Print indd
Yüklə 2,66 Kb. Pdf görüntüsü
|
117 Amerika prezidentləri mai fəaliyyət də göstərən Heys, Ohayo Universitetinin və Vaşinqtonda Konqres kitabxanasının yaradılmasında bilavasitə iştirak etmişdir. Heys 1868-72, 1876-77-ci illərdə Ohayo ştatının qu- bernatoru seçilir. 1872-76-cı illərdə isə ailə qayğıları və şəxsi problemləri ilə məşğul olaraq ictimai-siyasi fəaliyyət göstərmir. Qubernator olarkən, dövlət idarəetmə sistemində apa- rılan islahatların tərəfdarı olması ona böyük nüfuz qazan- dırır. Seçkilərdə saxtalaşdırma hallarının qarşısını almaq məqsədilə, seçki hüququna malik əhalinin qeydiyyata alın- ması, həbsxanalarda və nevroloji klinikalarda şəraitin yax- şılaşdırılması təklifi ilə çıxış edir. Ümumiyyətlə o, gözüa- çıq siyasətçi, cəsur və liberal inzibatçı hesab edilirdi. Heys U.S.Qrantın seçkiönü kampaniyasında fəal iştirak etsə də, onun prezidentliyindən razı qalmamışdır. Heys uzun tərəddüdlərdən sonra respublikaçıların ona 1875-ci il qubernator seçkilərində iştirak etməsi, növbəti il isə prezidentliyə namizəd olmasi təklifl ərini qəbul edir. Prezidentliyə namizəd olmasına razılığını ifadə edən bəyanatında seçkiönü kompaniyasının aparı- cı tezislərini açıqlayır. Dövlət idarəetmə sistemində is- lahatlar keçirilməsi, Cənub ştatlarında nüfuzlu və işlək icra strukturlarının yenidən qurulması, təhsil sisteminin təkmilləşdirilməsi, «kağız yoxsa metal pul» probleminin həlli onun seçki platformasının əsasını təşkil edirdi. Eyni za- manda prezident seçiləcəyi halda ikinci müddətə seçilmək üçün namizədliyini irəli sürməyəcəyini bəyan edirdi. Heysin rəqibi, demokratlarin namizədi Semyuel Tilde- nin seçkiönü platformasının əsasını iqtisadi sektorda isla- hatlar təşkil edirdi. 7 noyabrda keçirilən seçkilərdə, axşam səsləri sayarkən Tildenin 250.000 səs çoxluğu ilə qalib gəldiyi məlum oldu. Lakin, respublikaçılar elə həmin anda 118 Amerika prezidentləri bəzi cənub-qərb ştatlarında seçkilərin nəticələrini şübhə al- tına aldılar və arbitraj komissiyasının yaradılmasını tələb etdilər. Konqresin hər iki palatasından və Ali Məhkəmədən, hər birindən beş nəfər olmaqla, Amerika tarixində analoqu olmayan komissiya yaradıldı. Martın 2-də seçimçilər kolle- giyasında keçirilən təkrar seçkilərdə Heys Birləşmiş Ştatla- rın prezidenti seçildi. Demokratlara barışıq jesti olaraq Prezident Luiziana və Cənubi Karolinadan sonuncu İttifaq hərbi birləşmələrinin çıxarılmasını təsdiqlədi. Seçki nəticələrinin bir müddət qeyri-müəyyən qalması, Heysin öz səlahiyyətlərini icra etməsinə başlayanadək kabineti tam formalaşdırmasına mane olmuşdu. Prezident dövləti vəzifələrə təyinatlarda kadrların partiya mənsubluğunu nəzərə almayacağını söz versə də, vəzifələr paylanarkən dost və seçkiönü kampani- yasına köməklik göstərənlərə üstünlük verdi. Heysin apar- dığı kadr siyasətinə nəinki Konqres, hətta nüfuzlu respubli- kaçılar da təsir göstərə bilmədilər. Nazirlərdən Con Şerman (maliyyə), Uilyam Everts (xarici işlər), Karl Şurts (daxili işlər) onun fəaliyyətinə böyük təsir göstərmişlər. Vətəndaş müharibəsindən sonra ilk dəfə cənublu, poçt naziri təyin edilmiş Tennessili Mak-Kendri Kinin şəxsində, kabinetə daxil edilmişdi. Heys, gömrük sistemində apardığı islahatların uğurla nəticələnməsinə baxmayaraq, ölkə iqtisadiyyatında önəmli irəliləyişə nail olmamışdır. Dəmiryol işçilərinin kütləvi tətillərə başlaması iqtisadiyyatın dərin böhran keçirməsinə səbəb olmuşdur. Qeyd edək ki, ölkə tarixində ilk dəfə tətilləri dağıtmaq üçün ordudan istifadə edilmişdir. Xarici siyasətdə Heys ciddi problemlərlə üzləşməmişdir. Onun prezidentliyi dövründə, Meksikadakı inqilablar nəticəsində sərhəddə yaranmış konfl iktlər danışıqlar yolu ilə öz həllini tapmışdır. 