Sh74 Shoymardonov R. A 24. Sh74

Savol va mashqlar

1. Birikmalarni nomlang:

   
   

a)

cn_:

b)

d) H,C
31

2. Birikmalaming tuzilish formulalarini yozing:

   
   

a) 2,6 - ditsiklopropilgeksan; b) 1,2 - ditsiklopentiletan;

d) 2-metil-3-siklopenten-1-ol; e) metoksitsikiobutan;

6. 1-metil-4-izopropilidensiklogeksen (terpinolen);

   
   

7. spiro [2,6] nonan; h) bitsiklo [5,3,1] undekan;

   
   

i) sis-1,2-siklopentandiol; j) trans-1,4-dixlorsiklogeksan.

3. C₇H₁₆ tarkibli sikloalkanlar nechta strukturaviy izomer holida uchrashi mumkin? Ularning tuzilish formulalarini yozing va nomlang.

   
   

4. Metilsiklogeksadien izomerlarining tuzilish formulalarini yozing va ularni nomlang.

   
   

5. Quyidagi birikmalarning qaysilari enantiomerlar holida mavjud bola olmaydi?

   
   

a) 1,1-dibromsiklobutan; b) trans-1,2-dibromsiklopropan;

d) sis-1,2-dixlorsiklopentan; e) sis-1,4-dibromsiklogeksan;
f) trans-1,4-dibromsiklogeksan, g) trans-1,3-dibromsiklo-butan;

6. trans-1,2-dixlorsiklopentan.

   
   

6. Quyidagi birikmalarga rux ta'sir ettirganda qanday sik­loalkanlar hosil bo'ladi?

   
   

a) 1,4-dibrompentanga; b) 1,3-dibrombutanga;

d) 1,3-dibrompentanga; e) 1,4-dibrom-2,3-dimetilbutanga;
f) 1,4-dibrom-2-metilpentanga .

7. a) siklopentan; b) siklogeptan olish uchun qanday kislotalarning kalsiyli tuzlari piroliz qilinadi?

   
   

32

a)	atsetilen	siklopropan
b)	atsetilen	siklogeksan
d)	atsetilen	siklopentan
e)	1 -brom-3-xlorpropan	siklopropan karbon kislota

6. siklopropan karbon kislota siklopropen

   
   

7. natriy etilat siklopentan

   
   

10. Quyidagi trienlarning termik sikllanishidan qanday birik- malar hosil bo'ladi?

    
    

1. (2E, 4Z, 6E)-2.4.6-oktatrien;

   
   

2. (2E, 4Z, 6Z)-2,4,6-oktatrien.

   
   

10. Sintezlar sxemasini tuzing:

    
    

1. 1,3-dibrompropan siklobutankarbon kislota

   
   

2. 1,3-dibrompropan 1,3-siklogeksandikarbon kislota

   
   

d) 1,7-dibromgeptan siklooktan

10. Reaksiyalarni davom ettiring :

    
    

1. 1,3-siklopentadiyen + 2 Br₂

   
   

2. 1,3-siklopentadiyen + HBr

   
   

d) 3-siklopentadiyen + malein angidrid

10. a) siklopentanni ; b) 1,3,5,7- siklooktatetrayenni kuch- li oksidlovchi bilan oksidlanganda qanday birikmalar hosil bo'ladi?

    
    

11. Siklodekanni transannulyar sikllanishidan hosil bo'ladigan birikmani nomlang.

    
    

12. Atsetilen, siklogeksan va noorganik moddalardan metiltsiklogeksilkarbinolni sintez qilish sxemasini tuzing. Bu spirtni oksidlaganda qanday birikma hosil bo'ladi?

    
    

13. Siklogeksanon bilan: a) sianid kislota; b) gidroksilamin; d) PCI₅; e) etilmagniy bromid orasida boradigan reaksiyalar tenglamalarini yozing.

    
    

14. Quyidagi birikmalarni platina yoki palladiy ishtirokida qizdirganda (qaytmas kataliz) qanday uglevodorodlar hosil bo'ladi?

    
    

3-39

33

1. 1 -metil-4-izopropil-1 -siklogeksenni;

   
   

2. -siklogeksenni;

   
   

d) 1,2-dimetiM ,3-siklogeksadiyenni.

18. Quyidagi sxema bo'yicha boradigan reaksiyalar tengla- malarini tuzing:

    
    

AI₂Q₃ , 400° C OH

> A

>B

HBr
>E

HBr
►D

18. Malein angidridni biriktiradigan, palladiy ishtirokida qizdirganda ikki atom vodorodni ajratib, toluolga aylanadigan C₇H₁₀ tarkibli optik faol moddaning tuzilishini aniqlang.

    
    

19. Metiltsiklopropan bilan: a) bromid kislota; b) triftorsirka kislota orasida boradigan reaksiyalar tenglamalarini yozing. Siklogeksan bu kislotalarni biriktiradimi?

    
    

20. Quyidagi elektrotsiklik reaksiyalar natijasida qanday birikmalar hosil bo'ladi?

    
    

CH₃

.CH,

hv

b)

a)

\

A