Suyak shakllari

Muskullarning rivojlanishi. Muskullar hayvonot olamining tarraqqiyoti protsessida differensiyalashib borib, sut emizuvchi hayvonlarda ancha rivojlangan. Odam embrionida muskullar mezodermaning orqa-chetki qismidagi somitlardan hosil bо‘ladi.

• 
  Muskullarning rivojlanishi. Muskullar hayvonot olamining tarraqqiyoti protsessida differensiyalashib borib, sut emizuvchi hayvonlarda ancha rivojlangan. Odam embrionida muskullar mezodermaning orqa-chetki qismidagi somitlardan hosil bо‘ladi.
  
• 
  Muskullar' embrionning mezodermasidan hosil bо‘ladi: bunda avval hayot uchun eng zarur muskullar: til, lab, diafragma, qovurg‘alararo sо‘ngra qо‘l, gavda va oyoq muskullari rivojlanadi.
  
• 
  Bola tugilganda barcha muskullari bо‘lib, ular mayda va rivojlanmagan bо‘ladi. Muskullar bolaning hayoti mobaynida rivojlana-borib, odamning 25 yoshida tо‘liq shakllanadi. Muskullarning rivojlanishi skeletining taraqqiy etishiga va bola qaddi-qomatining shakllanishiga sababchi bо‘ladi.
  
• 
  Yangi tug‘ilgan bola muskullarining vazni tana vaznining 23,3 foizni, 8 yoshda - 27,2 foizni, 12 yoshda - 29,4 foizni, 15 yoshda - 32,6 foizni, 18 yoshda 44,2 foizni tashkil ztadi. 1 yoshda yelka kamari, qul muskullari yaxshi rivojlangan bо‘ladi. Bola yura boshlashi bilan orqadagi uzun muskullar, dumba muskullari tez о‘sa boshlaydi. 6-7 yoshdan boshlab qо‘l panja muskullari tez rivojlanib boradi. Bolalarda bukuvchi muskullarning tarangligi yuqoriroq bо‘lib, bular yozuvchi muskullarga nisbatan tez rivojlanadi. 12-16 yoshda yurish-turish uchun zarur muskullar rivojlanadi. Yosh ortib borishi bilan muskullarning ximiyaviy tarkibi, tuzilishi ham о‘zgara boradi. Bolalar muskulida suv kо‘p bо‘ladi. Muskullarning rivojlanishi bilan ulardagi qon tomirlari va nerv tolalari soni ortib boradi. Umuman, katta odamlarda 50 yoshdan boshlab muskullar sust rivojlanadi. Keksayganda ularning vazni 15-20 foiz kamayadi. Muskullar ipsh va kuchi. -Statik ishda organizmdagi bir gruppa muskullar uzoq muddat qisqarib turib ma’lum pozani hosil qiladi. Statik holatga tik turish, boshni vertikal holatda kо‘tarib ushlab turish va boshqalar misol bо‘ladi. Muskulning ishi va kuchi uning uzunligiga bogliq bо‘ladi. Muskulning kuchi shu muskul barcha muskul tolalarini yigindisi kо‘ndalang kesigi diametriga tо‘tri proporsional. Boshqacha aytganda muskulni kо‘ndalang kesigini diametri qancha katta bо‘lsa muskul shuncha kuchli bо‘ladi. Muskulning ishi yuk ogirligi normal bо‘lganda eng yuqori bо‘ladi.
  

Miofibrillar (mio... va lot. Fibrilla — tolacha, ipcha) — muskul toʻqimalari hujayralarining sitoplazmasida joylashgan qisqaruvchi iplar. Silliq, koʻndalangtargʻil va yurak muskuli Miofibrillari farqlanadi. Koʻndalangtargʻil muskul Miofibrillari koʻproqoʻrganilgan. Miofibrillarning asosiy qismini juda ingichka oqsil iplari — miofilamentlar yokiprotofi bril l ar tashkil etadi. Miofibrillar muskul tolasining oʻziga parallel ravishda bir uchidan ikkinchi uchiga davom etuvchi tutash tolalar dastasini hosil qiladi. Miofibrillarda tropomiozin V va tropomiozin A yoki paramiozin, shuningdek, a va r- aktimin, troponin kabi oqsillar ham bor. Har bir miofibrill kimyoviy tarkibi va optik xossalari har xil boʻlgan disklardan tashkil topgan