O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim,fan va innovatsiyalar vazirligi farg‘ona davlat universiteti sirtqi bo’limi filologiya yo’nalishi

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY TA’LIM,FAN VA INNOVATSIYALAR
VAZIRLIGI
FARG‘ONA DAVLAT UNIVERSITETI
SIRTQI BO’LIMI
FILOLOGIYA YO’NALISHI
23-32 GURUX TALABASI
Karimova Arofatxonning
Axborot texnologiyalari fanidan
MUSTAQIL ISHI


COREL CAPDUNE COREL PHOTO-PAINT DASTURINING IMKONIYATLARI

Reja:

1. Corel Capdune Corel Photo-Paint dasturining xususiyatlari

2. Photo-Paint-ning formati
3. CorelDRAW 10 dasturi

Corel Photo-Paint a raster grafik muharriri tomonidan ishlab chiqilgan va sotilgan Corel 1992 yildan beri Corel Windows va. uchun dasturiy ta'minotni sotadi Mac OS ilgari sotiladigan versiyalarga ega bo'lgan operatsion tizimlar Linux[1] (9-versiya, talab qilinadi Vino ). Uning asosiy bozor raqibi Adobe Photoshop.

2006 yilda Corel 13-versiyasini chiqardi Photo-Paint X3, ushbu nomlash konventsiyasidan keyingi nashrlar uchun ham foydalanish uchun CorelDraw, Photo-Paint-ga kiritilgan CorelDraw Graphics Suite. Hozirgi versiyasi - Photo-Paint 2020.[2] Corel kompaniyasi Photo-Paint-ning cheklangan nashrini sotuvga chiqardi Corel Photo-Paint SELECT bilan HP skanerlash apparati, masalan, HP ScanJet 5p skanerlari.
Xususiyatlari
Photo-Paint-ning asl formati .CPT (Corel Photo-Paint Image), rasmdagi ma'lumotlarni, shuningdek rasmdagi ma'lumotlarni, shu jumladan ob'ektlarni saqlaydi (qatlamlar ba'zi raster muharrirlarida), rangli profillar, matn, shaffoflik, effekt filtrlari. Illustrator va boshqa formatlarni, shu jumladan PNG, JPG va GIF fayllarini, shuningdek raqobatdosh foto muharriri formatlarini ochishi mumkin Fotoshop, GIMP va Paint Shop Pro (ikkinchisi Corel mahsuloti). Dastur shuningdek qo'llab-quvvatlaydi plagin funktsionallik, shu jumladan Adobe Photoshop uchun ishlab chiqilgan[3] va Paint Shop Pro. Cho'tkalar kabi boshqa kengaytmalar ham Photo-Paint-ga mos keladi.
Corel PHOTO-PAINT X6 - X7 OpenType shrift xususiyatlarini qo'llab-quvvatlaydi. X7 Update 4 bilan Shriftlar ro'yxati X7 Update 4-dagi yangi qo'shimcha funktsiyalar turi shriftlarni og'irligi, kengligi, qo'llab-quvvatlanadigan skriptlari, shrift texnologiyasi, belgilar doirasi, uslubi bo'yicha filtrlashga imkon beradi.
Boshqa rastrli grafik muharrirlar singari, Corel Photo-Paint rasmni bu erda ob'ektlar deb nomlangan bir necha qatlamlarda tahrirlashga imkon beradi. Yalang'ochdan shaffofga o'tuvchi gradient chiziq, masalan, quyuqroq rangni ochroq rangga aylantirish uchun ishlatilishi mumkin. UI juda moslashtiriladi va foydalanuvchi dialog oynalarini erkin ko'chirishi yoki tugma o'lchamlarini sozlashi mumkin. Effektlarni rasmga tatbiq etish mumkin, shu jumladan Smart Blur - Gaussning xiralashish effekti turi, ammo u aniqroq qirralarning atrofida aniqlikni saqlaydi - Mesh Warp, Camera Lens Flare, Trace Contour va boshqalar. Vektorli yo'llarni birlashtirish uchun cheklangan yordam mavjud. Shaxsiy imtiyozlar va ish uslubiga qarab, foydalanuvchilar Adobe Photoshop-dan Corel Photo-Paint-ni afzal ko'rishlari mumkin yoki aksincha, bozor ulushi jihatidan Photoshop aniqroq namoyish etiladi.
