Проводники

V valentli aşqar atomda bir elektron artıqdır. Həmin elektron öz atomu ilə əlaqəsi zəif olduğu üçün öz atomu ilə əlaqəni qıraraq sərbəst olur. Deməli, V valentli aşqar atomu IV valentli kristala daxil etdikdə sərbəst elektronların sayı artır.

• 
  Elektronların sayı deşiklərin sayından dəfələrlə çox olan yarımkeçirici kristal – n-tip yarımkeçerici adlanır. Elektronların sayının artmasına səbəb olan aşqar – donor aşqar adlanır.
  

n-tip kristalda

• 
  əsas yükdaşıyıcılar – elektronlardır;
  
• 
  qeyri-əsas yükdaşıyıcılar – deşiklərdir.
  

p – n – keçid. Контакт из двух полупроводников p- и n- типов, называется полупроводниковым диодом. Yerımkeçirici diod p- tip yarımkeçirici kristaldan, n- tip yarımkeçirici kristaldan və p- n- keçidi oblastından ibarətdir.

Düz keçid.
Yarımkeçirici diodu dövrəyə elə qoşaq ki, p-tip oblastı cərəyan mənbəsinin “müsbət” qütbü ilə, n-tip oblastı cərəyan mənbəsinin mənfi qütbü ilə birləşsin. Bu halda dioddan elektrik cərəyanı keçəcək. P- n- kristalın belə dövrəyə belə qoşulması düz keçid adlanır.
Tərs keçid.
Əgər p- oblastı cərəyan mənbəyin “mənfi” qütbünə birləşdirsək, n- oblastı isə cərəyan mənbcfəyin “müsbət” qütbünə qoşsaq, onda kristalın müqaviməti çox böyükdür və elektrik cərəyanı keçmir. P- n- kristalın belə dövrəyə belə qoşulması tərs keçid adlanır.
p- n- keçidin bu xassəsini dəyişən cərəyanı p n
Yarımkeçirici diodun işarəsi: p n

Yarımkeçirici diod elektrik cərəyanını düzləndirmək üçün istifadə olunur.
Tranzistor
Tranzistor:

• 
  yarımkeçirici cihazdır;
  
• 
  iş prinsipi – iki sayda elektron-deşik keçidinin qarşılıqlı təsirinə əsaslanıb;
  
• 
  elektrik siqnallarının gücləndirməsi və yaratması üçün istifadə olunur.
  

Транзистор состоит из спаянных друг в друга трех кристаллов полупроводника двух типов p – n – p или n – p – n. Средняя более тонкая область называется базой, а две другие – эмиттером и коллектором.

Tranzistorun şərti işarəsi

Emitter cərəyanı baza və kollektor cərəyanlarının cəminə bərabərdir:
𝑰𝒆𝒎 = 𝑰𝒃 + 𝑰𝒌𝒐𝒍

Yarımkeçirici cihazlar