28
dayanıqlılığı və davamlılığı baxımdan strateji əhəmiyyət kəsb edir. Bazarın inkişaf meyli haqqında
h
ərtərəfli təsəvvürə malik olmaq üçün istehlakçıların, rəqiblərin və başqa bazar subyektlərinin
t
əhlilinin nəticələrinin ümumiləşdirilməsinə ehtiyac olur.
Əsas müvəffəqiyyət amilləri. Bazarın təhlilinin ən mühüm nəticəsi bazarda
fəaliyyət göstərən
strateji qruplara m
ənfəətli fəaliyyəti təmin edə biləcək əsas amilləri müəyyənləşdirməkdən ibarətdir.
Qeyd ed
ək ki, bu və ya digər müəssisə bazarda fəaliyyət göstərən rəqibi
ilə müqayisədə əlverişli
mövqey
ə malik olmaq üçün aktivlərə və kompetensiyalara (səriştə və bacarıqlara) malik olmalıdır.
Bu aktivl
ər və kompetensiyalar iki növə ayrılır. Onlardan birincisi, ilk növbədə, zəruri olan strateji
aktivl
ər və kompetensiyalardır. Bazarda fəaliyyət göstərən bütün rəqiblərin “sərvəti” olan bu aktivlər
v
ə kompetensiyalar rəqabət üstünlüyünü
təmin etməsə də, onların mövcud olmaması müəssisənin
z
əif tərəflərinə çevrilə bilir. İkinci qrup, aktiv və kompetensiyalar rəqiblərin aktiv və
kompetensiyalarından üstün olmaqla müəssisənin strateji gücünü formalaşdırır. Bu aktiv və
kompetensiyalar mü
əssisə üçün rəqabət mübarizəsində üstünlüyün təmin edilməsi üçün əsas rolunu
oynayır.
Onu da qeyd ed
ək ki, müəssisənin bazar fəaliyyəti üzrə əsas müvəffəqiyyət
amilləri təhlil edilən
zaman h
əm bu gün, həm də gələcəkdə əsas rol oynaya biləcək aktiv və kompetensiyalar
d
əqiqləşdirilməlidir.
Qida m
əhsulları bazarının konkret seqmentinə məhsul təklif edən
və biri-birinə rəqib olan
mü
əssisələrdən daha üstün aktivlərə və kompetensiyalara malik müəssisənin maliyyə göstəricilərinin
s
əviyyəsi daha yüksək olur. Bütün hallarda rəqabət mübarizəsində dayanıqlı üstünlüyə malik olmaq
ist
əyən hər bir müəssisə bazar fəaliyyəti üzrə müvəffəqiyyətin əsas amillərinin formalaşdırılması
probleminin h
əllinə ciddi fikir verməlidir. Bazarın marketinq təhlili zamanı nəinki əsas müvəf-
f
əqiyyət amillərinin müəyyənləşdirilməsi, eyni zamanda yeni amillərin meydana çıxmasının
izl
ənilməsi də çox vacibdir. Bir çox müəssisələrin sonradan bazar fəaliyyətlərinin səmərəliliyinin
azalması, hətta onların bazarı tərk etmələri həmin müəssisələrin əsaslandıqları əsas müvəffəqiyyət
amill
ərinin dəyişməsi və onların öz əhəmiyyətini itirməsi ilə əlaqədar olmuşdur.
ƏDƏBİYYAT
1. Az
ərbaycanın ərzaq balansları(statistik məcmuə), DSK, 2016.
2. Ev təsərrüfatları büdcəsi,
DSK, 2016.
3.
Арман Дейан. Изучение рынка. Санкт-Петербург, Издательский дом «Нева»,
2003.
4.
Беляевский И.К. Маркетинговое исследование. М., 2002.
Основные направления маркетингового анализа рынка
сельскохозяйственой и продовлоственной продукции.
Хейирхабаров Исмаил Махмуд оглы
РЕЗЮМЕ
В статье определены основные направления маркетингового исследования рынка
сельскохозяйственной и продовольственной продукции. Даны научно-обоснованные
предложения по повышению эффэктивности рыночной деятельности предприятий и хозяйств
функционирующих в агропромышленной сфере.
Ключевые слова: маркетинговый анализ, рыночная деятельность, стратегический анализ
рынка,
оперативный анализ рынка, емкость рынка.
Analysis of the key trends in the marketing of
agricultural and food products market
Kheyirkhabarov Ismail Mahmud
29
SUMMARY
The article analyzes the main trends in the marketing of agricultural and food products market
determined. Agriculture and food production company and improve the efficiency of farms on the
market were scientifically based proposals.
Key words: marketing
analysis, market activity, market, strategic analysis, and tactical analysis
of the market, the market capacity.