Referat islom dini uning asosiy oqimlari va ularning yo’nalishlari Tekshirdi

Xavorijlar ta’limotlari:

 “Gunohi kabira” (“katta gunoh”) qilgan kishini kofir deb e’tiqod qildilar. SHunga ko‘ra, Usmonni Abu Bakr va Umar yo‘lidan yurmagani uchun kofir dedilar.

Ali, Muoviya, Abu Muso, Ibn Oslar “Siffin” kuni o‘zaro sulhda qatnashganlari uchun ular nazdida kofirdirlar;

 Zolim podshohga qarshi chiqishni vojib deb bildilar. Shialikdagi “taqiya”, ya’ni o‘z e’tiqodini yashirin saqlash mumkinligi haqidagi aqidani rad etdilar. O‘zlari zaif bo‘lsalar ham, zolim podshoh qudratli bo‘lsa ham unga qarshi chiqish vojib bo‘laveradi deb hisoblardilar;

 Quraysh qabilasidan bo‘lmasa ham, arab bo‘lmasa ham musulmonlar tomonidan saylangan har qanday odam xalifa bo‘la oladi. Xalifalik shialar aytganidek, ma’lum jamoat ichida cheklanmagan;

 Qur’oni karimni “maxluq”, ya’ni “yaratilgan”, azaliy emas deb e’tiqod qiladilar;

 Namoz, ro‘za, zakot va boshqa amallarni imonning bir bo‘lagi va kishi to barcha amallarni bajarmaguncha dili bilan tasdiqlab, tili bilan aytishi kifoya emas dedilar.

VII asr ikkinchi yarmida xavorijlar orasida yigirmaga yaqin turli guruhlar paydo bo‘ldi. Ular ichida eng yiriklari – ibodiylar, azraqiylar, hamda sufriylardir.

SHIALIK

Islomdagi uch yirik yo‘nalishdan biri bo‘lib, xalifalik xususidagi ixtilof natijasida vujudga

kelgan. SHia so‘zining to‘liq shakli “ash-SHia” (tarafdorlar, guruh, partiya) yoki “SHiatu Ali” (Ali tarafdorlari) bo‘lib, bu nom hazrat Aliga ergashganlar va ularning avlodlariga nisbatan berilgan.

Shialikda imomat asosiy diniy ruknlardan hisoblanib, u jamiyat manfaatlaridan emas, balki din ruknlaridan kelib chiqadi deb e’tiqod qilinadi. Ularning ta’limotiga ko‘ra, rahbar xalq tomonidan saylanmay, balki rahbarlik meros sifatida o‘tadi. Rasululloh Alini xalifa etib tayinlagan, undan keyin esa xalifalik uning avlodlarida qonuniy meros sifatida vasiyat yo‘li bilan uzatiladi. Ular Alining xalifalikka haqli ekanligini ilohiy deb biladilar, imomlik ularda payg‘ambarlik kabi ilohiy mansab hisoblanib, Alloh bandalari orasidan payg‘ambarlarini tanlab, ularni gunohlardan saqlagani va ularga “ilmi ladun” (Alloh huzuridan berilgan ilm) bergani kabi, xalifalarni ham shunday tanlaydi deydilar. Abu Bakr, Umar va Usmonlar esa bu huquqni Alidan zo‘rlik bilan tortib olishgan, Ali o‘sha davrda xalifalikni boshqarganmi yoki yo‘qmi bundan qat’I nazar, Alining xalifaligi Rasululloh vafotlarining birinchi kunidan boshlangan, deb da’vo qiladilar.