Tarih Okulu Dergisi (tod) Journal of History School (johs)
Yüklə 290,35 Kb. Pdf görüntüsü
|
Makedonya’da 6, 7 ve 8. Sınıf Türkçe Tarih Ders Kitaplarında Osmanlı-Türk Algısı [801]
savaşlarda ise müttefikleri olmuşlardır (Rasonyi, 1971: 193). V. asrın ortalarına doğru Attila idaresindeki Hunların akınları ile gittikçe yoğunlaşan göç hareketleri neticesinde Hunların ardından Oğuzlar, Avarlar, Tuna Bulgarları, Bulaklar, Peçenekler, Kumanlar ve diğer Türk boyları Karadeniz’in kuzeyinden geçerek Avrupa ve Tuna’yı aşarak Balkanlara ulaşmışlardır (Ostrogorsky, 1995: 53-56). Böylelikle Karadeniz ve Adriyatik arasında yer alan Balkan yarımadası, Erken Bizans devrinde bu milletlerin büyük göç hareketlerine sahnesi sahne olmuştur (Koçsoy, 2002: 76). Böylece Balkanlar, en eski zamanlardan beri doğudan batıya doğru göç eden ve Tuna nehrini aşarak güneye Akdeniz bölgesine inen pek çok kavmin geçit yolu olmuştur (Atlan, 1970: 70-77). Ancak kitapta bölgede kalmayı başarıp özellikle Balkanların şekillenmesinde öncülük eden bu Türk kavimlerinden ise hiç bahsedilmemiştir. Ayrıca bu göç hareketinin sosyal ve iktisadi yönleri dikkate alındıktan sonra Balkanların da mutlaka böyle bir göç silsilesi ile karşı karşıya kaldığı belirtilmelidir. Bu haliyle Türkler, Balkanların en eski kavimlerinden biridir ve Türklerin Balkanlardaki varlığı ise bugün yarımadanın büyük bir kısmını elinde tutan Slavlardan eskidir. Kitabın birçok bölümünde kullanılan Balkanlar ifadesinin de içeriği ve kapsamı ile alakalı hiç bilgi verilmemiştir. Balkan Yarımadasına “Balkanlar” ismini Osmanlılar verdiği (Kutlu, 2007: 22) bilinmektedir. Bu öenmli bilgi verilmemiş olsa da en azından “Balkan” ifadesinin sadece kelime anlamı olarak Georges Castellan’ın açıklamasına göre Türkçe bir isim olup “dağ” anlamına geldiği (Castellan, 1993: 15), yine L.Carl Brown’a göre de “Balkan” kelimesinin manasının “ormanlık dağ” (Brown, 2000: 71) olarak izah edildiği belirtilebilirdi. Bu bilgilere ilave olarak coğrafyacıların Balkanların sınırını kuzeyde Tuna Nehri’ne dayarken buradan güneye Adriyatik ve Akdeniz’le Ege Denizine kadar olan kara parçasının, Balkan Yarımadasını oluşturduğu mutlaka öğrencilere aktarılmalıdır. Bununla birlikte iktisadi, siyasi ve hatta kültürel etkilerin bu coğrafi sınırı bir taraftan Tuna’nın kuzeyine, diğer taraftan Ege Adaları’na da yaydığı da söylenebilir (Koloğlu ve diğ., 1993: 41). Ancak ele aldığımız bu kitapta bahsettiğimiz bilgilerin hiçbirisine yer verilmemiştir. Türklerden “Türk” kelimesi ifade şekliyle ilk kez “Gelişmiş ve Geç Ortaçağ’da Balkan Yarımadası” isimli bölümde bahsedilmiştir. Bizans imparatorluğunun yenilenmesi başlığı altında, Bizans’ın XIII. asırdan itibaren doğuda Moğollar ve Selçuklular tarafından siyasi manada tehdit edildiği söylenirken, XIV. asrın ilk yarısında Bizans’ta iç savaşların başladığı ve bu durumun Balkan toplumlarının lehine olduğu vurgusu yapılmıştır. Osmanlılarla Selçuk Ural [802]
