Qubadlinin yer- yurd adlari (mononimleri). pdf
Yüklə 18,54 Kb. Pdf görüntüsü
|
204 Toxmaq dərə. Hal kəndinin ərazisində, Qarabağ silsiləsinin ətəyində yerləşir. Toxmaq Qızılbaşların ustaclı tayfasının tirələrindən birinin adı olub. Ermənistanda Azərbaycanlılar yaşayan Toxumaq adlı kənd də olub. Toxmaq mülkü Tərtər rayonunun Azad Qaraqo- yunlu kəndinin ərazisindədir. Uyuqlu dağı. Seytas kəndinin ərazisindədir. Sər- hədlənmiş, qazılaraq nişanə qoyulmuş yer mənasın- dadır. Yerli əhalinin məlumatlarına görə, sərhəd təyin edilərkən o ərazidə kömür basdırılıb, onunla bağlıdır. Ulaşlı dərəsi. (Hulaş) Tayfalarının adı ilə əlaqə- lənir. Hulaş Xəzər tayfalarının birinin adıdır. Volqa çayının sahilində Hulaş şəhəri olub. Ulaş təpə, Ulaş dərəsi kimi oronimlərə rast gəlinir. Respublikamızın Kəlbəcər rayonu, Xocavənd ra- yonu, Zəngilan rayonu, Masallı rayonlarında bu cür toponimlər qeydə alınmışdır. “Kitabi Dədə Qorqud” dastanında Amud soyu- nun aslanı Ulaş oğlu salur Qazan Qaracuğun qaplanı kimi verilmişdir. (D. 35 12 ) (DQK 348) Üctəpə. Yuxarı Cibiklinin Ermənistanla sərhəd hissəsində yan-yana üç təpədir. Həmin ərazidən əsən 205 küləklər 5-7 gün olur. Bu da yaz aylarının əvvəl- lərinə təsadüf edir. Ücağac meşəsi. Yuxarı Cibikli ərazisindədir. Öl- çü vahidi olaraq rayondan həmin əraziyə qədər olan məsafə kimi qəbul edilmişdir. Uzun tala. Mistan kəndinin kartoflu bulağı yer- ləşən ərazidə ensiz, uzun meşə zolağıdır. Üç qardaş piri. (Ağdaşlar) Qaralar kəndindədir. Biri-birindən aralı üç böyük daş: birinci daş Böyük daş bulağının yanında, ikinci daş köhnə kəndin altın- da, üçüncü daş isə Böyük gölün kənarında yerləşir. Kənd əhalisi onlara Üç qardaş deyirdi. Üç qardaş əfsanəsi. Yuxarı Mollu kəndi ərazi- sində bir-birinə yaxın 3 böyük ölçülü daşlardır. Daşlar ilahidən yonulub, düzəldilib. Daşların ikisinin kölgəsində dağdağan ağacı bitib. Üçüncü daşın köl- gəsində bitən dağdağan ağacı bir neçə metr aralı- dadır. Belə deyirlər ki, qardaşlar atla qaçarkən, arxala- rınca kafirlər düşürlər ki, onları tutub öldürsünlər. Üçüncü qardaşın atı yorulduğundan qardaşların yanına çata bilmir. Yalvarırlar, Allah-Təala bizi daşa döndər. Rəbbim onların səsini eşidib, daşa döndərir. Ona görə də 3-cü daşın yanında olan dağdağan ağacı bir qədər aralıda bitmişdir. 