Ortacha miqdorlar, moda va mediana

Korxonalar tomonidan mahsulot ishlab chiqarishning guruhlanish natijalari Ishlab chiqarilgan mahsulot bortachasi 24,6-49,1 4 36,85 147,4 49,1-73,6 6 61,35 368,1 73,6-98,1 2 85,85 171,7 98,1-122,6 3 110,35 331,05 Jami 15 1018,25 Demak korxonalar tomonidan ishlab chiqarilayotgan ortacha arifmetik miqdor bilan bir qatorda ollaniladi. Ortacha arifmetik miqdorning teskarisi hisoblanib u oddiy va tortilgan shakllarga ega. Agarda topaytmasining yiglsa, oddiy ollaniladi. Masalan, tumandagi uchta kichik korxonada bir turdagi mahsulot ishlab chiqariladi. Om, ikkinchisida 12 ming somni tashkil etadi. Mahsulot ishlab chiqarishning umumiy xarajatlari barcha korxonalarda bir xil mdan. Uchchala kichik korxona tomonidan ishlab chiqarilgan mahsulotning ortacha tannarxi omga teng bolum. Korxonalar tomonidan ishlab chiqarilgan mahsulot miqdorini aniqlash umumiy ishlab chiqarish xarajatlarini har bir mahsulotning olish orqali aniqlanadi: birinchi korxonada dona mahsulot, ikkinchi korxonada dona mahsulot, uchinchi korxonada dona mahsulot. SHuning uchun uchala kichik korxonada ishlab chiqarilgan mahsulotlarning ortacha garmonik oddiy formulasi yordamida topiladi: . Demak, kichik korxonalarda ishlab chiqarilgan bir birlik mahsulotning omga teng ekan. Ayrim hollarda malib, belgining alohida variantlari mala turib, ularning vaznlari nomarniga esa bilan ning koladi. Bunday hollarda ortacha garmonik tortilgan formulasi qolumotlari asosida oyicha bir ishchiga tori keladigan omni tashkil qiladi. Ortalashtirilayotgan miqdorlar turlicha vaznga ega bollaniladi. Aniq sharoitda ortacha garmonik formulani qoliq: agar belgining hajmini ifodalovchi mani nisbatning surati) va belgining alohida darajalari malsa, u holda ortacha garmonik formula yordamida hisoblanadi; agar belgining miqdorini ifodalovchi mani nisbatning maxraji) va belgining alohida darajalari malsa, u holda ortacha arifmetik formula yordamida hisoblanadi; agar belgining hajmi va miqdori mala turib, alohida darajalar nomalsa, u holda ham ortacha miqdorlar yordamida, kuzatish birliklaridagi u yoki bu sabablar orqali bokondagi sotuvchining mehnat unumdorligi uning ish stajiga, yoshiga, sogiga, xizmat kolumotiga, malakasiga va hatto tashqi koliq. Ortacha miqdor mavhum miqdor, chunki u yoplam birliklarining birortasi ham olmasligi mumkin. Organmaslikka hech qanday asos yortacha miqdorlarda ham har qanday mavhumiylikka ortachalarni qortacha har bir oblgan xususiyatlarning umumiysini rortacha har bir birlikda kortacha miqdor bir-biridan farqlanadigan alohida miqdorlarning oyicha belgilarning aniq qiymatlarini hisobga olish zarurati tug tolgan kolmagan qatorlar uchun aniqlanishi mumkin. Masalan, ish haqi modasi deyilganda eng ko bop uchraydigan razmer tushuniladi. Modaning olanib qolmagan. SHuning uchun ham teng bortacha arifmetikni tolib hisoblanadi. SHunday qilib, moda top uchraydigan chastota va tipik qiymatdir. U bozor iqtisodiyoti sharoitida keng qorsatkichlardan biri. Masalan, tijorat amaliyotida aholi ehtiyojini orsatkich asqotadi. Diskret qatorlarda modani aniqlash qiyin ish emas. Ularda eng kokonda sotilgan erkaklar kolchami boylaklar razmeri:	44	46	48	50	52	54	56	58	60
Sotilgan soni:	14	63	191	210	300	197	48	21	9

Kolchamli kostyum xarid qilishar ekan.

Agarda ikkita olsa, bunday taqsimlanish bimodal deb yuritiladi.

Mediana plamni teng ikkiga borsatkich. Mediananing qiymati variatsion qatordagi tafovut va vaznlar salmogliq emas. Toindisi ikkiga boshiladi. 1-misolda keltirilgan maluvchi variant 527 ga tori keladi. 527 variantaning mohiyati qanaqa? Bu savolga javob berish uchun chastotalarni qoni .
Demak, 527 variant 52 razmerga tori kelyapti. Bizni misolimizda moda va mediana mos bortacha miqdor funksiyasini bajar olmaydi. Ularning qiymati faqat simmetrik qatorlarda olumotlari asosida ishchilarning olumotlar oraliqli qatorlarda keltirilgan. SHuning uchun oyicha osib borish tartibidagi vaznlar yigyicha osib borish tartibidagi vaznlar yigrtacha ish staji 5,9 yilni tashkil qiladi.
2) . Demak, top ish stajiga ega bortacha 6,8 yillik ish stajiga ega hisoblanadi.
3) . Hisob-kitobdan kop yillik stajga ega.
http://fayllar.org