O‘zbek tilining adabiy tili me’yorlari

Talaffuz me’yorlari (orfoepik). Til birliklarining og‘zaki nutq jarayonida adabiy til me’yorlariga muvofiq kelishi. Ruscha so‘zlarni yozma shakliga taqlid qilib aytish-(Moskva to‘g‘ri aytilishi Maskva) so‘zlarni o‘zbekcha aksent bilan talaffuz etish (Angiliya) shevaga xos talaffuz (yo‘l-jo‘l) talaffuz me’yorlarini egallashda orfoepik lug‘atlarning ahamiyati katta.

• Talaffuz me’yorlari (orfoepik). Til birliklarining og‘zaki nutq jarayonida adabiy til me’yorlariga muvofiq kelishi. Ruscha so‘zlarni yozma shakliga taqlid qilib aytish-(Moskva to‘g‘ri aytilishi Maskva) so‘zlarni o‘zbekcha aksent bilan talaffuz etish (Angiliya) shevaga xos talaffuz (yo‘l-jo‘l) talaffuz me’yorlarini egallashda orfoepik lug‘atlarning ahamiyati katta.
• Aksentologik (urg‘uning to‘g‘riligi) me’yorlar. Bunda so‘z va gaplarda urg‘uni to‘g‘ri qo‘llash me’yori tushuniladi. Urg‘uni to‘g‘ri ishlatmaslik so‘z ma’nosiga ta’sir qiladi: olma-meva, olma-buyruq fe’li.

Grammatik me’yor: Turlovchi va tuslovchi shakllarning eng maqbul variantlari hozirgi tilimizda tanlab olingan va ular nutqda barqaror shaklda ishlatiladi. Ammo kelishik qo‘shimchalarini noto‘g‘ri qo‘llash uchraydi. Ba’zan –ning o‘rnida –ni, -lar o‘rnida –la ishlatiladi. Direktorni xonasida ko‘rdim. (direktorni o‘z xonasida ko‘rmoq). Direktorning xonasida ko‘rdim. (Boshqa birovni direktor xonasida ko‘rmoq).

• Grammatik me’yor: Turlovchi va tuslovchi shakllarning eng maqbul variantlari hozirgi tilimizda tanlab olingan va ular nutqda barqaror shaklda ishlatiladi. Ammo kelishik qo‘shimchalarini noto‘g‘ri qo‘llash uchraydi. Ba’zan –ning o‘rnida –ni, -lar o‘rnida –la ishlatiladi. Direktorni xonasida ko‘rdim. (direktorni o‘z xonasida ko‘rmoq). Direktorning xonasida ko‘rdim. (Boshqa birovni direktor xonasida ko‘rmoq).

Adabiy me’yorlarga asoslangan nutqni (adabiy nutqni) yaratish esa tilning butun boyligini, qonun-qoidalarini yaxshi bilishni, uning keng imkoniyatlaridan saralab foydalanish darajasidagi mahoratni talab qiladi

• Adabiy me’yorlarga asoslangan nutqni (adabiy nutqni) yaratish esa tilning butun boyligini, qonun-qoidalarini yaxshi bilishni, uning keng imkoniyatlaridan saralab foydalanish darajasidagi mahoratni talab qiladi

https://aim.uz/prezentatsii/110-literatura-prezentatsii/76479-o-zbek-adabiy-tili-me-yorlari.html E’tiboringiz uchun rahmat!