Ning tarkibiy qismi sifatida CorelDraw Graphics Suite, Photo-Paint to'plamdagi boshqa dasturlar bilan ma'lumotlarni almashishi mumkin, shu jumladan Corel Connect (Versiya X5 - X7), bu foydalanuvchilarga turli xil kompyuter dasturlari va foydalanuvchi kompyuteridagi drayvlar o'rtasida fayllarni almashish imkonini beradi. CorelDraw va Photo-Paint ham mavjud nusxa ko'chirish mos va format va effektlarni saqlash bilan - va faylni konversiyasiz.
Xuddi Corel Draw-da bo'lgani kabi Photo Paint vazifalari ham avtomatlashtirilishi mumkin skriptlar va makrolar, ikkala COREL skriptidan va Microsoft-ning VBA (Ilovalar uchun Visual Basic ) va VSTA (Ilovalar uchun Visual Studio vositalari ). Corel COREL skriptida yaratilgan kichikroq makroslarni "Skriptlar" deb, Microsoft vositalari bilan yaratilgan skriptlarni esa "makroslar" deb ataydi.
Corel Photo-Paint dasturi ingliz, nemis, frantsuz, italyan, golland, ispan, braziliyalik portugal, shved, fin, polyak, chex, rus, venger va turk tillarida mavjud.
Corel Draw dasturining asosiy texnologik prinsipi - bu obyektlar bilan ishlash. Obyekt deb-ustida har xil ishlarni bajarish imkonini beruvchi tushunchaga aytiladi. Foydalanuvchi obyektlar ishlash jarayonida ular ustida har ishlarni bajarishga to`gri keladi
7 Obyektlar bilan quyidagi ishlarni bajarish mumkin: A) Belgilash B) O`chirish V) Nusxa olish va nusxani qo`yish. G) Bir nechta obyektlarni belgilash. D) Kattalashtirish va kichraytirish. E) Obyektni siljitish. J) Belgilashni olib tashlash.
Yuqorida ko`rsatib o`tilgan ishlarni bajarishning bir nechta usullari mavjud. Biz faqat bittasida to`xtalib o`tamiz. Obyektlarni yaratish uchun ekranning chap burchagida joylashgan «Uskunalar paneli»dan foydalaniladi.
Hujjatga qo`yilgan obyektni belgilash uchun shu obyekt ustiga sichqoncha ko`rsatkichi olib borilib chap tugmasi bir marta bosiladi. Natijada obyekt belgilanadi. Yani 1-rasmda ko`rsatilganidek 8ta markerga olinadi. Bu usul yordamida ixtiyoriy obyektlarni belgilash mumkin. Bir nechta obyektlarni birlashtirish yani gruppalash uchun, avvalam bor, bu obyektlar belgilanadi. Hamma obyektlarni belgilash uchun klaviaturada Shift tugmasi bosiq turilgan holda obyektlar birma-bir belgilanib chiqiladi. (Yuqoridagi ko`rsatib o`tilgan usul yordamida).
Obyektlar ustida esa yana murakkabroq faqat Corel Draw dasturiga xos ishlarni bajarish mumkin. Bu ishlarni bajarish jarayonida menyudan, klaviaturadan, sichqonchadan, «Uskunalar paneli»dan foydalanish mumkin. Foydalanuvchi o`zi tanlaydi qaysi usuldan unga foydalanish qulay. Biz ham faqat ayrim, ommabop usullarini sanab ko`rsatib o`tamiz. Corel Draw dasturida obyektlar yaratish uchun, yuqorida aytib o`tganimizdek, oynaning o`ng qismida joylashgan «Uskunalar paneli» foydalaniladi.
«Uskunalar paneli»da joylashgan uskunalarga o`tamiz. Chunki bu uskunalar nafaqat obyekt yaratadilar, yoki obyektga ichki va tashqi rang beradilar, balki bu uskunalarning qushimcha imkoniyatlaridan foydalanib biz belgilangan obyektlar ustida har xil bajarish imkoniga ega bo`lamiz. «Uskunalar paneli» quyidagilar uskunalardan iborat: Pick Tool)-obyektni belgilash. (Shape Tool-F10)-obyekt ustida har xil ishlarni bajarish imkonini beradi (qirqib olish, o`chirish, siqish). Bu tugma qo`shimcha tugmalardan iborat. (SHu tugma ustiga sichqoncha ko`rsatkichi olib borilib, chap tugmasi bosib turilsa shu buyruqlar chiqadi, keraklisi tanlab olinadi. Ichida keraklisi tanlab olinadi. «Uskunalar qatori»da joylashgan ayrim tugmalar shu imkoniyatga ega.)
