Raqobatdosh iqtisodiy sharoitda mehnat unumdorligini oshirishning mahsulot tannarxining pasaytirishdagi ahamiyati

R↑PtxiqR↑IS%xm/100R↓IS%xi

Bu yerda: R↓IS%x- muayyan tadbir o’tkazish hisobiga ishchilar yoki boshqaruv personali sonini nisbiy qisqartirish foizi.

3. Ishchi kuchidan foydalanish samaradorligini tahlil qilish

Bozor iqtisodiyoti sharoitida mehnat resurslaridan foydalanish samaradrorligiga baho berishda personalning rentabelligi ko’rsatkichi (foydaning sanoat ishlab chiqarish personali o’rtacha yillik soniga nisbati) katta ahamiyatga ega. Foyda mahsulotni sotish rentabelligiga, kapitalning aylanish koeffisiyentiga va harakatdagi kapitalning summasiga bog’liq bo’lganligi sababli mazkur ko’rastkichning omilli modelini kuyidagicha tasavvur etish mumkin:

Birinchi model buyicha sotish rentabelligi darajasining kapital aylanish koeffisiyenti va mehnat kapital bilan ta’minlaganligining o’zgarishi hisobiga bitta xodimga to’g’ri keladigan foydaning qanchalik o’zgarganligini aniqlash mumkin.
Bitta xodimga to’g’ri keladigan foyda 8-jadval ma’lumotida 6 mln.so’m ko’pdir:
(0,193-0,1879)*1,95*244,225qQ2,43 mln.so’m

Kapitalning aylanishi (2-1,95)*0,193*244,225qQ2,30 mln. so’m

Kapital bilan ta’minlanish ;
(247,525-244,225)*2*0,193 qQ1,27 mln.so’m
jami Q 6,00 mln.so’m
Ikki model bitta xodimga to’g’ri keladigan foyda qanchalik o’zgarganligini aniqlash imkonini beradi. Bu o’zgarish mahsulotni sotish rentabelligi darajasi ishlab chiqarilgan mahsulot umumiy hajmida tushumning salmog’i mehnat unumdorligi hisobiga ro’y beradi:
Tahlil qilinayotgan korxonada 1ta xodimga to’g’ri keladigan foyda quyidagilar hisobiga ko’paygan:


(0,193-0,1879)*0,9922*480qQ2,43 mln. so’m
Tovar mahsulotida qiymatdagi tushum ulushi:


(0,9581-0,9922)80,193*480q-3,15 mln. so’m

Mehnat unumdorligi:

(516,33-480)80,193*0,9581qQ6,72 mln. so’m


jami Q 6,0 mln. so’m
jadval