Mustaqil ta’lim topshiriqlari
Mustaqil ta’lim uchun 10 ball beriladi
Yüklə 35,96 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Tahlil tartibi
- Fonetik Tahlil tartibi
- Morfemik tahlil tartibi
- So’z yasalishi tahlili tartibi
Mustaqil ta’lim uchun 10 ball beriladi.
Eslatma: Hurmatli talabalar! Har bir mavzu bo`yicha badiiy asarlardan misollar topib, tahlil qiling. (Kamida 5 tadan gap). Fe’l so`z turkumi tahlili. Tahlil tartibi:1.So’rog’i 2.Bo’lishli yoki bo’lishsizligi 3.O’timli yoki o’timsizligi 4.Nisbati 5.Shax-soni 6.Zamon turi 7.Mayl turi 8.To’liq yoki to’liqsizligi 9.Yertakchi, ko’makchi fe’llar aniqlanadi 10.Vazifadosh(xoslangan) shakllari 11.Tuzilish turi 12.Tub yoki yasamaligi 13.Gapdagi sintaktik vazifasi
Mashhadda Alisher butun vujudi bilan o’qishga berildi. 1.nima qildi? 2.bo’lishli 3.o’timsiz 4.o’zlik nisbat 5. 3-shaxs birlikda 6.o’tgan zamon 7.xabar mayli 8.to’liq fe’l 9.yakka fe’l 10.sof fe’l 11.sodda fe’l 12.tub fe’l 13.kesim
Sulton Navoiyni o’z huzuriga chaqirtirdi. 1.nima qildi? 2.bo’lishli 3.o’timli 4.orttirma nisbat 5. 3-shaxs birlikda 6.o’tgan zamon 7.xabar mayli 8.to’liq fe’l 9.yakka fe’l 10.sof fe’l 11.sodda fe’l 12.tub fe’l 13.kesim
Navoiy Hirotga erta bahorda qaytdi. 1.nima qildi? 2.bo’lishli 3.o’timsiz 4.aniq nisbat 5. 3-shaxs birlikda 6.o’tgan zamon 7.xabar mayli 8.to’liq fe’l 9.yakka fe’l 10.sof fe’l 11.sodda fe’l 12.tub fe’l 13.kesim
Tahlil tartibi:1.So’rog’i 2.Ma’na turlari 3.Darajasi 4.Otlashgan yoki otlashmaganligi 5.Tuzilish turi 6.Tub yoki yasamaligi 7.Gapdagi sintaktik vazifasi
Barno ertalab tursa, yer oppoq qorga burkangan ekan. 1.Qachon? 2. Payt ravishi 3.Oddiy daraja 4.Otlashmagan 5.Sodda yasama 6.Yasama
7. Hol 2-gap Bo’ying sal cho’zilsin, bironta duradgor usta topilsa, shogirdlikka topshiraman. 1.Qancha? 2.Miqdor-daraja ravishi 3.Oddiy daraja 4.Otlashmagan 5.Sodda 6.Tub
7.Hol 3-gap Salmon ota gapni uzoqdan boshladi. 1.Qayer? 2. O’rin ravishi 3.Oddiy daraja 4. Otlashmagan 5.Sodda 6. Tub
7. Hol Nutq tovushlari tahlili. Fonetik Tahlil tartibi:Gap tarkibidan muayyan so`z ajratib olinadi So`z bo`g`inlarga ajratiladi Ochiq-yopiq, berkitilgan-berkitilmagan bo`g`inlar aniqlanadi Urg`uli bo`g`in ko`rsatiladi. Fonetik hodisalarga e`tibor qaratiladi So`z tarkibidagi unli tovushlar aniqlanadi va unli tovushlar tasnifi bo`yicha tahlil qilinadi. So`z tarkibidagi undosh tovushlar aniqlanadi va undosh tovushlar tasnifi bo`yicha tahlil qilinadi. 1-gap Sharifjon osmondagi yulduzlarning ko’pligi sabab sanog’idan adashib ketdi. Sanog’idan Sa-no-g’i-dan 1-bo’g’in: ochiq bo`g`in va berkitilgan bo`g`in 2-bo’g’in: ochiq bo`g`in va berkitilgan bo`g`in 3-bo’g’in: ochiq bo`g`in va berkitilgan bo`g`in 4-bo’g’in: yopiq bo`g`in va berkitilgan bo`g`in
Sa-no-g’i-dan to’rtinchi bo`g`inga urg`u tushgan Fonetik hodisa ro`y bergan: 3 ta 1-tovush almashishi: son+a=sana o→a 2-tovush almashishi: sana+q=sanoq a→o 3-tovush almashishi: sanoq+i=sanog’i q→g’
