Kurs ishining predmeti: 3-maktabda bolalarga uzunlik, yuza, sigim, massa, haqida dastlabki tasavvurlar beriladi.
Har bir miqdorni organish uslubiyotining oziga xos hususiyatlari mavjud bolsada, biroq narsa yoki hodisaning hossalarini organishga umumiy yondashish miqdorlarni organishning umumiy uslubiyoti haqida chiniqish imkonini beradi. Bu uslubiyot asosida amaliy usul yotadi. Narsalar bilan ishlash asosida aniq xissiy qabul qilish qobiliyatiga tayanib, kichik yoshdagi maktab oquvchilarini miqdorlar uchun umumiy bolgan xossalar bilan tanishtirish.
3-sinflarda miqdorlarni organish boyicha darsni tashkil etish rejasi taxminan quydagi bosqichlardan iborat.
I BOB 3-SINFDA OLCHOV BIRLIGI TUSHUNCHALARINI OQITISH
1.1 Ogirlik tushunchasini orgatish metodikasi.
Matematikada organiladigan asosiy tushunchalardan biri miqdor tushunchasidir. 3-sinflarda uzunlik, jismning massasi va hajmi, , figuraning yuzi kabi miqdorlar organiladi. 3-sinflarda bu miqdorlarni asosiy miqdorlar deyiladi. Bundan tashqari 3-sinf oquvchilari bazi hosilaviy miqdorlar (tekis harakat tezligi va boshqalar) bilan ham tanishadilar. Hosilaviy miqdorlarni organishda ularni olchash masalasi organilmaydi.
Miqdorlar, xuddi raqamlar kabi 3-sinflarda matematika mashgulotlarining asosiy tushunchasi bolib, bolalarda miqdor haqida predmetlar va voqiylikka aloqador va olchov bilan bogliq sifat tasavvur hosil qilish uchun foydalaniladi.
1-2-sinflarda oquvchilar uzunlik, massa, (ogirlik) hajm, haqida va ularning olchov birliklari haqida tasavvurga ega boladilar. Misollarni yechish jarayonida ular baho, qiymat, miqdor, narx, tezlik, masofa, unumdorlik tushunchalari bilan tanishadilar1.
Mavzuni organish jarayonida shunga erishish zarurki, oquvchilar ozaro bogliq, ammo mutlaqo boshqa-boshqa mazmunga ega bolgan Miqdor va raqam tushunchalarini aniq farqiga bora olishlari kerak. Masalan, sim oramidan bir bolak kesib olib, olcham birligi detsimetrdan foydalanib, 1 dm, 2 dm, 3 dm, ..., 20 dm kabi uzunliklarni belgilab boramiz. Yani mazkur olcham birligini sim uzunligi boyicha ketma-ket qoyish bilan olchaymiz va tegishli nomi bilan (20 dm) yozib qoyamiz.
Agar boshqa olcham birligi, masalan, santimetrdan foydalangan bolsa, miqdorning raqam belgisi ozgacha bolganiga erishamiz. Bu raqamni ham tegishli nomi bilan (20 sm) yozib qoyamiz. Metr olcham birligidan foydalansak mazkur miqdorning yana bir raqami korinishga ega bolamiz (2m).
Raqam va olchamlar tushunchalarini ozaro farqlash uchun bu bosqisda mazkur yordamlardan nixoyatda ehtiyotkorlik bilan foydalanish kerak boladi. 78,40,11,99 kabi misollardan belgilarni qollash bilan bogliq mashqlarni shakllantirishda, aynan raqamlarning (sonlarning) ozini solishtirish zarurligi 23 sm, 2 dm, 5dm, 1m kabi mashqlarni yechishda esa miqdorlar taqqoslashayotganini qayta-qayta takidlanishi lozim.
Miqdor va son (raqam) iboralarni qollash bilan bogliq boshqa mashqlar ham shu kabi aniq va tushunarli ifodalanishi kerak. Masalan; 385 va 481 sonlarini qoshing, yoki 3 m 85 sm hamda 4 m 81 sm miqdorlarni qoshing kabi.
U yoki bu miqdor haqida tasavvurni shakllantirish va ularni olchash usullari oziga xoslikka ega bolsa ham, har bir miqdorni organishda umumiy bosqichlarni aloxida takidlash maqsadga muvofiq bolar edi Oqituvchi harbir miqdorni organish jarayonida ana shularga tayanib,oquvchilar faoliyatini quyidagicha tashkil etish mumkin.
Dostları ilə paylaş: |