S. V. Azizov qo'l to’pi o’yini d arv ozobonini tayyorlash metodikasi

(perexvat) 
-■
. To ’pga chiqish 6 va 9 metrli chiziqlar orasida joylashib key in 
amalga oshirilsa muvoffaqiyatliroq chiqadi.
' ■
T o’pga chiqish 4 bosqichni o ’z ichiga Qladigan xarakatlar 
majmuasidir.
. ] -bosqich. Darvozabon 8-10 melr darvozadan uzoqda turgan 
o ’yinchiga tez chiqishni o ’rganadi;
2-bosqich. Tez xarakat, kuchli balandlikka sakrash, to’pni ushlab
Olish;
3-bosqich. Raqib xujumchisi ustida to ’pni ushiab olish.
4-bosqich. Yuqoridagi 3 bosqich xarakatlarini o ’yinda amalga 
oshiradi. Bu xarakatlarni takomillashtirish uchun raqib tomondagi 
darvozaga yaqin turgan sherigiga to’pni otadi. Sherigi to ’pni qabui 
qilish vaqtida darvozabon undan oldin xarakat qilib to’pni urib yuboradi 
yoki ushlab oladi. To’pni egallab olish uchun chiqish asosan 
qanotlar,yarim o ’rta, markaziy xujumchilar zonalarida o ’rganiladi. Bu 
m ashqlami o ’zlashtirish m e’yori xar mashg’ulotda o ’zgarib boradi. M: 
Birinchi 3 ta m ashg’ulotda mashqni har bir darvozabon 20-25 martadan 
takrorlab bajarishsa, to ’rtinchi mashg’ulotda 15-20 marta takror bajarib 
borishadi. T o ’pga chiqish mashqlarini o ’zlashtirish uchun har bir 
m ashg’ulotda umumiy 8-10 minut sarf qilinishi kerak.
48

---

T EZ QARSHI XUJUMNI TASHKIL ETISH
Darvozabonni qarshi xujumni tashk.il ctishga o'rgatish orqama- 
orqa o ’rgatiladigan bir necha bosqichdan iborat bo’Iadi.
Birinchi bosqichni maqsadi-darvozabonga tezda to’pni egallab 
olish va xarakatsiz turgan sherigiga ko’krak yoki boshi balandligida 
lo’pni yetkazib berishdir.
Ikkinchi bosqichda-o'zidan chap yoki o ’ng tamonga yo’naltirilgan 
to’pni ushlab qolish, kcyin tezda o ’ziga yaqinroqda turgan sherigiga 
yetkazib berish.
Uchinchi 
bosqichda-o'/.ini 
darvozasiga 
qilinayotgan 
xujum 
xolatida, xujumchiga yetkazib berilayotgan to’pga chiqib (to’pni uchish 
yo’lini kesib chiqish)uni egallagatidan so’ng raqib darvozasi tomon tez 
qochib ketayotgan o ’z o ’yinchisiga yetkazib berishga o’rgatiladi.
To’rtinchi bosqichda-o’rgatilgan barcha xarakatlami maksimal 
tezlikda, aniq bajarishga o ’rgatiladi.
Bosqichlardagi 
o’rgatilganlarni 
takomillashtirish 
hamda 
mukammaliashtirish uchun, murabbiy o ’yinchilar ishtirokida o ’yin 
vaziyatlarida yuzaga keladigan xolatlarni tashkil qiladi.
1. D.Ji. Darvozabon darvoza o ’rtasida turadi. 
. ;
Sherigi 6-7 masofadan to’pni darvozaga kuchli zarb bilan
yo’Ilaydi. Darvozabon to ’pni ushlab oladi va qisqa masofaga oldinga 
yugurib chiqib 25 metr uzoqda turgan sherigiga to ’pni yetkazib beradi. 
Bu mashq 18-20 marta takrorlanadi.
2. D.h. 1-mashqdagiday;
Sherig;i shu masofadan darvozabonning 1 metr chap yoki o ’ng 
tamoniga kuchli to ’p otadi. Darvozabon to’pni ushlaydi va maydonda 30 
metr masofada turgan 3 ta sherigidan bittasiga aniq to’p 
uzatishnj 
bajaradi. Mashq 18-20 marta takrorlanadi.
3. D.h. 1-mashqdagiday:
Sherigi 9 metr masofadan darvozaga kuchli to’p otadi. To’pni 
darvozabon ushlab oladi va o ’ng yoki chap qahotdan yoki oldinga 
chiqayotgan sherigiga to’pni yetkazib beradi. Mashq 20-25 marta takror 
bajariladi. 
r
4. D.h. O ’yinchilar 2 guruxga bo’linishadi. 2 ta kolonnada 
maydonning 2 chap qanotida dioganal bo'yicha joylashgan o’yinchilar 
boshlovchisi q o ’lida to ’p bilan turadi.
To’pni darvozabonga uzatadi, o ’yinchi maydon tamonga tez 
yugurib chiqa boshlaydi. Darvozabon qisqa masofaga tez yugurib chiqib 
to ’pni oldinga qarab tez chiqayotgan o ’yinchiga yetkazadi. O ’yinchi
49

---

to’pni qabul qilib,qarama- qarshi darvoza tomon to ’pni yerga urib olib 
boradi. Darvozaga 8-9 metr masofa qolganda darvozabonga kuchli va 
aniq to ’p uzatadi. Shu mashq ikkinchi kolonnada ham bir vaqtda 
bajarilishga boshlanadi. Keyinchalik kalonnada turib mashq bajarish 
ikkinchi qanotdan davom ettiriladi.
5. D.h. Darvozabon darvoza o ’rtasida asosiy turish xolatida. Oldida 
bir necha to ’plar:
Erkin to ’p tashlash zonasida oralari 5 metrdan bo’lib, 3 o’yinchi 
turadi. M urabbiy signaii bilan 3 ta o ’yinchi qarshi tomon darvozasi 
tomonga tez yugurishni boshlaydi. Darvozabon tez, qisqa masofaga 
yugurib chiqib to’plardan birini qanotlardan yoki markazdan oldinga 
qarab tez chiqayotganlarni biriga lo'pni yetkazib beradi. Mashq 12-14 
marta takrorlanadi.
6. D.h. 5-mashqdagiday:
Murabbiy to ’pni darvoza yonidan maydon tashqarisiga otadi. 
Darvozabon tez to ’pni egallab oldinga qarab tez qanotlardan yoki 
o ’rtadan chiqayotgan o ’yinchilarni biriga to ’pni yetkazib beradi. 
Murabbiy keyingi xolallarda to’pni darvoza ustunidan iizoqroq joylarda 
maydon tashqarisiga chiqib ketishini ta’minlab turadi. Mashq 12-14
marta takrorlanadi.
........
7. D.h. Darvozabon darvoza o ’rtasida asosiy turish xolatida.
Darvozadan 6 metr naridagi masofada 3ta o ’yinchi turadi. Ular 
qarshisida 1 tadan (ta’qibchi) o ’yinchi joylashadi. Darvoza ustuni yonida 
to ’plar qo'yiladi. Murabbiy signaii bilan darvozabon ustun yonidagi 
to ’plardan birini “ta ’qib”dan qochib oldinga qarab tez chiqqan 
o ’yinchiga yetkazib beradi. Mashq 12-14 marta takrorlanadi.