A – quyi keng; til oldi (old qator); lablanmagan unli. O – quyi keng; orqa qator; oraliq unli. I – yuqori tor; old qator; lablanmagan unli. S – til oldi; sirg’aluvchi; jarangsiz; shovqinli; sof undosh N – til oldi portlovchi; jarangli;sonor; sof undosh G’ – chuqur til orqa, sirgaluvchi; jarangli; shovqinli; sof undosh D – til oldi, portlovchi; jarangli; shovqinli; sof undosh
Go’ro’g’li och qoldi, enagasiga qarab bir so’z dedi. Enagasiga E-na-ga-si-ga 1-bo’g’in: ochiq bo`g`in va berkitilmagan bo`g`in 2-bo’g’in: ochiq bo`g`in va berkitilgan bo`g`in 3-bo’g’in: ochiq bo`g`in va berkitilgan bo`g`in 4-bo’g’in: ochiq bo`g`in va berkitilgan bo`g`in 5-bo’g’in: ochiq bo`g`in va berkitilgan bo`g`in E-na-ga-si-ga beshinchi bo’g’inga urg’u tushgan Fonetik hodisa ro’y bermagan. E – o’rta keng; til oldi (old qator); lablanmagan unli. A – quyi keng; til oldi (old qator); lablanmagan unli. I – yuqori tor; old qator; lablanmagan unli. N – til oldi; portlovchi; jarangli;sonor; sof undosh G – sayoz til orqa; portlovchi; jarangli;shovqinli; sof undosh S – til oldi; sirg’aluvchi; jarangsiz; shovqinli; sof undosh 3-gap Qorong’u kechadan ko’kka ko’z tikib, eng yorug’ yulduzdan seni so’rayman. Ko’kka Ko’k-ka 1-bo’g’in: yopiq bo`g`in va berkitilgan bo`g`in 2-bo’g’in: ochiq bo`g`in va berkitilgan bo`g`in Ko’k-ka ikkinchi bo’g’inga urg’u tushgan Fonetik hodisa ro’y bergan: 1 ta Tovush almashishi: ko’k+ga=ko’kka g→k O’ – o’rta keng; orqa qator; lablangan unli. A – quyi keng; til oldi (old qator); lablanmagan unli. K – sayoz til orqa; portlovchi; jarangsiz; shovqinli; sof undosh 4-gap Mehmonlarning quvnoq qahqahasidan Mahmudning mudroq ko’zlari katta ochildi. Quvnoq Quv-noq 1-bo’g’in: yopiq bo`g`in va berkitilgan bo`g`in 2-bo’g’in: yopiq bo`g`in va berkitilgan bo`g`in Quv-noq ikkinchi bo’g’inga urg’u tushgan Fonetik hodisa ro’y bergan: 1 ta Tovush almashishi: quvna+q=quvnoq a→o U – yuqori tor; orqa qator; lablangan unli. O – quyi keng; orqa qator; oraliq unli. Q – til oldi; qorishiq; jarangsiz; shovqinli; sofmas undosh V – lab(lab-tish); sirg’aluvchi; jarangli;shovqinli; sof undosh N – til oldi; portlovchi; jarangli;sonor; sof undosh 5-gap Men esa oshig’ing sening eng g’arib, Tundan so’z qarz olib, tongga tutguvchi.
Oshig’ing O-shi-g’ing 1-bo’g’in: ochiq bo`g`in va berkitilmagan bo`g`in 2-bo’g’in: ochiq bo`g`in va berkitilgan bo`g`in 3-bo’g’in: yopiq bo`g`in va berkitilgan bo`g`in O-shi-g’ing uchinchi bo’g’inga urg’u tushgan Fonetik hodisa ro’y bergan: 1 ta Tovush almashishi: oshiq+ing=oshig’ing q→g’ O – quyi keng; orqa qator; oraliq unli. I – yuqori tor; old qator; lablanmagan unli. Sh – til oldi; sirg’aluvchi; jarangsiz; shovqinli; sof undosh G’ – chuqur til orqa, sirgaluvchi; jarangli; shovqinli; sof undosh ng – sayoz til orqa, portlovchi; jarangli; sonor; sof undosh Morfemik va so`z yasalishi tahlili. Morfemik tahlil tartibi:1.Matndan gap ajratib olinadi 2.Gapdagi so`zlar morfema, ya’ni asos va qo`shimchalarga ajratiladi. 3.O`zak morfema ko`rsatiladi 3.Affiksal morfemalar miqdori aniqlanadi 5.Qo`shimchalarning turi ko`rsatiladi