206 Müəyyən məsafədən baxanda daşlar üzərində dini geyimli qadın, samovar və çaynik təsviri aydınca görünürdü. İnsanlar tərəfindən həmişə ziyarət olunur. Vənli dərə. Hal kəndindədir. Dərə ağaclarla əhatə olunduğuna görə adlandırılır. Vənli, Vənlik toponimləri rayonun çox kəndlərində mövcuddur. Yazı düzü. Bərgüşad Həkəri çayları arasında olan böyük düzənlikdir. Bu toponim, yəni Yazı Türk dilində geniş, ucu-bucağı görünməyən çöl mənasın- dadır. Azərbaycanda Yazı düzü adlanan sahələr çoxluq təşkil edir. Yel piri. Dondarlı kəndində Ağ dərə adlanan ərazidədir. Çox böyük yaşı olan saqqız ağacıdır. Ziyarət edilirdi. Yaz yurdu. Köhnə Qışlaq (ölükənd) kəndinin ərazisində yerləşir. Aran camaatı o yerlərə dağa çıxarmışlar. Yavaş dərə. Aşağı Mollu kəndindədir. Otunun şirinliyinə görə heyvanlar o dərəyə qaçırdılar. O ərazidə çobanlar çox rahat olduglarına görə Yavaş dərə adlandırılıb. Bəzi informatorlar isə dərənin keçidlərinin çətin olması ilə əlaqələndirirlər. Yastan. Mahmudlu kəndinin ərazisindədir. 207 Yovşanlı yal. Sarıyataq kəndi ərazisində otlaq sahəsidir. Yol qəbiristanlığı. Xocik kəndindədir. İnforma- torların məlumatlarına əsaslanaraq, oranın qədim Alban qəbiristanlığı olduğu qeydə alınır. Yemişanlı yurd. Çayzəmi çayının qərb sahil- ləridir. Qubadlının rayon camaatı yay aylarını həmin yaylaqda keçirərdi. Seytas kəndinin ərazisində də Yemişanlı yurd adlı toponim var. Yastana. Çayzəmi ərazisində, dağın döşündəki yastı və hamar bir sahənin adıdır. Yumru təpə. Hacılı kəndi ərazisində daş karxa- nasının üst tərəfində yerləşən yumru təpədir. Geo- loqlar həmin təpəyə üç ədəd dəmir borular bas- dırıblar. Yumru təpə. Usuplu kəndinin cənub tərəfində daşlı təpənin adıdır. Köhnə Mahmudlu-Xələc yolu- nun üstü. Yağlı yurd. Başarat kəndindədir. Otunun yağlı olmasına görə adlandırılmışdır. Yağlı yurd toponimi Qarqışlaq kəndində də qeydə alınmışdır. Yəhər daş. Əfəndilər kəndindədir. Daş kənardan baxanda at yəhərinə oxşadığına görə oronim belə adlanır. 208 Zoğallı dərə (Zoğallı düz). Zoğal bitkisinin adı ilə adlandırılan çoxlu fitotoponimlər mövcuddur. Qubadlıdakı Zoğallı dərə də belə toponimlərdən- dir. Zoğal bitkisinin adı ilə Qubadlının İşıqlı kəndində Zoğallı düz toponimi mövcuddur. Burada topluluq ifadə edən "lı" şəkilçisi zoğal isminə artırılaraq, həmin ərazidə zoğal ağacının çox oldu- ğunu bildirən toponimi (ad) əmələ gətirir. Zoğal bitkisinin adı ilə Zaqatalada Zoğalbinə kəndi, Şamaxıda Zoğalava çayı, İsmayıllıda Zoğallıq kəndi, Xocavənddə Zoğalbulaq kəndi, Culfada Zoğala çayı və s. toponimlər mövcuddur. Başqa rayonlarımızda da bu meyvənin adı ilə bağlı oronimlər vardır: Zoğallı dərə (Qəbələ, Zəngilan, Gədəbəy, Göyçay, Laçın rayonları); Zoğallı dağ (Qəbələ, Şəki, Şəmkir, Zaqatala rayonları); Zoğallı çökək (Tovuz rayonu, Bala Şamlıq kəndi) və s. Cəvizlik. Çayzəmi ərazisindədir. Bu bağ 1960- 61-ci illərdə Meşə təsərrüfatı idarəsi tərəfindən salınmışdır. 4 hektarı isə 1985-ci ildə salınıb. Yüklə 18,54 Kb. Dostları ilə paylaş:
|