Şərİət Kİtabı
Yüklə 5,79 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- [Ey iman gətirənlər! Allaha, Peyğəmbərə və özünüzdən olan əmr sahiblərinə itaət edin!] [Nisa: 59]
- [Onlar, Tağutun hüzurunda muhakimə
ahmedalhasan313.wordpress.com 28
vacib hökmünə mindirə bilərlər. Zamana və şəraitə əsasən hökmləri dəyişmək səlahiyyəti yalnız və yalnız Allahın Höccətlərinə xasdır. Əllamə Məclisi (r.ə) Həcc surəsinin 7-ci ayəsinin təfsirində, İmam Cəfəri Sadiqin (ə.s) bu cür buyurduğunu nəql edir: “Biz, Allahın halalını haram, haramını da halal edənlərik.” Və hədisdən də məlum olduğu kimi, bu işdə İmamlar (ə.s) səlahiyyət sahibidir. Çünki, halalı haram etmək və ya vacib olmayan bir şeyə vacib demək, heç də İmamların (ə.s) Allahın işinə qarışması mənasında deyil. Əksinə, İmamlar (ə.s) Allahın Höccətləridir. Və Allahın Höccəti olan kəs, Natiqi-Qurandır və Allahın təmsilçidir. Ona görə də, Quranın danışan dili olan ilahi höccətlərin hökmlər haqqındakı bu cür buyruqları, heç də ziddiyyət kimi qəbul edilməməlidir. Çünki onlar (ə.s), Quranda da bildirildiyi kimi “Əmr Sahibləridir.” Allah-təala buyurur: [Ey iman gətirənlər! Allaha, Peyğəmbərə və özünüzdən olan
İmam Cəfəri Sadiq (ə.s) buyurur: “Biz, işin içində sizin xeyrinizə olduğunu düşündüyümüz bir məsələ olduğu müddətə qədər, heç bir niyyəti (məsələni) nəsx etmərik və dəyişmərik.” - Biharul-Ənvar, cild 4/səhifə 104 Allahın yer üzərindəki Xəlifəsinin, hökmü dəyişmək və qüvvədən salmaq səlahiyyəti vardır. Bu həm Quran ayələri həm də Ali Muhəmməd (ə.s) hədisləri ilə sabitdir. İndi sual yarana bilər, əgər hökm dəyişdirilərsə; məsələn İmam Əli (ə.s) cihad hökmünü vacib edibsə və İmam Riza (ə.s) isə vacib bilməmişsə və ya əvvəlki İmamlar (ə.s) xümsü vacib bilmiş, İmam Mehdi (ə.s) isə xümsə halallıq verərək vacibliyi götürmüşsə, belə bir halda hansı İmamın (ə.s) hökmü ilə əməl edilər? Cavabı isə, gəlin Əhli-beytdən (ə.s) eşidək: Muəlla İbn Xuneys deyir ki, İmam Cəfəri Sadiqdən (ə.s) soruşdum: “Əvvəlki İmamdan bizə bir hədis gəlsə və ardıyca növbəti İmamdan (ə.s) həmin məsələ haqqında başqa cür bir hədis əlimizə gəlib çatsa, hansı ilə əməl edək?” İmam (ə.s) buyurdu: “Sizlərə zamanın İmamından (ə.s) bir hədis gəlib çatana qədər, həmin məsələdə bunlardan biri ilə (əvvəlki İmamın (ə.s) göstərişi ilə) əməl edin.
ahmedalhasan313.wordpress.com
29 Əgər Sahibəz-zəmandan (Zəmanənin Sahibi olan İmamdan) bir hədis sizə gəlib çatarsa, onun sözünə əsasən əməl edin.” Ardınca İmam (ə.s) buyurdu: “And olsun Allaha ki, biz sizi qaldıra biləcəyiniz (daşıya biləcəyiniz) bir yoldan qeyrisinə yönəltmərik.” Digər bir rəvayətdə isə İmam (ə.s) buyurur: “Ən son deyilən hədisə əsasən əməl edin.”