ilgili olarak ise herhangi bir bilgi verilmeksizin kendilerinden direkt devlet olarak bahsedilmiştir. Ayrıca Bizans’ın içinde yer aldığı mevcut çalkantılı durumun Osmanlılar için de bir güçlenme vesilesi olduğu ve orta çağda hala etkisi olmasına rağmen Bizans’ın Osmanlıların önünden çekilmek zorunda kaldığı da belirtilmiştir. Yine aynı bölümde Bizans ile ilgili siyasi karışıklıklardan söz edilirken Osmanlıların devlet teşekküllerinin oluşması ve Batı Anadolu’daki yayılmalarıyla birlikte Gelibolu üzerinden Balkanlara doğru ilerlemesinden bahsedilmeden, siyasi tarih süreci 1453 yılına kadar getirilmiştir. Bu tarih özelinde Bizans’ın Osmanlılara karşı tutunabilecek gücünün kalmadığı ve Bizans’ın Batı Avrupa ülkelerinden yardım çağrılarına ise Osmanlılardan korkulduğu için cevap gelmediği aktarılmıştır (Başkoski ve diğerleri, 2005: 67- 68). Ancak bahsettiğimiz Türkçe tarih ders kitapları serisinde bazı küçük ve etkisiz isyan hareketlerinin bile ayrıntılı bir şekilde işlendiği anlaşılmışken, Balkanlarda yaklaşık 500 yıl egemenlik kuran Osmanlı Devletinin bölgeye gelişi ve Balkanlara kattığı değer hakkında hemen hemen hiçbir bilgiye yer verilmemesi dikkatlerden kaçmamaktadır. Nitekim tarihi süreci zihinlerinde canlandırmaya çalışan öğrencilerin zihninde, Balkanların Türkler tarafından XIV. asırdaki fethi, idari ve siyasi yönden yönetimi ve bölgenin içtimai kültürel noktada gelişimi hakkında da hiçbir bilgi verilmeden doğrudan ve önemsiz bir “Osmanlı Devleti” algısı oluşturulmuştur. Yine İstanbul’un Osmanlılar tarafından ele geçirilmesi hadisesinde İtalya’nın Cenova şehrinden bir miktar askerin Konstantinapolis’in savunulmasında yardım için geldiği ve tüm askerlerin cesaretlendirilmesi için Bizans çarının dahi bizzat savaşarak hayatını kaybettiği bilgisine yer verilirken, şehrin fethinde ordularının başında yer alan Osmanlı padişahı Fatih’ten hiç bahsedilmemiştir. Ancak devam eden bilgi aktarımında Osmanlıların Konstantinapolis’in ismini İstanbul şeklinde değiştirdiği (Başkoski ve diğerleri, 2005: 68) aktarılmış fakat şehrin Osmanlılar tarafından ele geçirilmesi hadisesi özelinde ise yine hiçbir bilgiye yer verilmemiştir. Ayrıca kitapta Balkan toplulukları açısından Bulgar ve Sırp devletleri ile Arnavut Knezliği ile alakalı sadece bu milletlerin yaşadığı toprakların XIV. yüzyılda Osmanlıların eline geçtiği gibi son derece cılız bir bilgiye yer verilmiştir. Hâlbuki bu süreç yaklaşık yarım asır sürmüş ve Balkanların büyük bir bölümünde hem iktisadi hem siyasi hem de içtimai birçok değişiklikleri beraberinde getirmiştir. Bahsini ettiğimiz Türkçe 6. sınıf tarih ders kitabında Osmanlılarla ilgili en net bilgi “Gelişmiş ve Geç Ortaçağ’da Balkan Yarımadası” bölümünün Yüklə 290,35 Kb. Dostları ilə paylaş:
|