119 Amerika prezidentləri Əvvəlcədən bəyan etdiyi kimi Heys ikinci müddətə prezident seçilmək istəməmişdir. O, Ceyms Qarfi ldin nami- zədliyini dəstəkləyərək deyirdi: «Qarfi ld özü-özünə yol aç- mış ideal insan olduğu kimi ideal da namizəddir». Prezidentlik müddəti bitdikdən sonra Heys, həyat yol- daşı ilə birlikdə Fremontdakı (Ohayo ştatı) Şpigel Qro- uv malikanəsinə qayıdır. Burada o, yalnız xeyriyyəçilik fəaliyyəti göstərir. Heys 17 yanvar 1893-cü ildə 72 yaşında vəfat etmişdir. 120 Amerika prezidentləri CEYMS QARFİLD (JAMES GARFIELD) (1881-1881) ABŞ-ın 20-ci prezidenti Ceyms Qarfi ld 19 noyabr 1831- ci ildə Ohayonun Klivlend şəhəri yaxınlığında anadan ol- muşdur. Ulu babası Edvard Qarfi ld 1635-ci ildə İngiltərəni tərk edərək Massaçusetş ərazisindəki Uotertaun yaşayış məntəqəsində məskunlaşmışdı. Atası Avraam Qarfi ld kasıb 121 Amerika prezidentləri olmasına baxmayaraq, zəhmətsevərliyi nəticəsində özünə torpaq sahəsi ala bilmişdi. Ümumiyyətlə, gələcək preziden- tin uşaqlığı ağır keçmişdir. Ömrünün sonlarına yaxın bunu «Heyf ki, mən yoxsulluq içərisində anadan oldum» deyə etiraf etmişdi. Balaca Ceyms iki yaşında ikən atasını itirir. İbtidai təhsilini dini təmayüllü məktəbdə alaraq, erkən yaşların- dan fermada, sonra isə gəmidə köməkçi işləyir. Bacarıqlı və qabiliyyətli bir gənc olan Ceyms sonralar Hayram-Kol- lec adlanan Qərb Eklektika institutuna daxil olur. Bura- da təhsilini bitirdikdən sonra Yeni İngiltərədəki Uilyams kollecində oxuyur. 26 yaşında ikən Eklektika institutuna direktor təyin edilir. C.Qarfi ld bütün ömrü boyu qatı dindar olmuşdur. Belə ki, o Darvinin təkamül nəzəriyyəsinə qarşı çıxmış, din və coğrafi yadan mühazirələr oxumuşdur. 1858-ci ildə nüfuzlu ailədən olan Lukresiya Rendolfl a ailə həyatı qurur. Bu nikahdan onların beş övladı olmuşdur. Qarfi ldin iki oğlu T.Ruzvelt və V.Vilsonun prezidentliyi dövründə yüksək dövləti vəzifələrində çalışmışlar. Gələcək prezident gənc yaşlarından siyasətə ciddi ma- raq göstərir. 1859-cu ilin yazında Qarfi ld Ohayo ştatının qa- nunvericilik orqanına üzv seçilir. Quldarlığın qəti əleyhdarı olması və parlaq natiqlik qabiliyyəti onu tezliklə respubli- kaçı liderə çevirir. Qarfi ldin hərbi karyerası uzunmüddətli olmasa da, ol- duqca uğurlu olur. Ölkədə başlamış vətəndaş müharibəsinin ilk günlərindən cəbhəyə yollanaraq piyada hissələrində polkovnik rütbəsində xidmətə başlayır. İki il sonra gene- ral-mayor rütbəsi alaraq general Uilyam Rozenkransın or- dusunda qərargah rəisi təyin edilir. 1862-ci ildə, hələ hərbi xidmətdə ikən Konqresə seçilsə də, öz fəaliyyətinə 1863- cü ildə, hərbi xidmətdən tərxis olunduqdan sonra başlayır. Konqresdə çalışdığı müddətdə sahibkarlıq fəaliyyəti ilə də Yüklə 2,66 Kb. Dostları ilə paylaş:
|