Shaxsiy kompyuter arxitekturasi va texnik

Nazarov A.I
f-m.f.n dotsent – 
Bazarbayev M.I
 
ISBN-978-9943-7726-9-4 
©
“Fidokor Yosh Avlod”, 2021 yil 
©
N.Xodjaev va bosh., 2021yil 

---

3 
KIRISH 
Shaxsiy kompyuter ShK (inglizcha shaxsiy kompyuter), (shaxsiy 
elektron kompyuter) - maishiy texnikaning ishlash xususiyatlariga va 
universal funksionallikka ega bo‘lgan bir foydalanuvchi (bir 
foydalanuvchi foydalanishi uchun mo‘ljallangan) kompyuter. 
Kompyuter statsionar (ko‘pincha ish stoli) yoki portativ (noutbuk, 
planshet) bo‘lishi mumkin. Shaxsiy kompyuterlar ommaviy 
avtomatlashtirish vositasi sifatida (asosan ular asosida Avtomat-
lashtirilgan ish o‘rinlarini yaratish uchun) xalq xo‘jaligining turli 
sohalarida ijtimoiy va ishlab chiqarish sohalarida qo‘llaniladi va 
kompyuter texnologiyalari sohasida maxsus bilimga ega bo‘lmagan 
foydalanuvchilar uchun mo‘ljallangan. Kompyuter dastlab hisoblash 
mashinasi sifatida yaratilgan, ammo shaxsiy kompyuter boshqa 
sohalarda ham qo‘llaniladi. Hozirgi vaqtda inson intellektual rivoj-
lanishiga, demak, butun jamiyat taraqqiyotiga ulkan ta’sir ko‘rsa-
tuvchi kompyuter texnikasining o‘rni va ahamiyatini ortiqcha 
baholash qiyin. 
Darslik o‘quv maqsadlarida va kundalik hayotda shaxsiy 
kompyuterdan amaliy foydalanishga qiziqqan o‘quvchilar uchun 
mo‘ljallangan bo‘lib, umumiy bo‘lib ko‘rinmaydi, darslik AKT 
savodxonligini oshirishni istagan har bir kishi uchun foydali bo‘lishi 
mumkin. Darslik mazmuniniga qaratilgan barcha do‘stona jiddiy 
fikrlar mualliflar tomonidan chuqur minnatdorchilik bilan qabul 
qilinadi. 

---

4 
I BOB. KOMPYUTERNING АPPАRАTLI VOSITАLАRI 
 
1.1. Kompyuterning apparatli vositalari 
Uskuna (uskunalar) deganda - biz tizimning ishlashi uchun zarur 
bo‘lgan jismoniy komponentlarni tushunamiz. Bular ish stoli kompyuter 
yoki noutbukning barcha elektron sxemalari, jumladan, anakart, grafik 
karta, protsessor (markaziy protsessor), sovutish fanatlari, veb-kamera, 
quvvat manbai va boshqalar. 
Kompyuterning apparat (apparati) «apparat» deb ataladigan jargon 
ko‘plab komponentlardan iborat bo‘lib, ularni quyidagi asosiy 
guruhlarga guruhlash mumkin: 
1. Protsessor (protsessor). 
2. Asosiy yoki operativ xotira (xotira). 
3. Kirish va chiqarish qurilmalari (kirish va chiqarish qurilmalari). 
4.Tashqi xotira (xotira). 
Quyidagi rasmda avval sanab o‘tilgan guruhlarga muvofiq 
etiketlangan shaxsiy kompyuterning asosiy apparat komponentlari 
ko‘rsatilgan.