1.Befoyda so’zni aytma, foydali so’zdan qaytma. 2.Be-foyda so’z-ni ayt-ma, foyda-li so’z-dan qayt-ma 3.foyda, so’z, ayt, qayt- o’zak morfemalar 4.6 ta affiksal morfema mavjud 5. a) so`z yasovchilar – 2 ta: -be, -li; b) sintaktik shakl yasovchilar – 2 ta: -ni, -dan; d) lug`aviy shakl yasovchilar – 2 ta: -ma, -ma 2-gap 1.Mehmonlarning quvnoq qahqahasidan Mahmudning mudroq ko’zlari katta ochildi. 2. Mehmon-lar-ning quvna+q tovush-i-dan Mahmud-ning mudroq ko’z-lar-i katta och-il-di. 3.mehmon, quvna, tovush, Mahmud, mudroq, ko’z, katta, och(fe’l)-o’zak morfemalar 4. 10 ta affiksal morfema mavjud 5.a) so`z yasovchilar – 1 ta: -q; b) sintaktik shakl yasovchilar – 6 ta: -ning, -i, -dan; -ning, -i, -di d) lug`aviy shakl yasovchilar – 3 ta: -lar, -lar, -il 3-gap 1.Oyni etak bilan yopib bo’lmas. 2.Oy-ni etak bilan yop-ib bo’l-mas 3.oy, etak, yop, bo’l-o’zak morfemalar 4.3 ta affiksal morfema mavjud 5. a) so`z yasovchilar – yo’q; b) sintaktik shakl yasovchilar – 2 ta: -ni, -ib; d) lug`aviy shakl yasovchilar –1ta: -mas 4-gap 1.Bu so’zlar shoirni zarracha qo’rqitmadi. 2. Bu so’z-lar shoir-ni zarra-cha qo’rq-it-ma-di. 3.bu, so’z, shoir, zarra, qo’rq-o’zak morfemalar 4.6 ta affiksal morfema mavjud 5. a) so`z yasovchilar – 1 ta: -cha; b) sintaktik shakl yasovchilar – 2 ta: -ni, -di; d) lug`aviy shakl yasovchilar –3 ta: -lar, -it, -ma. 5-gap 1. Otamdan qattiq hayqirardim. 2. Ota-m-dan qattiq hayqir-ar-di-m. 3.ota, qattiq, hayqir-o’zak morfemalar 4.5 ta affiksal morfema mavjud 5. a) so`z yasovchilar – yo’q; b) sintaktik shakl yasovchilar – 4 ta: -m, -dan, -di, -m; d) lug`aviy shakl yasovchilar –1 ta: -ar. So’z yasalishi tahlili tartibi:1.Matndan gap ajratib olinadi 2.Gapdagi yasama so`zlar aniqlanadi. 3. so`zning tuzilishiga ko`ra turi belgilanadi. 4.Sodda yasama so`z yasashga asos qism va yasovchi qismga ajratiladi. 5.Kompozitsiya usulida yasalgan so`zlar tarkibi va turkumi ko`rsatiladi.
1.Bilimli biladi, zakovatli uqadi. 2.Bilimli, zakovatli- yasama so’zlar 3.Bilimnli, zakovatli-affiksatsiya usulida yasalgan 4.Bilim+li (otdan sifat yasalgan), zakovat+li (otdan sifat yasalgan) 5. Kompozitsiya usulida yasalgan so’zlar yo’q. 2-gap 1.Savodsizlik – qayg`urishga arziydigan tuban illat. 2.Savodsizlik, qayg’urishga -yasama so’z 3.Savodsizlik, qayg’urishga -affiksatsiya usulida yasalgan 4.Savodsiz+lik (sifatdan ot yasalgan), qayg’u+r (otdan fe’l yasalgan), 5. Kompozitsiya usulida yasalgan so’zlar yo’q. 3-gap 1.Befoyda so’zni aytma, foydali so’zdan qaytma. 2. Befoyda, foydali- yasama so’zlar 3. Befoyda, foydali-affiksatsiya usulida yasalgan 4.Be+foyda(otdan sifat yasalgan), foyda+li(odan sifat yasalgan) 5. Kompozitsiya usulida yasalgan so’zlar yo’q. 4-gap 1.Pok kishilar doim shodlik ustida, gunohkor esa g’am va qayg’u ostida bo’ladi. 2.Shodlik, gunohkor-yasama so’zlar 3.shodlik, gunohkor-affiksatsiya usulida yasalgan 4.Shod+lik(sifatdan ot yasalgan), gunoh+kor(otdan ot yasalgan) 5. Kompozitsiya usulida yasalgan so’zlar yo’q. 5-gap 1.Mayli, hamma in’om, hamma boylik o’sha madhiyabozlarga buyursin. 2.Boylik, madhiyabozlarga-yasama so’z 3.Boylik, madhiyaboz-affiksatsiya usulida yasalgan 4.Boy+lik(sifatdan ot yasalgan), madhiya+boz(otdan ot yasalgan) 5. Kompozitsiya usulida yasalgan so’zlar yo’q. Yüklə 35,96 Kb. Dostları ilə paylaş:
|