24
3. Birbaşa müəssisələrdə elmi-tədqiqat mərkəzlərinin yaradılması və yeni
texnologiyaların tətbiqi üzrə fəaliyyətin fəallaşdırılması.
Oktyabrsk şəhərinin Qeofiziki tədqiqatlar və qeoloji-kəşfiyyat quyuların elmi-
tədqiqat
və
layihə-konstruktor
institutunun
elmi-istehsalat
müəssisəsi
(“QQTÜETİ” EİM ASC) neft emal sahəsi üçün müasir unikal qeofiziki metod və
texnologiyalar (aparatura, avadanlıq, metodikalar, proqram təminatı və s.) işləyib
hazırlayır. QQTÜETİ-nin nəzdində yaradılmış kiçik müəssisələr işləmələrin
müddətlərinin azaldılması və onların istehsalatda ötürülmə və uyğunlaşdırılması
prosesinin sürətləndirilməsinə köməklik edir.
Qazma borularda üfuqi quyuların qeofiziki tədqiqatlar və quyu arası
seysmoqrafiyanın texnologiyasının işləmələri unikaldır, bu məqsədlər üçün
yaradılmış kompüterləşdirilmiş aparatura-metodiki komplekslər böyük tələbata
malikdir.
Neft və onun emalı məhsullarının uçotunun yüksək dəqiqli blok qovşaqlarını
““Sistemnefteqaz” elmi-istehsalat müəssisəsi” ASC buraxır. Məhsulların
keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması üçün həm öz işləmləri, həm də “Oniks” şirkətinin
ingilis sıxlığın ölçülməsi, “Phase Dinamik” nəmliyin ölçülməsi kimi ən yaxşı
xarici komplektləşdirici məhsullar istifadə edilir.
İnkişaf etmiş ölkələrdə bazar iqtisadiyyatının təcrübəsi göstərdi ki, sahibkarlıq
innovasiyanın reallaşdırılması ilə ən sıx əlaqədar olan sosial fəallığın məhz o
formasıdır. Buna görə Tuymazı şəhərində kiçik biznesin mühitində “BASET”
elmi-istehsalat müəssisənin peydə olunması bu regionun innovasiya artımının
imkanlarının sübutlarından daha biridir. “BASET”-in (Enerjiyə qənaət edən
texnologiyaların Başkir sistemləri) birinci rəqabətqabiliyyətli məhsulu hazırlanma
mərhələsində hər formanı qəbul edən, hər mühitdə - suda, havada, yağlarda,
arqessiv mühitdə - işləyən borulu elektrik qızdırıcılar olmuşdur. “BASET” 50
növdən çox, həmçinin atom sənayesi üçün məhsul istehsal edir.
Unikal neft avadanlıq və cihazların istehsalı üzrə klasterin əsas məqsədi
regionun elmi müəssisə, təhsil müəssisə və maşınqayırma müəssisələrinin
rəqabətqabilyyətli məhsulun birgə işlənib hazırlanması və istehsalında səylərin
25
birləşdirilməsi görünür (şək. 1.4). Bu günə onlardan hər biri hətta digər müəssisə
və ya idarədə artıq işlənib hazırlananı kopyalıyaraq öz özünə işləyir.
Mənbə: 13
Şək. 1.4. Neft avadanlığının istehsalı üzrə klaster
Lakin 2012-ci ilin iyun ayında Başkortostan Respublikasının İqtisadi inkişaf
nazirliyinin təşəbbüsü və Oktyabrsk şəhərinin şəhər dairəsinin administrasiyasının
dəstəyi ilə fransa ekspertlərin fikrinə görə dünya səviyyəsində klaster olmağa
bütün ilkin şərtləri olan neft maşınqayırma klasterinin yaradılması haqqında
müqavilə imzalanmışdır. Ona “OZNA səhmdar şirkəti” ASC, “OZNA-Hesablayıcı
sistemlər” MMC, “Paker” Elmi-İstehsal Firması MMC,”Pribor” EİŞ MMC,
QQTÜETİ EİM ASC və Tuymazovun iki müəssisəsi – “Uraltexnostroy-
Tuymazıximmaş” ASC və Qeofizika avadanlıq və aparaturanın Tuymazinsk
zavodu daxil olmuşdur.
