O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti “iqtisodiyot” kafedrasi

4. Auditorning e’tiborliligi (ziyrakligi). Professional xizmat ko’rsatish davrida auditor maksimal darajada diqqatni tekshirilayotgan ob’ektga jalb qilishi lozim. Auditorlar o’z ishiga ziyraklik va jiddiylik bilan yondashishi, auditorlik standartlariga rioya qilishi, ishni to’g’ri rejalashtirishi va nazorat qilishi hamda qo’l ostidagi mutaxassislarni muntazam tekshirib borishi zarur.
5. Auditorning mustaqilligi. Auditorlik xizmati ko’rsatish natijasida tuzilgan xulosa yoki boshqa hujjatda o’zining mijoz oldidagi mustaqilligini bayon etishi lozim. Hisobot tuzish bo’yicha topshiriq qabul qilganda, auditorlar mustaqil bo’lishlari va tartiblilik, xolislik va mustaqillik tamoyillariga zid deb e’tirof etilishi mumkin bo’lgan har qanday manfaatdorlikdan erkin bo’lishi shart.

1-chizma. Axloq kodeksining asosiy talablari
Quyidagi holatlar auditorlarning mustaqilligiga rahna solishi mumkin:

• 
  mijoz tashkilotning ishi sudda bo’lsa;
  
• 
  mijoz tashkilotning ishlarida auditor moliyaviy jihatdan qatnashsa;
  
• 
  auditor mijoz oldida moliyaviy va mulkiy bog’liqligi bo’lsa;
  
• 
  mijoz tashkilotda qarindoshlari ishlashi munosabati bo’yicha bilvosita moliyaviy jihatdan qatnashsa;
  
• 
  mijoz tashkilot direktori va boshqa boshqaruv xodimlari bilan qarindosh yoki shaxsiy do’stona munosabatda bo’lsa;
  
• 
  mijoz tashkilot boshqaruvida auditorning ishtiroki bo’lsa.
  

Yuqorida ko’rsatilgan holatlarda mustaqillik tamoyili buzilgan bo’ladi.
6. Auditorning kasbiy mahorati. Auditor mijozga kerak bo’lgan auditorlik xizmatining etarli professional darajasini ta’minlashi lozim. Auditor ma’suliyatni o’z zimmasiga olishda ma’lum sohada o’zining mahorati borligiga ishonishi lozim. Auditor o’zining kasbiy mahoratiga to’g’ri kelmaydigan professional xizmatdan voz kechishi mumkin. Auditorlik tashkiloti muayyan vazifalarni hal qilishda mutaxassislarni jalb qilishi mumkin. Auditorning professional malakasi qonunchilikda belgilab qo’yilgan. Auditor buxgalteriya hisobi, soliqqa tortish, fuqarolik huquqi, auditni tashkil qilish, xalqaro va milliy standartlar bo’yicha bilimini oshirib borishi lozim.

Kasbiy mahorat ikkita bosqichga bo’linishi mumkin:

1. 
   kasbiy layoqatlilik darajasiga erishish. Kasbiy layoqatlilikni o’zlashtirish dastlab umumiy ta’limning yuqori darajada bo’lishini talab etadi, undan keyin maxsus ta’lim, tegishli o’quv fanlari bo’yicha bilimlarga tayyorlash va tekshirish hamda tegishli kasbiy fanlar bo’yicha imtihonlar o’tkazish, shuningdek, ish stajining mavjudligi;
   
2. 
   kasbiy layoqatlilikni tegishli darajada saqlab turish. Kasbiy layoqatlilikni tegishli darajada saqlab turish bilimlarni muntazam yangilab borishni talab etadi. Auditor tekshiruv sifatining nazoratini ta’minlovchi dastur bo’yicha ishlashi lozim.