T. C. Kara harp okulu savunma bġLĠmlerġ enstġTÜSÜ GÜvenlġk bġLĠmlerġ anabġLĠm dali

 
9 
durumun genel, idari ya da kriz durumu oluĢuna göre farklı kararlar alınması 
mümkündür (Sönmezoğlu, 2005: 222
-234).   
2.       ĠSRAĠL
-
ABD ĠLĠġKĠLERĠNĠN TARĠHĠ GELĠġĠMĠ
 
 
KuruluĢundan  11 dakika  sonrasında  Ġsrail‟i  tanıyan  ilk  ülke  olan  ABD 
ve  Ġsrail‟in  Orta  Doğu‟daki  çıkarları  ve  izledikleri  politikalar,  yakın  geçmiĢte 
olduğu  gibi  günümüzde  de  birbirlerine  paralel  bir  seyir  izlemektedir.  Bu 
durumun  farklı  gerekçelerini  değerlendirmeden  önce,  ABD
-
Ġsrail  iliĢkilerinin 
tarihi  geliĢiminin  incelenmesi  yerinde  olacaktır.  Bu  süreç,  George  W.  Bush 
dönemi  öncesine  kadar  ve  George  W.  Bush  dönemi  ve  sonraki  iliĢkiler 
biçiminde incelenecek ve Irak SavaĢı‟na giden süreçte Ġsrail
-
ABD iliĢkilerinin 
savaĢa ne derecede etkili olduğu anlaĢılmaya çalıĢılacaktır. 
 
a.    George W. Bush Dönemi Öncesinde ĠliĢkiler
 
        
ABD‟nin  Orta  Doğu‟ya  olan  ilgisinin  Ġkinci  Dünya  SavaĢı 
sonrasında baĢladığı ifade edilebilir. Ġkinci Dünya SavaĢı öncesinde, ABD‟nin 
bölge  ile  iliĢkisi  ise,  özel  Ģirketler  ve  kuruluĢlar  aracılığıyla  ve  ticari  iliĢkiler 
biçiminde  gerçekleĢmiĢtir  (Bilgiç,  2005:  89).  Balfou
r  Deklarasyonunun 
ardından  1918‟de  ABD  Senatosu,  aldığı  kararla  Balfour  Deklarasyonu‟na 
desteğini açıklamıĢtır (Goldman, 2009: 603). 
 
Birinci  Dünya  SavaĢı  bitimi  öncesine  kadar  ABD  BaĢkanı  Wilson‟un 
ilan ettiği ilkeler çerçevesinde, ABD‟nin Orta Doğu politikası da ĢekillenmiĢtir. 
Birinci Dünya SavaĢı sonrasında ise ABD, Ġngiltere‟nin Orta Doğu politikasına 
paralel  bir  politika  izlemiĢ  ve  Ġngiltere  ile  uyumlu  adımlar  atmıĢtır.  Bu 
doğrultuda,  Filistin‟in  Ġngiliz  mandasına  girmesine  de  karĢı  çıkmamıĢtır.  Ġki 
s
avaĢ  arası  dönemde  ise  petrolün  çekiciliğinin  artması  sebebiyle,  ABD‟li 

---

 
10 
Ģirketlerin  Orta  Doğu‟ya  olan  ilgisi,  ABD‟nin  Orta  Doğu  politikalarını  revize 
etmesine yol açmıĢtır (Bilgiç, 205: 91
-92). 
Reich‟ın  (1995:  8)  “özel  bir  iliĢki”  biçiminde  tanımladığı  ABD
-
Ġsrail 
iliĢkileri,  Ġsrail‟in  varlığını  sürdürmesi,  güvenliği,  refahının  sağlanması  ve 
bağımsızlığının teminine odaklanmıĢtır. 
 
Lieber‟e  göre,  Ġsrail  ve  ABD  arasındaki  özel  iliĢki,  tarihi  geçmiĢ,  dini 
değerler, toplumsal bağlar, bölgesel istikrar hedefi ve
 
ABD ulusal çıkarlarının 
bir toplamından oluĢmuĢtur (Lieber, 1998: 18).
 
