Oʻzbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi

Xatolarni teskari tarqalish. Tadqiqotlar.

Xatolarni teskari tarqalish usullari haqida boshqaruvchilar va xavfsizlik tadqiqotchilari o'rtasida ko'p xil tadqiqotlar olib borilmoqda. Bu tadqiqotlar tarmoq va tizim tuzatuvchilari, xavfsizlik firmalari, tashkilotlar, va akademik sohasida faoliyat yurituvchi tadqiqotchilar tomonidan bajariladi.

Tadqiqotlar quyidagi usullarni o'z ichiga oladi:

White Box Testing: Bu usulda tadqiqotchilar dastur yoki tizimning ichki qurilmalarini tushunadilar. Bu, kodni o'qish, arxivlarni ko'rish, konfiguratsiya ma'lumotlarini olish va boshqa ichki ma'lumotlarga qaramasdan bajariladi. Bu usul masofaviy amalni o'ngay qo'llaydi, lekin salbiy jihatidan kuchli vaqt talab qiladi. Black Box Testing: Bu usulda tadqiqotchilar tizimning ichki qurilmalarini bilmaydilar va faqat tizimni kuzatadilar. Ular o'zaro guruhlar, yangi yozilgan kodlar va boshqa ma'lumotlar orqali tarmoqni test qilishadi. Black box testing salbiy voqelarni aniqlash va tizimni ishga tushirishda samarali bo'ladi. Gray Box Testing: Bu usulda tadqiqotchilar qismen dastur tuzatuvchilari va qismen tizimni tushunishadi. Ular boshqa guruhlar uchun ochiq bo'lgan boshqa ma'lumotlar va arxivlardan foydalanishlari mumkin. Gray box testing white box va black box testingning orasidagi o'rtacha variantdir. Automated Testing: Bu usulda avtomatlashtirilgan dasturlar yordamida xatolarni topish va ulash bajariladi. Bu usul dasturlar va algoritmlar orqali yorqin vaqt sarf qilmasdan ko'p tizimlarni tekshirishda samarali bo'ladi. Social Engineering Testing: Bu usul shaxslar yoki tashkilotlar bilan suhbatlashib, ularni ma'lumotlarni berish, parolni qo'yish yoki boshqa faoliyatni bajara olishni o'ngay imitatsiyalashni o'z ichiga oladi. Social engineering testing asosan insonlar orasida xavfsizlikni baholash uchun amalga oshiriladi. Fuzz Testing: Bu usul yozilgan dastur kodlarini test qilishda foydalaniladi. Avtomatlashtirilgan vositalar yordamida tarmoqga ulangan kirishlar va ma'lumotlar boshqa uchastka ma'lumotlar bilan tuzilgan yozilgan kodlarni test qilishda ishlatiladi. Xatolarni teskari tarqalish usullari tizim tuzatuvchilari va xavfsizlik firmalari uchun asosiy vosita bo'lib, ularga tarmoq va dasturlarning xavfsizligini baholash, xatolarni topish va ulash uchun xizmatlar ko'rsatish imkonini beradi. Tadqiqotchilar quyidagi usullar va dasturlar yordamida xatolarni aniqlaydilar va ulashadi, shuningdek, ularga ushbu xatolarni tuzatish uchun maslahatlar beradilar.