Ortacha miqdorlar, moda va mediana

xmlns:w="urn:schemas-microsoft-com:office:word"
xmlns="http://www.w3.org/TR/REC-html40">
ORTACHA MIQDORLAR, MODA VA MEDIANA
Mavzuning asosiy mazmuni va namunaviy misollar
Mutlaq va nisbiy miqdorlarning yuqorida kotilgan qator afzallik tomonlari bilan bir qatorda, ularning kamchiligi shundaki, ular orif bera olmaydilar. Bu vazifani statistikada ortachalar umumlashtirishning keng tarqalgan usullaridan biridir. Angliyalik yirik olim U.Petti iqtisodiy muammolarni ortachalardan keng foydalangan. Masalan, U.Petti bir katta kishining kunlik ovqatlanishi, olchovi birligi sifatida ishlatishni taklif qilgan edi. Uni oluqli martacha bilan tori kelmasligi tartacha miqdorlarning barqarorligini oich malmagan takdirda ham malish mumkinligini tartachalarning mohiyatini tori tushunish ularning alohida ortacha miqdor deyilganda bir turdagi hodisaning oriflovchi miqdor, kortacha miqdorlarni hisoblashda quyidagi qoidalarga amal qilish lozim (1-chizma).



1-chizma. Ortacha miqdorlarning quyidagi shakllari mavjud:

• 
  ortacha garmonik;
  
• 
  ortacha kvadratik;
  
• 
  ortachani qorganilayotgan hodisa harakteriga bogrtachani hisoblash uchun quyidagilar bortalashtirilayotgan belgi va uning variantlari - ;
  
• 
  torganilayotgan belgilari soni yoki alohida miqdorlarning uchrashish tezligi, vazni - ,;
  
• 
  oindi
  

1-jadval
Ortachalar

Turlar	Oddiy qatorlarda	Oraliqli qatorlarda
Arifmetik ortacha