Yahudiler,  iki  savaĢ  arası  dönemde  bir  yandan  Filistin‟e  göçlerini 
sürdürüp  toprak  elde  etmeye  devam  ederken  diğer  taraftan  da  Ġngiltere‟ye 
karĢı  silahlı  mücadele  hazırlığını  yürütmüĢtür.  Mücadelelerini  siyasi  alanda 
da  sürdürmüĢler;  bu  amaçla  da  çeĢitli  toplantılar  düzenlemek  için  çaba 
harcamıĢlardır.  O  dönemde  ABD‟de  yürütülen  faaliyetler  sonuç  vermiĢ, 
Yahudiler,  ABD‟nin  de  bölgeye  ilgisinin  artması  sayesinde,  mücadelelerine 
destek bu
lmuĢlardır. 1942‟de New York‟ta Biltmore Konferansı düzenlenerek, 
sonucunda  Biltmore  Programı  yayınlanmıĢ;  Yahudiler  Dünya  çapında 
seslerini duyurmayı baĢarmıĢtır (Yılmaz, 2009: 54
-58). 
Ġkinci Dünya SavaĢı sonrasında, bölgeye ABD ilgisi daha da artmıĢtır. 
Henüz savaĢ sürerken ABD‟nin ilgisi, petrole yönelik çıkarları doğrultusunda 
Yahudilerden  ziyade,  Araplar  yönünde  idi.  Ayrıca  Arapların  da  Ġngiltere‟nin 
bölgedeki  politikalarından  memnun  olmayıĢı  sebebiyle,  ABD‟nin  bölgeye 
ilgisini  çekmeye  yönelik  çabaları
 
olmuĢtur.  BaĢkan  Roosevelt  döneminde 
Suudi  Arabistan  Kralı  Suud‟un  da  çabaları  ile  ABD  dıĢ  politikası  Araplara 
daha  yakın  bir  seyir  izlemiĢtir.  Sonraki  baĢkan  Truman  döneminde  kurulan 
komisyonlar  yoluyla,  soruna  çözüm  getirilmeye  çalıĢıldıysa  da  getirilen
 
öneriler, ne Yahudileri ne de Arapları tatmin etmekten uzak olmuĢtur (Yılmaz, 
2009: 54-58). 

---

 
11 
Truman  Yönetiminin  Yahudilere  destek  olma  konusunda  kararsız  ve 
temkinli  tutumuna  rağmen,  verdiği  sınırlı  destek  bile  Yahudiler  açısından 
hayati derecede önem taĢıyordu. 1945 Haziran‟ında ABD BaĢkanı Truman‟ın, 
100.000  Avrupalı  Yahudi‟nin  acilen  Filistin‟e  göç  etmesine  yönelik  talebi, 
Ġngiltere  Hükümeti‟nce  Arap  Dünyasında  hoĢnutsuzluk  yaratabileceği 
gerekçesiyle kabul görmemiĢti (Lieber, 1998: 12).
 
1947‟de 
Ġngiltere, 
Filistin 
Mandasını, 
BM‟ye 
devretmiĢ; 
sonuçlandıramadığı  Arap
-
Yahudi  çatıĢmasının  uluslararası  bir  örgüt 
öncülüğünde  çözülmesini  istemiĢti.  Genel  Kurul,  Filistin  Üzerine  Özel  Bir 
Komite  (UNSCOP)  kurarak  Filistin‟deki  çatıĢmaların  sebeplerini  araĢtırmayı 
ve  mümkün  olursa  da  çözüm  getirmeyi  amaçlamıĢtı  (Jewish  Virtual  Library 
Ġnternet Sitesi [web], 2010b). Komisyonun bir Arap ve bir Yahudi olmak üzere 
iki  devletli  önerisi,  29  Kasım  1947‟de  ABD‟nin  Etiyopya,  Liberya,  Haiti  ve 
Filipinlere yönelik, tasarının kabulü yönünde yoğun baskısı sayesinde, kabul 
edilmiĢtir  (Bilgiç,  2005:  94).    Bu  Ģekilde  ABD,  Orta  Doğu‟ya  ve  Filistin‟e 
yönelik ilgisini aktif bir siyaset izleyerek ortaya koymuĢtur. 
 
14  Mayıs  1948‟de  Ġsrail  bağımsızlığını  ilan  ettikten  11  dakika  sonra 
ABD
,  Ġsrail‟in  bağımsızlığını  tanıyan  ilk  devlet  olmuĢtur.  Bununla  birlikte, 
tanıma  süreci  ABD  açısından  sancılı  bir  süreç  olarak  tarihe  geçmiĢtir.  Zira 
dönemin  DıĢiĢleri  Bakanı  George  G.  Marshall,  BaĢkan  Truman‟ın  Ġsrail‟in 
tanınması  hususundaki  düĢüncesine  karĢı  çıkmıĢ,  Ġsrail‟in  tanınması 
durumunda,  seçimlerde  BaĢkan aleyhine  oy  kullanacağını  ifade etmiĢtir.  Bu 
dönemde ABD, bölgeye yönelik silah ambargosu uygulamamıĢ, Ġsrail‟in kredi 
talebi de bürokratik gerekçelerle 1949‟a kadar bekletilmiĢti (Lieber, 1998
: 12). 
Bu  durum,  dönemin  ABD  yönetiminde  Ġsrail  konusunda,  büyük  görüĢ 
ayrılıkları olduğunun bir göstergesidir. 
 
1948‟den  Truman‟ın  görevinin  bittiği  1953‟e  kadar  ABD,  bölgede 
dengeli bir politika izlemiĢtir. Arap
-
Ġsrail sorunlarının derinleĢerek tüm bölge
yi 

---