Son 150 IL ərzində Azərbaycanın neft sənayesi daim inkişaf etmişdir
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Şəkil 4.5. Adi və hidromonitor baltalarla quyu dibinin yuyulması
Balta öz oxu ətrafında saat əqrəbi istiqamtəində fırlandığı halda, şaroşkalar saat əqrəbinin əksi istiqamətində öz oxları ətrafında fırlanırlar. Şaroşkalı baltaların effektliliyi, quyu dibində işləmə müddəti və mexaniki sürəti – əsasən şaroş- kaların və onların səthlərindəki dişlərin həndəsi formalarından, şaroşkaların düzülüşündən və yastıqların quruluşundan, yuma dəliklərinin diametrindən və istiqamətindən, dişlərin sərt xəlitələrlə örtülməsindən və s. asılıdır. Hazırda şaroşkalı baltalardan daha geniş istifadə edilməsi onların pərli baltalara nisbətən bir çox üstünlükləri ilə izah olunmalarıdır. 1. Şaroşka dişlərinin ümumi süxurla görüşən uzunluğu kəsici tipli baltanın pərlərinin kəsici səthinin ümumi uzunluğundan xeyli artıqdır, lakin şaroşkalı baltaların quyu dibi ilə təmas səthi kəsici tip baltalarınkından çox kiçikdir. Odur ki, eyni oxboyu yükdə xüsusi təzyiqin böyük olması hesabına qazıma gedişi şaroşkalı baltalarda yüksək olur. 2. Kütləşənə qədər şaroşkalı baltaların kəsici tip baltalara nisbətən gedişi daha çox olur, çünki süxurun hər dişə təsir müddəti pərli baltalara nisbətən çox azdır və yeyilmə çox saylı dişlərə paylanır. 3. Bərk süxurlarda işlədilərkən şaroşkalı baltalar üçün tələb olunan fırladıcı moment çox kiçikdir, bu baltalar pərli baltalara nisbətən daha müntəzəm və səlis işləyir. 4. Şaroşkalı baltalar quyu lüləsinin silindrik formasını daha yaxşı təmin edir. Şaroşkalı baltaların əsas nöqsanları onların quruluşunun nisbətən mürəkkəb və qiymətinin baha olması, şaroşka dayaqlarının kifayət qədər möhkəm olmamasıdır. Pərli baltaların şaroşkalı baltalarla müqayisədə üstünlükləri onların nisbətən sadə quruluşlu və qiymətlərinin ucuz olmasıdır. Şaroşkaların sayına görə baltalar bir, iki, üç və çox şaroşkalı olurlar. Üç şaroşkalı baltalar. Bu baltalar iki üsulla hazırlanır. Birinci üsulla hazırlanan baltalar bir-biri ilə tikişlə qaynaq edilmiş 3 seksiyadan ibarət, diametri 46 346mm olur. İkinci növ şaroşkalı baltalar tökmə üsulla hazırlanır (diametrləri 394 490mm olur). Bu növ baltaların yuma dəlikləri də iki cür hazırlanır. Baltalardan bəzilərinin yuma dəliklərindən çıxan maye şırnağı balta dişlərini təmizləmək məqsədilə şaroşkaların üzərinə yönəldilir (şəkil 4.5). Bəzi baltalarda isə maye şərnağı quyu dibinə istiqamətləndirilir ki, bu da quyu dibi süxurların dağıdılmasına və quyu dibinin yaxşı təmizlənməsinə kömək edir. Yuma dəlikləri baltanın mərkəzində və yan səthində açılır. Belə baltalar hidromonitor effektli baltalar adlanır (şəkil 4.5), rotor və elektrik üsulu ilə qazımada daha yüksək nəticələrə nail olmağa imkan yaradır. Qeyd edilməlidir ki, bir çox xarici ölkələrdə, o cümlədən ABŞ-da üç şaroşkalı baltalardan geniş istifadə edilir. Hazırda üçşaroşkalı baltalar aşağıdakı tiplərdə istehsal olunur (şəkil 4.6.). Şaroşkalı baltanın quyu dibi ilə qarşılıqlı əlaqəsi belədir: baltaya verilən oxboyu yükün təsiri nəticəsində şaroşkalar üzərindəki dişlər, süxürün dağılmaya göstərdiyi müqavimətindən çox olan hallarda süxura batır və onu dağıdır. Qazımanın texniki-iqtisadi göstəricilərini yüksəltmək üçün çalışmaq lazımdır ki, qazıma prosesinin əvvəlindən sonunadək oxboyu yük süxurun dağılmaya göstərdiyi buraxıla bilən gərginlik həddindən böyük olsun. Müasir üç şaroşkalı baltaların ayrı-ayrı elementlərinin dayanıqsız olması, dayaqlarının, işçi səthlərinin, yuma dəlik- lərinin və onların hazırlandığı materialların yüksək keyfiyyətli olmaması kiçikdiametrli quyu lüləsinin qazılmasında özünü doğrultmur. Odur ki, çox dərin quyuların qazılmasında iki və birşaroşkalı baltalardan istifadə olunur. İkişaroşkalı baltalar. İkişaroşkalı baltanın gövdəsi bir- biri ilə qaynaq edilmiş iki konusvari seksiyadan ibarət olur (şəkil 4.7.). Şəkil 4.5. Adi və hidromonitor baltalarla quyu dibinin yuyulması Şəkil 4.5. Adi və hidromonitor baltalarla quyu dibinin yuyulması Şəkil 4.6. Hazırda istehsal olunan üçşaroşkalı baltaların tipləri a b Şəkil 4.7 İki şaroşkalı baltalar 1-seksiya (pəncə); 2-dayaq hissəsi; 3- şaroşka;4-şaroşka səthindəki dişlər a b v q Şəkil 4.8. Bir şaroşkalı baltaların növləri a –kütləvi şəkildə istehsal edilən baltalar; b-üzəri halqavari şəkildə yonulmuş baltalar; c-aşağı yumadeşikli balta; ç-konusvari dişli balta Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|