb bir yil 
365 
kun deb qabul 
qilingan. Shunda har yili 
6 
soatdan yig‘ilib, 
4 
yilda 
24 
soat, ya’ni 
bir sutka bo‘ladi. Shuning uchun har uch yildan keyin to ‘rtinchi 
yil 
366 
kun boMadi. Bu yil 
kablsa yili 
deyiladi. Shu yili fevral oyi 
28 
kun ernas, 
29 
kun hisoblanadi.
Nega yil fasllari almashinib turadi? Buni tushunish uchun 
24-
rasmni tahlil qilamiz. Rasmda Yerning Quyosh atrofida aylanayot- 
gan turli vaqtlaridagi holati tasvirlangan. Iyun oyida Shimoliy ya- 
rimshar Quyoshga ko‘proq qarab turadi. 
22 
iyunni yozgi 
Quyosh
turishi kuni 
deyiladi. Quyosh ufq ustida eng baland ko‘tariladi. Shi­
moliy yarimsharda yoz, Janubiy yarimsharda esa qish bo‘ladi. 
21
mart va 
23 
sentabr kunlari esa Quyosh ikkala yarimsharni bir xilda

---

yoritadi. Bu kunlam i 
bahorgi 
va 
kuzgi teng kunlik 
deyiladi. 22 
dekabrda esa Yer Janubiy yarimshari bilan Quyoshga qarab turadi. 
Shimoliy yarimsharda kun eng qisqa, tun esa eng uzun bo‘ladi. Bu 
vaqtda Janubiy yarimsharda yoz, Shimoliy yarim sharda esa qish 
bo‘ladi. 22 dekabrni 
Quyoshning qtshkl turish kuni 
deyiladi.
Qutbiy doiralar qutb kuni va qutb tuni bo‘ladigan joylaming che- 
garasidir. Shu chegarada yozda bir sutka qutb kuni va qishda bir
sutka qutb tuni bo‘ladi. Qutblarda esa qishda 178 sutka tun, yozda 
186 sutka kunduzi boiadi.