Elmi-istehsalat firması “Paker” Rusiya və MDB ölkələrinin təxminən bütün
neftqazemal və servis müəssisələrilə işləyən Rusiya və MDB ölkələrinin paker-
lövbər avadanlığı bazarında liderdir. EİF “Paker” paker-klapan avadanlıq, neftin
Məhsulun paylanılması –
satış sitemi
Unikal neft avadanlıq və cihazları
OZNA
BASET
AvəTTSZ
QavəATZ
Neft avadanlığı və cihazları buraxan müəssisələr
Kadrların hazırlanması
UDNTU-nun filialı
UDATU-nun filialı
ONK
TİT
PL-128
Elmi-tədqiqat bazası
QQTÜETİ
Sistemneftqaz
Müəssisələrin
elmi-tədqiqat
mərkəzləri
26
hasilatı üçün komponovkalar, plast təzyiqinin saxlanılması (PTS) sistemi, qazma,
təmir və quyuların inkişaf etdirilməsini həyata keçirir [
http://npf-paker.ru/katalog/
-
avadanlıq kataloqu]. Bundan başqa şirkət Sifarişçinin texniki tapşırığı üzrə yeni
texnika və texnologiyanın seçilməsi, mühəndislik dəstəyi, təmir, prokatı üzrə geniş
spektr xidmətlər təmin edir, metal emalı üzrə xidmətlər göstərir.
EİF “Paker” həmçinin yük daşınması, metroloji təminat və qeyri-dağıdıcı
nəzarət üzrə xidmətlər göstərir. EİF “Paker”-in metroloji xidməti kalibrləmə
hüququna akkreditə edilmiş və həndəsi dəyərlərin ölçü vasitələrinin təmirinə
lisenziyası vardır. Müəssisənin mərkəzi zavod laboratoriyası xammal, material,
metal prokat və hazır məhsulun keyfiyyətinin nəzarətini həyata keçirir.
Şəhər ümumiyyətlə yaxşı sənaye bazasına malikdir. Oktyabrskın təhsil
dərəcəsi yüksəkdir, klasterin istiqaməti üzrə bu birinci növbədə UDNTU OF və
Oktyabrsk neft kollecidir. Birinci növbədə QQTÜETİ kimi vacib elmi tərkibi də
vardır.
Bu innovasiya layihəsinin həm ekspertlər, həm də müzakirənin digər
iştirakçıları qabaqda böyük təşkilati işin olacağında razılaşmışdır, bir neçə müstəqil
müəssisələrə birgə hərəkət etməyə öyrənmək, çox problemləri həll etmək zəruridir.
1.1.4. Perm diyarının neft və dağ-mədən maşınqayırma klasteri [9,
14]
Klasterin özəyi “Radius-Servis” MMC, “Novomet-Perm” QSC, “QTÜETİ –
qazma aləti”, “Oçersk maşınqayırma zavodu” ASC, “Kunqursk maşınqayırma
zavodu” ASC, “PETTİ” ASC, “Pavlovsk maşınqayırma zavodu” ASC, “Permsk
neft maşınqayırma şirkəti” QSC, “Elkam-neftemaş” MMC, ““Maşınqayırmaçı”
Permsk zavodu” ASC, “Aleksandrovsk maşınqayırma zavodu” ASC
müəssisələrdir. Klasterə daxil olan şirkətlər mobil qazma qurğular, turbo-qazmalar,
dalma elektrik mühərriklər, vaqonetkalar, kontakt elektrovoz, nasos ştanqları
buraxır.
Perm neft maşınqayırma və servis klasteri ənənəvi olaraq lider kondisiya və
ambisiyaları nümayiş etdirir: “Motovilixinsk zavodları” ASC və “Permsk neft
maşınqayırma şirkəti” QSC neftçilər üçün ənənəvi olaraq qazma borularını təchiz