(Zoom)-masshtabni o`zgartirish imkonini beradi. Bu tugma vizifasi va imkoniyatlari to`grisida, mavzumizning yuqori qismida aytib o`tkan edik. Lekin bu tugmaning yana bir qo`shimcha vazifasi bor, yani 2-dagi ishlar tugma tanlansa, bu tugma bizga sahifani ekran bo`yicha joylashishini o`zgartirish imkonini beradi. (chap tugma bosiq turilgan holda) ko`rinib turganinggizdek har bir tugmaga tegishli bo`lgan obyekt sahifada chizilib ko`rsatilgan. Oynaning yuqori qismida joylashgan qator yordamida belgilangan obyekt ustida har xil ishlarni bajarish mumkin.
Corel Draw dasturi haqida Kodlashtirishning vektorli usulida geometrik shakllar, egri va togri chiziqlar, aylana, kvadrat, ellips, qism tasvirlar kompyuter xotirasida matema­tik formula kabi geometrik abstraktciyalar korinishda saqlanadi. Masalan, aylana shaklini kodlashtirish uchun, u alohida piksellar korinishida bolishi shart emas. Uning radiusi, markaziy nuqta koordinatalari va rangining xotirada saqlanishi etarli boladi. Tortburchak uchun esa uning tomonlari uzunligi, joylashuv orni va rangini xotirada saqlash lozim. Matematik formulalar yordamida turli xildagi shakllarni izohlash mumkin.
CorelDRAW 10 dasturining ishchi oynasi boshqa grafik muharrirlar oynasiga oxshashdir. CorelDRAW 10 dasturi ishga tushirilganda ekranda dasturning boshlangich muloqot oynasi hosil boladi. Bu rejimni oldindan bekor qilish ham mumkin. Buning uchun Show this Welcome Screen at startup (Ishga tushganda oynani korsatish) satridan bayroqchani olib tashlash orqali amalga oshiriladi. Dastlab dastur ishini sozlab chiqish amalarini korib otamiz. Agar ishchi oyna toliq ekranni egallamagan bolsa, dastur sarlavhasida yoyish tugmasini bosing. Natijada ishchi oyna toliq ekranda hosil bolib CorelDRAW 10 dasturi bilan ishlash yanada qulaylashadi.
CorelDRAW 10 vektor grafikasi muharririning ishchi oynasidagi asosiy elementlari bilan tanishib chiqamiz (2-rasm). Windows muhitida ishlovchi boshqa dasturlar kabi oynaning yuqori qismida oyna sarlavhasi va menyusi joylashgan. CorelDRAW 10 dasturida oz interfeysini ozgartirish imkoni­yat­lari kengaytirilgan.
COREL DRAW- vektorli grafikaning WINDOWS operatsion sistemasida ishlaydigan yangi grafiklar yaratish va taHrir qiluvchi dasturidir.Uning yordamida turli grafik ko`rinishlarni loyiHalash, fotomatn,tasvirlar ustida ishlash, ayniqsa badiiy ko`rinishdagi kompazitsiyalarni taHrir qilish bilan boғliq amallarni bajarish mumkin. COREL DRAW muHarrirni ishga tushirish uchun COREL DRAW ning belgisiga borib «sichqoncha»ni yoki ENTER klavishini bosish kerak. Natijada Windows sistemasining barcha oynalariga o`xshash COREL DRAW muHarririnig oynasi ochiladi. Boblar paneli(Toolbox) Ishchi oynaning chap tarafida asboblar paneli joylashadi. Bu panelda barcha instrAsbumentlar joylashgan bo’lib, ular yordamida turli grafik ob’ektlarni yaratish ajratish, taxrirlash mumkin. Asboblar bilan ishlayotgan paytda belgilangan ob’ektga bog’lik xolda kursorning ko’rinishi uzgaradi. Bundan tashkari asboblar panelida ba’zi asboblarni ajratib olish mumkin, bunda bu gruppalar «suzuvchi» panellar yoki Fluoyut kurinishdagi panellar shaklida bo’uladi. Docker tipidagi panellar muloqot oynalarining bir ko’rinishidir. Bu panellar ekranda doimiy joylashgan bulishi mumkin bulib, xujjatlarning ishchi oynalari bilan muloqotda bo’lishi mumkin. Oyna (Window) menyusida Docker tipidagi komanda bajariladi va ochilgan ruyxatdan keraklisi tanlanadi. • Panel Object Manageg (Dispetcher ob’ektov) - ob’ekt va qatlamlarning parametrlarini aks ettiradi. • Panel Virw Manageg (Dispetcher vidov) - akslarining ko’rinishlarini yaratish va boshqarish uchun. • Panel Graphic and Text Styles (Stili teksta i grafiki) - grafik va matnli obektlarni yaratish va nomlanishi uchun. • Panel Co1or Styles (Цvetovye stili) - ranglar to’plamidan foydalanish uchun. 