(g) va kaloriyasi (kkal)
Mahsulotlar nomi
|
Oqsillar
|
YOg‟lar
|
Uglevodlar
|
Kkal
|
Sigir suti Qaymoq Sovet siri
Qandli, quyultirilgan sut
Sariyog‟ O‟simlik yog‟i
Mol go‟shti: 1 kategoriya II kategoriya
Qo‟y go‟shti: I kategoriya Kolbasa (sevar)
Kolbasa (chala dudlangan) Sosiska
Tuxum
Bug‟doy non Baton
Qand Asal
SHokolad konfet
Manniy yormasi
|
Z 3,3
2,1
21,0
6,8
0,4
- 15,0
18,0
14,0
12,0
13,5
10,5
10,6
7,1
7,5
-
0,3
3,6
|
3,7
28,6
30,0
8,3
78,5
93,8
10,0
4
16,0
26,0
35,0
18,0
11,0
1,0
1,0
-
- 35,6
0,7
|
4,7
3,0
2,5
53,5
0,5
-
-
-
-
-
-
0,3
0,5
46,5
49,5
95,5
78,0
53,1
70,1
|
7,7
285
380
324
734
872
154
106
206
290
370
205
150
230
140
390
320
563
333
|
Suli yormasi Guruch Kartoshka Oqbosh karam Qizil sabzi Ko‟k piyoz No‟sh piyoz YAngi bodring Tarvuz
Olma Limon Olcha
|
9,5
10,6
6,4
1,7
1,5
1,3
1,1
2,5
0,7
0,4
0,3
0,8
0,7
|
2,3
0,9
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
|
65,1
72,5
20,0
2,2
7,6
4,1
9,2
2,9
8,8
16,7
92
12,0
|
329
332
89
27
36
21
48
15
38
70,0
41
52
|
Tuzilgan ovqat ratsioni bo‟yicha quyidagi shartlarni:
ratsiondagi kaloriya sutkalik energiya sarfini qoplashini;
ratsiondagi hayvonot mahsulotida oqsil va yog‟lar miqdori etarli bo‟lishini baholang.
Ovqatlanish
|
Taomning
|
Ayni
|
Og‟irligi
|
Ozqat tarkibi(g)
|
rejima
|
turi
|
taomdagi Oziq
moddalar
|
|
oqsillar
|
yog‟lar
|
uglevodlar
|
Ertalab Tushda
Kechqurun
|
Jami Jami
Jami
|
|
|
|
|
|
Izoh. Sutkalik ratsion jadval ko‟rsatkichlaridan foydalanib tuziladi.
. TURLI KATEGORIYA KASB KISHILARI UCHUN OVQAT RATSIONINI TUZISH.
Ishdan maqsad: turli kategoriya kasb kishilari uchun ovqat ratsionini tuzish printsipi bilan tanishish.
Ratsional ovqatlanish odamning energiya va plastik moddalarga bo‟lgan ehtiyojini qoplab, sog‟liqni va yuqori mehnat qobiliyatini saqlashga, bolalarni esa to‟g‟ri o‟sishi va rivojlanishiga qaratilgan bo‟lishi kerak.
Katta odamning energiyaga bo‟lgan ehtiyoji uning mehnatiga qarab aniqlanadi. SHu belgiga asoslanib butun mamlakat aholisi 4 kategoriyaga bo‟linadi (E.B.Babskiy qo‟llanmasida berilgan). Masalan, 1-kategoriyaga mansub odamlarning normal ovqat ratsionining kalorik qiymati 3000 kkal bo‟lib, u o‟z ichiga 109 g oqsil, 106 g yog‟ va 433 g uglevod olishi kerak. Ovqatli moddalar o‟rtasidagi nisbat 1:1:4.
Bu nisbat hamma gruppalar uchun saqlanadi.
Ishning borishi: ovqat ratsionini turli tablitsalar yordamida tuziladi. Bu tablitsalarda 100 g ovqatli moddadagi oqsil, yog‟ va uglevodlar foiz hisobida
berilgan bo‟lib, ularning kalorik qiymati ham ko‟rsatilgan. Ovqat ratsionini tuzishda quyidagilarga rioya qilish kerak:
Ovqat ratsionida muayyan mehnat turi uchun optimal miqdorda oqsil, yog‟ va uglevodlar bo‟lishi kerak.
Ovqat ratsionining kalorik qiymati sutkalik energiya sarfini to‟la qoplashi kerak.
Ratsionga vitaminlar, mineral tuzlar va suv ham kiritilishi kerak.
Ratsiondagi oqsilning 1/3 qismi hayvon tabiatidagi oqsil va yog‟dan iborat bo‟lishi kerak.
Oqsilga boy mahsulotlarni (go‟sht, baliq, no‟xat) kunduzi, sutli va o‟simlik mahsulotlarini esa kechqurun berilishi kerak.
Tushlikda ikkita issiq ovqat (1-si suyuq, 2-si quyuq) va uchinchisi shirinlikdan iborat bo‟lishi kerak.
Non oq va qora berilishi kerak.
Bir kunda 4 marta ovqatlanish ratsionalroq hisoblanadi, shuning uchun tuzayotganda birinchi va ikkinchi nonushta, tushlik va kechki ovqatni hisobga olish kerak. Agar sutkalik kaloriyani 100% deb qabul qilsak, shundan 25% i ertalabki nonushtaga, 15% i ikkinchi nonushtaga, 45% tushlikka va 15% kechki ovqatga to‟g‟ri kelishi kerak. Ratsion tuzishda quyidagi tablitsadan foydalaniladi:
Dostları ilə paylaş: |