2-Bir məsələ haqqında açıq şəkildə ixtilaflı hədislərin həlli məsələsidir. Bu məsələnin əhəmiyyəti çoxdur. Çünki, bizə əmanət qoyulmuş Quran və Hədislər, bizi hidayətə sarı aparacaq iki önəmli məsələ olduğu üçün, hədislər arasındakı açıq ixtilafdan çıxış yolunuda mütləq bilmək lazımdır. Və bunu bilməyin yeganə yoluda, “Zikr Əhli” olan Əhli-beytdən (ə.s) soruşmaqdır. Ömər İbn Hənzələ belə rəvayət edir: İmam Cəfəri Sadiq (ə.s)-dan soruşdum: “Bizim səhabəmizdən iki nəfər bir borc mirasa görə mübahisə edərsə və nəhayət sultana , qazilərə müraciət etsələr, bu onlar üçün halal olarmı?” İmam (ə.s) buyurdu: “Kim haqq və batil üçün onların hökmünə müraciət etsə, heç şübhəsiz ki, Tağutun hökmünə müraciət etmiş olar. Bunların hökmünə əsaslana- raq bir şeyi almaq, adamın mübahisəsiz haqqı olsa da, bir haramı almaq kimidir. Çünki adam, Tağutun hökmü nəticəsində onu alır. Allah, Tağutun hökmünə qarşı çıxıb rədd edilməsini əmr etmişdir. [Onlar, Tağutun hüzurunda muhakimə olunmaq istəyirlər. Halbuki, onlara inanmamaları əmr olunmuşdur.] [Nisa: 60] Soruşdum: “Bəs aralarında ixtilaflı olan bu iki dostumuz nə etməlidir?” İmam (ə.s) buyurdu: “O zaman sizdən olub bizim hədislərimizi rəvayət etmiş, halalımızı- haramımızı bilmiş və verdiyimiz hökmləri bilən bir şəxsə müraciət etsinlər. Əgər o kəs bir hökm versə, buna razı olsunlar. Mən, onu sizlər üçün hakim təyin etdim. Bu şəxs, bizim verdiyimiz hökm istiqamətində hökm verdiyi halda, ixtilaflı kəslərdən hər hansı biri, onun verdiyi hökmü qəbul etməzsə, Allahın hökmünü ciddi qəbul etməmiş və bizi rədd etmiş sayılar. Bizi rədd edən də, Allahı rədd etmiş olar ki, bu da Allaha şirk qoşmaq qədər ağır bir günahdır.” Soruşdum: “Əgər bu iki adamın hər biri, bizimkilərdən birinin hakimliyini istəsə və bunların verəcəyi hökmə razı olacaqlarını ifadə etsələr, sonra bunlarda sizin hədislərinizin ixtilafına görə fərqli hökmlər versələr, onda nə edək?” İmam (ə.s) buyurdu: “Ən adil, ən fəqih və hədis rəvayətində (ravilikdə) ən doğru və ən muttəqi olanın hökmü götürülər və digərinin hökmünə riayət edilməz.” Soruşdum: ahmedalhasan313.wordpress.com 30
“Əgər bu iki adam, bizim səhabəmiz tərəfindən yaxşı qəbul edilən, biri digərindən üstün tutulmayacaq qədər sevilib sayılan şəxslərdisə, bəs onda nə edək?” İmam (ə.s) buyurdu: “Verdikləri hökmün mənbəyinə və bizdən rəvayət edilən hədisə baxılmalıdır. Bu hədislərin içindən, yoldaşlarımızın üzərində ittifaq etdikləri rəvayət əsas götürülər və səhabələrimiz arasında məşhur olmayan və qəbul edilməyən rəvayət isə tərk edilər. Çünki, barəsində ittifaq edilən şeydə ixtilaf olmaz. Dəlillər 3 yerə bölünür: Birinin doğruluğu açıq-aydındır, ona tabe olunar. Birinin əyriliyi açıq-aydındır, ondan çəkinilər. Birinin isə, doğruluğu və əyriliyi bəlli olmayacaq qədər qatma-qarışıq və içindən çıxılmazdır, belə bir şeyin elmi (cavabı) isə, Allaha və Rəsuluna (ə.s) həvalə edilər. Rəsulullah (s.ə.v.v) belə buyurmuşdur: “Halal da, haram da açıqdır. Bu ikisinin arasında olan şey (halallığı-haramlığı bilinməyən) şübhəlidir. Şübhəli şeyləri tərk edən kəs, haramlardan xilas olmuş olar. Şübhəli şeylərə tabe olanlar isə haram işlər görərlər. Bilmədikləri bir tərəfdən də, həlak olub gedərlər.” Soruşdum: “Əgər iki hakimin verdiyi hökmə əsaslanan rəvayətlərin hər ikisi məşhur rəvayət olsa və raviləri də etibar edilən kəslər olsa, bəs onda nə edək?” İmam (ə.s) buyurdu: “Bunlardan hansı biri Kitaba və Sünnətə uyğundursa və müxalif görüşə (Sünnilərin hökmlərinə) ziddirsə, o hökm götürülər. Kitaba və Sünnətə zidd olan və müxalif görüşə (Sünnilərin hökmlərinə) uyğun olan hökm isə tərk edilər.” Soruşdum: “Hər iki fəqih, verdikləri hökmü Quran və Sünnətə uyğun olaraq versələr və bizdə rəvayətlərdən birinin sizə müxalif olan (Sünnilərin hökmlərindən olan) nəzərə uyğun olduğunu, digərinin isə (Sünnilərin hökmləri ilə) uyğun gəlmədiyini görsək, bu rəvayətlərdən hansını götürək?” İmam (ə.s) buyurdu: “O zaman bizə müxalif olanların dediklərinin əksinə olan rəvayəti əsas götürün. Çünki, aydınlıq və hidayət ondadır (Sünnilərin hökmləri ilə uyğun gəlməyən hökmdədir)” Soruşdum: “Əgər sizə müxalif olan iki qrupun (Sünnilərin iki fiqhi qolunun hökmü ilə) uyğun olarsa, bunlardan hansı ilə əməl edək?” İmam (ə.s) buyurdu: “Onların (Sünnilərin) hakimlərinin və qazilərinin (daha çox) hansına tabeçilik göstərdiklərinə nəzər salınar. Əgər hansı hökmə ki tabeçilik göstərməsələr, o görüş əsas götürülər.” Soruşdum: “Əgər onların hakimləri (eyni səviyyədə) hər iki xəbərə uyğun görüş bildirmişlərsə, onda nə edək?”
Yüklə 5,79 Mb. Dostları ilə paylaş:
|