Şərİət Kİtabı
Yüklə 5,79 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- [O, sizi seçdi və atanız İbrahimin dinində olduğu kimi, bu
- Ümumi olan qaydanın xüsusiyə tətbiqi
- [Allah sizə ölmüş heyvanı, qanı, Donuz ətini
ahmedalhasan313.wordpress.com 38
Amma “Vacib” ona deyərlər ki, o məsələnin dəlillərində, müxtəlif ixtilafların meydana gəlməsi mümkündür. Yəni oda fərz kimi yerinə yetirilməsi gərəkli olan və tərk edilməsi haram olan məsələdir amma dəlillərinin məsələsində, bu ikisi arasında fərq vardır. Fərz olan məsələnin dəlilində safflıq vardır və tam olaraq açıq-aşikardır. Amma Vacibin dəlilində, biraz qaranlıq məqamlar vardır. Yəni İlahi istəyin isbatlanması məqamında, tam aydın deyildir. Amma dəlilində bu incə fərqlərin mövcudluğuna baxmayaraq, ikisidə yerinə yetirilməsi gərəkli və tərki haram olan bir məsələ kimi qalmaqdadır.
Öyrəndik ki, şəriət hökmlərini bilmək və bu məsələ ətrafında bir çox mətləbdən vaqif olmaq, mömin bir bəndə üçün əvəzolunmaz bir nemət və fərz bir məsələdir. Əqaiddən sonra İslamda ən vacib elmlərdən biri də əhkamdır. Şəri məsələsini bilməyən birisi və bilməyə cəhd etməyən birisi, öz naqis əməllərinə görə ancaq özünü qınaya bilər. Çünki, Rəhmət və Mərhəmət Dini olan İslam, heç bir bəndəsinin məşəqqətə düşməsini istəməz. Ona görədə, İslamın şəri hökmlərində bir çox mətləb bildirilmiş və bəzi qaranlıq qalan məsələlər üçün də, çıxış yolları göstərilmişdir. Allah-təala buyurur: [O, sizi seçdi və atanız İbrahimin dinində olduğu kimi, bu dində də sizin üçün heç bir çətinlik yaratmadı.] [Həcc: 78] Allah-təala, öz bəndəsinə qarşı rəhmli, adil və mehriban olandır. Ona görədə bəndə səy etməli və Allahın razılığını qazanmaq üçün əlindən gələni etməlidir. Nəzərinizə çatdıraq ki, mükəlləfin 8 əməli hər zaman 5 hökmdən birinə aid olur. Ki bu 5 hökm, qarşımıza çıxacaq əməli məsələlərdə, bizim necə bir qayda ilə hərəkət etməli olduğumuzu bizə bəyan etməkdədir. Bu 5 hökm, bunlardan ibarətdir: Vacib, Müstəhəb, Mubah, Məkruh və Haram. Və hər bir əməli hökmlər, bu 5 qaydadan biri ilə nizamlanır. İndi isə, bu 5 hökmün hər birinə ayrı-ayrılıqda nəzər salaq: 1)-Vacib: O əmələ deyilər ki, onu tərk etmək günahdır və yerinə yetirmək isə gərəklidir. Məsələn,Vacib Namaz üçün Dəstəmaz almaq kimi. 9
8
“Mükəlləf” boynuna şəri vəzifə gəlmiş şəxsə deyilər. ahmedalhasan313.wordpress.com
39 2)-Müstəhəb: O əmələ deyilər ki, mükəlləf onu icra etsə gunah qazanmaz. Amma o işi icra etsə, savab qazanar. Məsələn, tualetdə məxsusi dua oxumaq kimi. 10
3)-Mubah: O əmələ deyilər ki, o işi tərk etmək o işi icra etmək, nə savabdır nədə günahdır. 4)-Məkruh: O əmələ deyilər ki, o işi tərk etmək savabdır. Amma o işi icra etməyində heç bir günahı yoxdur. Məsələn, heç bir əlavə qida qəbul etmədən pendir yemək kimi. 11
5)-Haram: O əmələ deyilər ki, o işi tərk etmək vacibdir. O işi icra etmək isə, günahdır. Məsələn, Dovşan əti yemək kimi. 12
Şəriət məsələlərində bəzi hökmlər vardır ki, həmin hökm bildirilsə də, o məsələnin nəyə əsasən bildirilməsini bilməkdə fayda vardır. Məsələn, “filan şey haramdır” deyilirsə, o şeyin nəyə əsasən haram olmasının qaydası vardır. Yəni “Haram” özü növlərə ayrılır. Bunlardan bəzilərinə misal: 1-Haramın bir növü odur ki, həmin məsələ Quran və hədislərə əsasən, açıq-aşkar hökm ilə haram olur. Allah-təala Qurani-Kərimdə buyurur: [Allah sizə ölmüş heyvanı, qanı, Donuz ətini və Allahdan başqasının adı ilə (bütlərin və s. adı ilə) kəsilənləri (yeməyi) qəti haram etmişdir...] [Bəqərə: 173]
9
1/hədis nömr: 961. Təhzib, hədis nömrə 1013) 10
İmam Baqir (ə.s) və İmam Sadiq (ə.s)-dan nəql edilir: Elə ki, ayaq yoluna daxil oldunsa de: “Əuzu billahi minər-ricsin-nəcisil-xabisil-muxbisiş-şeytanir-rəcim” (Allaha pənah aparıram çirkli, murdar, çirkin, iyrənc və qovulmuş şeytandan) Və elə ki, işini sona yetirdin, belə de: Əlhəmdulillahil-ləzi əfəni minəl bəla və əmatə ənil-əza (Həmd olsun o Allaha ki, məni bəladan salamat elədi və məndən əziyyəti götürdü)” (Vəsailuş-Şiə, cild 1/hədis nömrə:806. Təhzib, cild 1/bab
11
İmam Sadiq (ə.s) buyurur: “Pendir və qoz ləpəsi birlikdə şəfadır, (amma) hər biri təklikdə yeyildikdə xəstəlikdir.” (Usuli-Kafi, cild 6/səhifə 340) 12
İmam Riza (ə.s) buyurur: “Dovşan əti (sizə) haram edilmişdir. Çünki o pişik kimidir. Pişiyin və digər vəhşi heyvanların pəncəsi kimi, onun da pəncəsi vardır...” (Vəsailuş-Şiə, cild 16/səhifə 383, hədis 11) Yüklə 5,79 Mb. Dostları ilə paylaş:
|