5 • Panel Symbols and Special Characters (Simvoly i spetsialnye znaki) - dekorativ simvollar sinfi tanlash uchun. • Panel Internet Bookmark Manageg (Dispetcher zakladok Internet) - matnli gipermurojatlarni yaratish va boshqarish uchun. • Panel NTML Object Conflict (Analizator konfliktov ob’ektov NTML) - xujjatlarni korrektsiyalash va tekshirish, Internet tarmog’i orqali taqdim etish uchun. • Panel Script and Preset Manageg (Dispetcher makrosov i gotovyx obraztsov) - makroprgrammalarni yozish va sozlash uchun uchun. • Panel Object Data (Baza dannyx) - xujjatdagi jadvalni xar bir ob’ektlarini ma’lumotini o’zlashtirish, masalan: o’lchami, narxi va boshqalar. • Panel Object Rrorerties (Svoystva ob’ektov) - xujjatdagi ob’ektlarni parametrlarini o’zgartirish va aks ettirish uchun. • Panel Link Manageg (Dispetcher svyazannyx izobrajeniya) - xujjatda bo’lmagan ammo u bilan aloqada bulgan tasvirlarni boshqarish. • Panel Vitmap So1og Mask (Цvetovaya maska tochechnogo izorajeniya) - nuktaviy tasvirlarni rangli nikoblarni yaratish uchun. • Panel Lens (Linza) - Linza turlarini tanlash va parametrlarini aniqlash uchun. • Panel Artistic Media (Imitatsiya) - murakkab ko’rinishdagi vektor muyqalami bilan ishlash uchun. •Tgapsformation(Transformirovanie)paneli xar xil ko’rinishdagi transformatsiyani boshqarish uchun • Panel Shaping(Izmenenie formy) - bir nechta ob’ektlarning uchta ko’rinishini bittaga kombinatsiya kilish. • Panel So1og (Цvet) i So1og Ra1ette Vgowser (Цvetovye palitry) - rang bilan ishlash uchun • Panel Vgowse (Obzor) - dastur xujjatlarini kurish va boshqarish uchun
• Panellar Cliparts (Vektornye izobrajeniya), Rhotos (Fotografii), ZD models (Tryoxmernye modeli) - prouramma Bilan beriladigan SD-ROM kompakt disklarini kurish uchun • Panel FTR Sites (Sayty FTR) - FTR saytlarga murojatlarni saqlash uchun va katta massivdagi axborotlar bilan ishlash uchun. COREL DRAW ob’ektlari va ularning shakllari bilan ishlash COREL DRAW dasturi vektorli tasvirlarni yaratishda turli vositalarni qo’llaydiingichka chiziqlar,patsimon shtrixlar.Sho’nga karamay vektorli grafikaning ish usuli,"ko’lda" chizishdan ancha farq qiladi.Shuning uchun vektorli konturni yaratishni va taxrirlashni tasavvur qila olish kerak. Shu maqsadda COREL DRAW dasturi geometrik figuralarni yaratish (tugri turtburchak, kupburchak, ellips, spiral) uchun muljalgan asboblarga ega,bundan tashqari "erkin chizish" asboblari (pero, kalligrafik, pero). Gradientli setka (Mesh Fill), vektorli grafikaning asosiy instrumenta bo’lgan Bez’e —egri chiziqlari, Bez’e asbobi (Vezier). Vektorli konturlarni tuliq taxrirlash qanday asboblar orqali yaratilganligadan qattiy nazar bir xil usulda bajariladi: Forma (Share) asbobi yordamida, redaktor maxsus paneli (Node Edit) tarmog’i orqali yoki uni almashtiruvchi xossalar asboblar qatori (Rgoregtu Var)
Кonturlar va tayanch nuqtalar Кontur (rath) bu chiziq bo’lib dasturning chizuvchi asboblar orqali yaratiladi va ob’ektning simli strukturasini tashkil qiladi.Кeyinchalik kontur obvodka parametrlarini (outine) va ranglarini (fill) taqdim qilishi mumkin va buning natijasida u ko’rinishga ega bo’lib chop etilishi mumkin. Agar konturda qaysidir parametrlar etishmayotgan bo’lsa u oddiy rejimda 7 ko’rinishga ega bo’lmaydi, to’liq ob’ekt shaklida xujjatda saqlansada, pechatga chiqarilmaydi. Forma (Shape) asbobi yordamida ajratish mumkin bo’lgan - kontur (tashkil qiluvchi kontur – kombinatsiyalanuvchi konturlar yigindisidir), aloxida ob’ekt xisoblanadi (oЬject). Odatda kontur ko’p segmentlardan tashkil topadi, bu konturlar tayanch nuqtalarida ulangan Bez’e egri chiziqlaridan tashkil topgan. Segmentning bir tayanch nuqtasi joyini o’zgartirishi shaklni o’zgartiradi. Segment shaklini boshqaruvchi nuqtalar orqali xam o’zgartirish mumkin. Standart geometrik figuralarni (tugriturtburchak, elips, yoy, aylana) yaratish uchun muljallangan asboblar sichqonchaning bir xaraqati orqali geometrik figurani chiza oladi.
