Ramiz Dəniz
Yüklə 3,47 Mb. Pdf görüntüsü
|
545 verirdilər. Elə üçüncü ekspedisiyanın avanqard dəstəsini məhz həmin döyüşçülər təşkil edirdi. Başqa şəhərlərə nis- bətən, Santyaqoda məskunlaşmış, əli silah tuta bilən müha- cirlər araukanlara qarşı aparılacaq döyüş əməliyyatlarında iştirak etməkdən boyun qaçırırdılar. Xüsusən də qraf Ferdinand sağ qalmış ekspedisiya iştirakçıları ilə Araukani- yanı tərk edəndən sonra ispanlar orada aparılan müharibə- nin perspektivsizliyini anlayaraq, könüllü dəstələrə yollanmırdılar. Çünki hamı çox yaxşı bilirdi ki, İspaniyanın cəza dəstələri Araukaniyada verilən canlı itkilər qədər, Missisipi və Missiuri çaylarının aşağı axınından tutmuş, ta ki, Odlu torpağa qədər olan nəhəng ərazidə, itki verməmiş- dilər. Oraya göndərilən ekspedisiyaların əksəriyyəti geriyə yalnız məğlub qismində qayıtmışdılar. Növbəti ekspedisi- yanın da uğur qazanmasına hamı şübhə ilə yanaşırdı. Özü də araukanlar Bio-Bio çayının həm sağ, həm də sol sahilində geniş hücum əməliyyatlarına başlamışdılar. Xüsusən də hinduların dəstəsi ispan yaşayış məntəqələrinə yaxınlaşaraq oralarda diversiya aktlarını həyata keçirirdilər. Bir sözlə, araukanlar öz döyüşkənliyi və yenilməzliyi ilə ispanların arasında böyük simpatiya yaratmışdılar. Onların yenilməz iradəsi, mübarizə ideyası ölkələrinin müstəqilli- yini qoruyub saxlamış və yadelli işğalçıların məhz həmin torpaqda faciəli məzar daşının bünövrəsini qoydular.
546 Yeni döyüş əməliyyatlarına hazırlaşan Alonso bir çox zabitlərdən yaxşı anlayırdı ki, araukanlara qarşı aparılan müharibə ispanlar tərəfindən uduzulacaq. Lakin buna baxmayaraq o, Bio-Bio çayından bir qədər cənubda yerlə- şən torpaqları işğal etməyi planlaşdırırdı. Bacarıqlı bir sərkərdə kimi çox yaxşı bilirdi ki, o, öz istədiyinə nail olsa belə, gələcəkdə araukanlar öz mübarizəsi ilə həmin torpaq- lardan ispanları azad edəcəklər. Həmin müvəffəqiyyətsiz- likdə isə, İspaniya kralı yalnız Çilinin hakimini günahlan- dıracaq. Bəzi konkistadorlar Çilini tərk edib İspaniyaya yollan- dıqları halda, onların silahdaşları növbəti ölüm-dirim savaşına hazırlaşırdılır. Kapitan Filipp Odovaldonun başçı- lığı altında Anqud körfəzinin şimal sahilinə iki hərbi gəmi göndərildi. Çaşdırıcı manevri həqiqətə oxşatmaqdan ötrü dərhal sahilə 80 nəfərdən ibarət desant çıxarıldı və onlar sahildən vaxtı ilə yerləşmiş, araukanlar tərəfindən yandırı- lmış, fortun bərpasına başladılar. Düşmənin fikirlərini özlərinə cəlb etmək üçün sahildə görünən kiçik hindu dəs- təsi intensiv surətdə gəmilərdəki toplardan atəşə tutulurdu. İspanların hücumlarını elə sahildəcə dəf etməyə hazırlaşan araukanlar, Anqud körfəzi sahilinin ətrafında kiçik dəstə- lərini yerləşdirməyə başladılar. Bunun üçün ölkənin şimalında ispanlara qarşı döyüşən hinduların demək olar ki,
547 yarısı dislokasiya yerlərini dəyişməli oldular. Çünki ölkənin şimalındakı ispan döyüşçüləri müdafiə olunmağa üstünlük verirdilər. Buradakı vəziyyətin öz planı üzrə cərəyan etdiyini görən polkovnik Alonso Odovaldonun başçılıq etdiyi 120 nəfərlik süvari dəstəsini iki hissəyə bölərək, iki istiqamətdə araukanların üzərinə göndərdi. Özü isə 250 nəfərlik, sırf peşəkar döyüşçülərdən ibarət olan piyada dəstəsi ilə Valdi- viyadan La-İmperial şəhərinə, oradan isə daha da cənuba yollandı. Araukanlar ispanların, böyük bir qüvvə ilə şimal- dan hücumunu gözləməsələr də, lakin layiqincə tam müqavimət göstərməyə hazır idilər. Pusqu döyüşlərinə üstünlük verən hindular özlərinin böyük dəstələrinin mühasirəyə düşməsindən ehtiyat edərək, tez-tez kiçik dəstələrlə hücuma keçir və ispanların sərbəst hərəkətlərinə maneəçilik törədirdilər. Onlar əsasən ispanların süvari dəstəsinin diqqətini özlərinə cəlb etməyə səy göstərirdilər. Kapitan Alonso isə araukanları sürətli manevrdən məhrum etmək üçün, düşmənin süvari dəstəsini məhv etməyə çalışırdı. Hinduların süvariləri ispanlara böyük təhlükə yaradırdılar və çox zaman ərzaq daşıyan arabalara hücum edirdilər. General-kapitan Onyes de Loyola 300 nəfər ispan və 600 nəfərlik hindu dəstəsi ilə (həmin hindular əsasən Perudan
548 gətirilmişdi) Vilyarrikadan Purenə, oradan isə Tukapelin xarabalıqlarına yollanır. Araukanların hamısı kiçikdən tutmuş böyüyə kimi hamı mübarizəyə qalxır və sərbəst hərəkət üçün yararlı olan məntəqələrdən ispanların üzərinə hücum edirlər. Anqud körfəzinin şimal sahilinə çıxarılan ispan dəstəsinin fəaliyyətsizliyini görən hindular başa düşdülər ki, onlar düşmən tərəfindən aldadılıblar. Şimaldan cənuba doğru hərəkət edən ispan dəstələrinin hücumunu dayandır- maq üçün araukanlar Anqud körfəzi ətrafında yerləşən döyüşçülərin sayını iki dəfə azaldaraq, onları şimala doğru göndərirlər. Həm də bunun üçün əsas səbəb konkista- dorların Bio-Bio çayından xeyli aralanmaları idi. Arxanı möhkəmlətmək üçün hökmən qala-iqamətgahlar salınma- lıydı. Havalar soyuyana qədər ispanlar qərb və şərq tərəfdə bir-birindən 25 km. aralı iki qalanın tikintisinə başladılar. Qalaların tikilişi başa çatandan sonra növbəti il üçün hücum əməliyyatı davam etdirilməli idi. Onyes de Loyolanın fikrincə, o, bu işin öhdəsindən polkovnik Alonso olmadan belə, gələ bilərdi. Bu il üçün döyüş əməliyyatlarını uğurlu keçirən Alonso Çilini tərk etməyi qərara alır. Əlbətdə, İspaniyadan gəlmiş kral məmuru bacarıqlı sərkərdənin buradakı fəaliyyətindən tam razı idi və onun nailiyyətləri barəsində II Filippə
Yüklə 3,47 Mb. Dostları ilə paylaş:
|