Tugriturtburchak asbobi istalgan tugriturtburchak yoki kvadratlarni chiza oladi. Tugriturtburchak chizish uchun asbob ustida sichqoncha tugmasini bosib quyib yubormagan xolda kerakli o’lcham olinadi. Agar tugriturtburchakni markaziy nuqtadan chizish lozim bo’lsa, tugmasini bosib turish kerak, kvadrat chizish uchun tugmasi ishlatiladi. Ajratilgan ob’ektda ung tugma orqali kontekst menyusini chaqirish mumkin, bunda ekranga ob’ekt xossalari paneli chiqadi. Bu panelda tug’rito’rtburchak asbobi va chetlari silliqlangan burchaklar maydoni bo’lib bunda xar bir burchakni silliklanishi foyizlarda ifodalanadi Silliqlangan burchaklarni Forma yoki Strelka asboblari orkali yaratish mumkin.Buning uchun sichqoncha ko’rsatkichini to’rtburchak burchagiga olib kelib bosib turgan xolda chetga tortiladi.
Ellips asbobi (Ellipse) Ellips asbobi ellipslar va aylanalar chizish uchun muljallangan. Ellips o’ziga tashki chizilgan to’rtburchak burchaklaridan boshlab chiziladi.Ellipsni chizish uchun markazda tugmasi, aylana uchun bosilishi lozim.Ob’ekt xossalari paneli erdamida ellips parametrlarini o’zgartirish mumkin. Ellips tugmachasining yukori qismidagi vkladka orqali ellipsning tipini tanlash mumkin.Ellips, Sektor, Yoy.Bu tugmalar xosalar asboblar qatorida qaytariladi. 8 Uchta asbob, ko’pburchak (Ro1ugon), Spiral (Spiral), Кordinata varaq i (Graph Paper), ob’ekt guruxiga yig’ilgan bo’lib asboblar panelidan aloxida panel ko’urinishida ajratish mumkin.
Spiral asbobi (Spiral) Spirallar yaratish uchun muljallangan yoki uzluksiz egri chiziqlar shaklidagi geometrik shakillarini yaratish mumkin. Spiral chizish jarayoni turtburchak chizish jarayoni bilan bir xil. Spiral asboblari bo’limidan semetrik va logorifmik tugmalar orqali spiral turini tanlash mumkin. Muntazam spiral yaratish uchun tugmasini bosib turish kerak. Spiral parametrlarini xossalar asboblar qatoridan o’zgartirish mumkin.
Кo’pburchakni, kerakli tomonlarga ega bo’lgan geometrik ob’ekt sifatida tushunish mumkin. Кo’pburchakning bir varianti sifatida yulduzchani olish mumkin, bunda ichki chizilgan ko’pburchakni maydonini kesib utadi. Кo’pburchakni yoki yulduzchani chizish to’rtburchak chizishdan farqi yo’k. S1g1 tugmasini bosib turgan xolda muntazam ko’pburchak chiziladi. Кupburchak parametrlarini ob’ekt xossalari paneli orqali o’zgartirish mumkin. Кo’pburchak vkladkasini tanlab ushbu panelda tomon qirra maydonida ko’pburchakning qirralar sonini kiritish mumkin. Qirralar o’tkirligi maydonida shartli birliklarda qirraning o’tkirlik darajasini kiritish mumkin. Кo’pburchak va yulduzcha tugmachalari ko’pburchaklarni tanlash imkonini beradi. Barcha ushbu maydon va tugmachalar xossalar asboblari qatorida qaytariladi